Arzulara Bir İrade İle Karşı Koymanın Ego Üzerindeki Zayıflatıcı Etkisi: Ego Tükenmesi
ego depletion veya türkçesiyle ego tükenmesi, benlik kaynaklarının tükenmesi olarak tanımlanabilir. azim, irade gerektiren bir eylem sonrası farklı bir alandaki yeterlikte azalma olur. aynı zamanda eğlenceli deneyleri olur. baumeister ise bu olayın babasıdır.
baumeister'ın willpower isimli kitabında deneyleriyle beraber anlattığı kavram. o deneylerden 1998'te yapılmış olan bir tanesi şu linkteki yazıda da anlatılıyor.
özet geçeyim
bir grup genç yemek tatma ile ilgili bir deney yapılmak üzere çağırılıyor. karnınız aç gelin deniyor. bu elemanlar 3'er kişilik gruplara ayrılıp tek tek bir odaya giriyorlar. odada bir tabak mis gibi kokan çikolatalı kurabiye, ve bir kase de turp var. evet bildiğimiz turp.
ilk gruba deniyor ki "kurabiyelere dalın, gömüştürün." bunlar girip kurabiye yiyip çıkıyor.
ikinci gruba deniyor ki "kurabiyeye dokanmayın, siz turptan yiyin." bunlar da turp yiyorlar. e tabii akılları kurabiyede kalıyor. kimisi kokluyor, yememek için kendini zor tutuyor. ama yemiyorlar, yani iradelerini kullanıyorlar.
üçüncü bir grup ise 'kontrol grubu' olarak yemek odasına hiç girmeden direkt deneyin ikinci kısmına katılıyor.
daha sonra bu arkadaşlara deneyin ikinci kısmı olarak başka bir yerde puzzle çözme görevi veriyorlar. puzzle yapılması imkansız bir puzzle tabi. amaç sadece ne kadar sürede vazcaydıklarını gözlemlemek.
sonuçlar şöyle
yemek odasına hiç girmeyenler ortalama 20 dakika puzzle ile uğraşıyor. kurabiye yiyenler ortalama 19 dakika dayanıyor. turp yiyenler ise "sikerler hacu uğraşamam" deyip ortalama 8 dakikada kalkıyorlar.
yani arzulara karşı bir irade ile karşı koymak, freud'un tabiriyle 'id'i baskılamak, ego'yu yoruyor, tüketiyor, gücünü azaltıyor. bir yerden alıp, başka yere koyuyor ego.
işte baumeister buna ego depletion diyor.
Ego Teriminin Günlük Hayatımızda Kullandığımız Şeklinin Aslında Düpedüz Yanlış Olması
