Yalan Haberlerin Sizi Bir Güzel Kandırmak İçin Kullandığı Yöntemler
sevgili dostlar, tüm dünyada aktif şekilde çalışan ve her günün her saniyesi gündemimizi trilyonlarca birbirinden farklı yalan haberle dolduran global yalan haber makinesinin kullanım kılavuzunun bir parçasını ele almayı düşünüyorum. böylece yalan haberlerin peşinden lazer ışığının üstüne hoplayıp zıplayan kediler gibi koşmaktan vazgeçer ve enerji tasarrufu sağlarsınız.
yalan haber dünyada temel olarak sosyal medya üstünden ciddi haber görünümlü yalanların milyonlarca insana yedirilmesi olarak özetlenebilir. (bazı gelişmemiş afrika kabile ülkelerinde sadece sosyal medya üzerinden değil bildiğiniz ciddi görünümlü gazeteler ve tv'ler üzerinden de yalan haber servisi yapılır.)
yalan haberlerin yayılma amacı insanları belli düşünce ve eylemlere yönlendirmektir. bu yalan haberler o kadar güzel oluşturulur ki gerçek haberlerden çok daha inandırıcı oldukları için insanlar bazen gerçek haberleri yalan ama yalan haberleri kutsal gerçekler zanneder.
şimdi efendim yalan haber makinesinin kullandığı 7 temel teknik şunlardır
a) espri amaçlı yapılan haberler: zarar verme amacı yoktur sadece gülünsün diye yapılır ama rasyonel düşünce alışkanlığı olmayan ülkelerde insanları ciddi ciddi inandırma potansiyeli vardır. "erzurum'da hortuma yakalanan yaşlı adam iki saat sonra kendini antalya sahillerinde buldu"
b) alakasız içerik: burada dikkat çekici bir başlık atılır ama altındaki haberin başlıkla alakası yoktur. okumaya üşenen insanlar genelde sadece başlığı okudukları için iş görür. yolda yürürken düşüp ayağını burkan kadın haberi "görevini yapmayan belediyeden tuzak gibi yol çalışması" başlığıyla verilir.
c) yanlış içerik: haberin içeriği külliyen yalandır. "1952 senesinde çoruma düşen rus nükleer füzesinin parçaları inşaat temelinden çıktı."
d) sahte kaynak: resmi kurumların ağzından yalan haber uydurulur. "new york rasathanesi dört gün sonra saat 21.32'de, tüm dünyada deprem fırtınası başlayacak açıklamasını yaptı."
e) sahte görüntü: internet ortamlarına üzerinde oynanmış resim ve videolar salınır. "hawaii açıklarında görünen ejderhalar dehşet saçtı."
f) tamamen yalan haber: resmi, videosu , başlığı, içeriği ve kaynakları baştan başa yalan olan haberlerdir.
yalan haber işinde en çok kullanılan şey, sahte resimlerdir
çünkü zihinleri görsel çalışan insan evlatları resimlere haber metinlerinden daha çok ilgi gösterir. okumaya üşenenlerin en sevdikleri şey cafcaflı ve hemen her şeyi açıklayan resimlerdir. bir resim görünce hemen inanırlar ve etraflarıyla resmi paylaşmaya başlarlar. photoshop programı benzeri programlar, yalan haber makinesi ustaları için dünyanın en güzel icadıdır.
mesela farz edelim, bir bebek resmi bulursunuz ve tam kolunun üstüne güzel bir nazi gamalı haçı çizersiniz. sonra da "almanya'da neo nazi hemşireler doğan türk bebeklerinin kollarına bıçakla gamalı haç çizdiler." şeklinde verirsin kaosu.
resimle kandırmada bazen photoshop yapmaya bile gerek kalmaz. örneğin on sene önce çekilen bir resmi sanki daha dün çekilmiş gibi sunarsanız ve basit yoldan işi bitirirsiniz. varsayalım iki sene önce çekilmiş bir yoğun bakım resmini "yeni koronavirüs mutasyonu juju avrupa'da binlerce insanı yoğun bakıma soktu" şeklinde verirsiniz olur biter.
biraz daha uğraş gerektiren ama doğru yapılırsa müthiş işe yarayan başka bir araç da sahte videodur. video düzenlemek zor iş olduğu için genelde eski çekilmiş videolar sanki yeni çekilmiş gibi yayınlanır.
bazen de bir videonun farklı açıları kesilip sadece istenen kısmı yayınlanır. örneğin ailesine saldıran serseriyi tek yumrukta yere yıkan adamın videosunun öncesi kesilip sadece yumruk atma kısmı yayınlanarak "akli dengesi bozuk adam sokakta dehşet saçtı" şeklinde verilebilir.
ya da bir konuşma videosunda tek bir cümle çekip alınır ve ona göre başlıkla verilir. mesela ünlü bir din aliminin "hastayken oruç tutmayın" cümlesinin "hastayken" kısmını kesip "ünlü din aliminden oruç tutmayın çıkışı" başlığıyla verirseniz güzel sonuçlar alabilirsiniz.
eğer paranız ve imkanınız fazlaysa tamamen sahte videolar da çekebilirsiniz. profesyonel oyuncular ve özel dekorlar eşliğinde etkili videolara imza atılabilir. bunlar aynen sanatsal kısa filmler gibi çekilir. doğru yapılırsa atom bombası kadar etkili olurlar. örneğin düşmanlık üretmek istediğiniz belli gruba ait insanların şirin bir yavru kediyi canlı canlı yaktıklarını gösteren tamamen sahte video ortalığı birbirine katacaktır.
yazılı şekilde kullanılan yaygın bir teknikte yorumları bilgi şeklinde vermektir.
örneğin emekli ve hafif bunamış bir rus general bulursunuz, üniformasını giymesini rica edersiniz ardından ona "sayın general farz edelim üçüncü dünya savaşı çıktı ve siz türkiye ile savaşa girdiniz, böyle bir durumda istanbul boğazını ele geçirme gücünüz olur mu?" şeklinde kolpa bir soru sordunuz ve cevap olarak "ordumuz istanbul boğazını 24 saat içinde ele geçirecek güçtedir." şeklinde cevap aldınız. bu sözleri generalin üniformalı resimleri eşliğinde "rus generalden türkiye'ye büyük tehdit!" başlığı altında verdiniz mi seyredin yaygarayı.
başka kullanılan bir yöntem de önce sahte bir organizasyon kurmaktır. mesela dünya süt üreticileri ve inek severler federasyonu şeklinde bir organizasyon kurarsınız. sonra bunun başkanı görüntüsü altında biriyle röportaj yaparsınız. bu sahte başkana "ülkemizde üretilen sütlerin çoğunda son derece tehlikeli mycobacterium tuberclosis mikrobu vardır. halkımızın sağlığıyla oynanıyor" sözünü söyletirsiniz. sonra da "süt uzmanlarından dehşetli uyarı" başlığıyla verirsiniz gider ınternet alemlerine.
evet konu uzun yazı kısa. bu konuda yazsam yazsam bitmez.
sözün özü
özellikle sosyal medya üstünden önünüze atılan haber görünümlü her paylaşıma tüm radarlarınızı açarak aynen sherlock holmes tavrıyla bakın. her gördüğünüz habere ve her izlediğiniz videoya da hemen atlamaktan vazgeçin.
bu konuda daha geniş bilgi için youtube kanalımdaki videoları izlemeniz size yeni ufuklar açabilir. sevgilerimle...