BioNTech Gibi mRNA Aşılarının Uzun Süreli Yan Etkileri Olabilir mi?
öncelikle mrna ile ilgili birtakım bilgiler vermek istiyorum
bu mrna dediğimiz molekül öyle bazılarının iddia ettiği gibi yıllarca hücre/vücut içerisinde kalan ve çalışan bir zerzavat değildir. hücrenin o anki ihtiyacına göre gereken miktarlarda sentezlenir ve ömrü kısadır. tek zincirli olmasından dolayı, başka hiçbir etmen olmasa bile kolay degrade olur ve kırılgandır. (laboratuvarda mrna ile çalışırken filtreli pipet tipi ve bazı durumlarda çift eldiven giyilmesinin nedeni budur).
bunların yanında hücre içerisinde "mrna decay" denilen mekanizmalar bulunur ve bunlar da çeşitli yollarla işi biten ve/veya kullanılamayacak durumda olan mrna zincirlerinin çok hızlı bir şekilde parçalanmasını sağlar. böyle durumlar göz önüne alındığı zaman bu, bu ve buradaki verilere göre insan hücreleri içindeki mrna parçalarının aşağı yukarı 5 dakika ile 10 saat kadar bir süre boyunca sağ salim kaldığını söyleyebiliriz. bu süreden sonra molekül degrade olmaya ve parçalanmaya başlar.
memeli hücrelerinin içinde birkaç tane major mrna yıkım mekanizması vardır. bunların bir kısmı bozuk mrna'leri parçalarken (nonsense-mediated mrna decay gibi), diğerleri işi biten mrna ipliklerini parçalar. bu mekanizmaların en başta gelenlerinden biri "deadenylation mediated mrna decay" olarak bilinir. mrna moleküllerinin 3' ucunda (sonu diyebiliriz) birçok adenin bazının arka arkaya dizilmesinden oluşan, mrna'nın stabilitesini artıran bir yapı vardır (poly(a)-tail). mekanizması tam bilinmemekle beraber muhtemelen mrna'dan protein sentezinin bitmesi sonucu bu kuyruk kısalmaya başlar ve "deadenylation" dediğimiz olay, dolayısıyla "deadenylation-mediated mrna decay" işlemi "başla" komutu alır. sonuçta çeşitli hücre içi enzimlerle mrna zinciri parçalanır (1, 2).
yani demem o ki size aşıyla verilecek olan coronavirus'ün "spike protein" mrna'sı öyle yıllarca falan hücrelerinizin içinde kalmaz. burada aşının içindeki mrna'in poly(a) kuyruğunu görebilirsiniz, bu gen hakkında daha detaylı bilgi için ise bu haritadan faydalanabilirsiniz. diyeceksiniz ki peki o zaman rna virüsü enfeksiyonları nasıl oluyor? öncelikle, bu tip virüslerin rna'ları genelde onları hücre içi nükleaz enzimlerinin saldırılarından koruyacak farklı ikincil yapılar barındırırlar ve dolayısıyla bu mrna parçalama mekanizmalarının bir kısmı bu tip viral mrna'lar üzerinde etkili olmayabilir. ikincil olarak da bu tip virüsler çoğunlukla tek bir mrna molekülünü uzun süre yaşatmak değil, içine girdiği hücrede bir anda gerekli proteinleri sentezleterek kendi kopyalarını oluşturma prensibine dayanır.
peki bu verilen rna bir şekilde çekirdeğe girip dna'mıza interkale olabilir mi?
bana sorarsanız bu sorunun cevabı kocaman bir hayır. neden? öncelikle şuradan görüldüğü üzere doğal coronavirüs enfeksiyon döngüsünün nükleus (dolayısıyla dna) ile bir işi yok, bütün olay sitoplazma içerisinde dönüyor .işinizi patrona intikal ettirmeden elemanlar arasında hallettirmek gibi düşünebilirsiniz:
ikinci olarak, çekirdek zarı hücre zarından daha sağlam bir yapıdadır ve daha seçicidir. çekirdekte sentezlenen mrna moleküllerinin sitoplazmaya gönderilmesi uzun ve komplike sistemlerin bir arada çalışmasıyla olur. bunlar olduktan sonra işbu mrna'nın tekrar çekirdek içerisine girmemesi için molekülün yapısı değişir ve nükleer porlardan geçiş bileti olarak kullandığı protein yapıları molekülden ayrılır (1, 2). dolayısıyla öyle herkes kafasına göre çekirdeğe girip çıkamaz. suriye sınırı mı bu "selamun aleyküm" diyen içeri girecek. son olarak da rna'nın dna'ya entegre olması pek olası değildir çünkü ikisi birbirinden farklı yapılardır. farklı bazlar, farklı pentoz şekerleri ve farklı ikincil yapılar barındırırlar. rna'nın dna'ya entegre olmasının tek yolu retrovirüslerin kullandığı "reverse transcription" (tersine transkripsiyon) mekanizmasıdır. bu da rna'dan dna sentezlenmesi ve bu dna parçasının bir şekilde genoma entegre olmasıdır. benim bildiğim kadarıyla henüz bir canlıda böyle bir mekanizmaya rastlanmadı (virüsler yapıları gereği canlı kabul edilmezler). dolayısıyla mrna perspektifinden bakarsak bu aşının böyle yıllar sonra ortaya çıkacak bir yan etkisi olabileceğini sanmıyorum. benim bilmediğim başka yönlerde, farklı mekanizmalar ile bir yan etki gösterebilir mi? onun hakkında bir fikrim yok. daha iyi bilen arkadaşlar açıklayabilirler.
bilimsel sunumumuzu yaptığımıza göre şimdi birazcık drama zamanı
bu koronavirüs ve aşı konusunda argümanın her iki tarafı da bir hata içerisinde. o hata da bilinmeyenden yola çıkmak. bir kesim "corona geçirenlere 10 sene sonra ne olacağını bilmiyoruz" diyor, bir kesim de "bu aşıyı olanlara 10 sene sonra ne olacağını bilmiyoruz" diyor. ikisinin de pek bir geçerliliği yok. eğer elimizde olan veri yerine olmayan veriye dayalı tez ortaya atarsak her şeyi iddia edebiliriz. "john mayer'ın yeni parçası last train home'u dinleyenlerin 10 sene sonra kanser olmayacağını bilmiyoruz" benzeri bir argüman. son olarak da biontech aşısını olmak istememek =/= aşı karşıtı olmak. örneğin koruyuculuğunun düşük olduğunu düşündüğüm ve grip için risk grubunda olmadığımdan hayatımda hiç grip aşısı olmadım. bu da beni aşı karşıtı yapmaz.
Türkiye'ye de Gelecek Olan Sputnik V Aşısı Hakkında Tüm Merak Edilenler
