Bir Dönem Oyun Dünyasının Dev Şirketlerinden Olan Crytek Neden Küçülmeye Gitti?
bir zamanlar oyun dünyasının en büyük devlerinden biriyken, ne yazık ki bugün o parlak günlerinden epey uzakta olan ve küçülmeye giden bir şirket crytek.
far cry, crysis gibi efsaneleri hatırlayınca, crytek ne oldu da bu duruma düştü pek anlam veremiyorum. o dönem için inanılmaz bir grafik kalitesine sahip olan bu oyunlar, fps türüne yeni bir soluk getirmişti. zaten şirketin asıl patlaması crysis ile olmuştu. crysis, çıktığı dönemde o kadar ileri seviyede bir oyundu ki, bir bilgisayarın donanımının iyi olup olmadığı "crysis'i kaldırıyor mu?" sorusuyla anlaşılıyordu. eğer bir bilgisayar crysis'i açıyor ve oynatıyorsa, o bilgisayar iyiydi. mesela bizim eve bilgisayar 2005 yılında girmişti ve sıfır bir bilgisayardı, crysis dışında tüm oyunları açıyordu ve 2 yıllık bir bilgisaya sırf crysis'i kaldırmadığı için yükseltme yapmak zorunda kalmıştık. yani çoğu bilgisayar kullanıcısına "bilgisayarınızın grafik kartı yeterli değil" uyarısını ilk kez crysis göstermiştir. aynı zamanda, bir oyunun türkçe dublaj olabileceğini de crysis serisi göstermiştir. o zamanlarda oyunun türkçe dublaj olması o kadar garipti ki, babam bilgisayarın başına oturur ve sırf türkçe dublaj diye saatlerce bu oyunu oynar, arkadaşlarına "böyle böyle bir oyun var yav, hem de türk yapımı" falan diye anlatırdı.
crytek, bu dönemde adeta zirvedeydi. kendi geliştirdikleri cryengine oyun motoru, rakiplerinden grafik ve teknik olarak çok daha üstün bir teknolojiye sahipti. ancak işin teknik ve grafik kısmı ne kadar parlak olursa olsun, oyun dünyası sadece grafikle dönmüyormuş, onu anladık. her büyük başarının bir bedeli olur ve crytek’in en büyük hatalarından biri, muazzam teknik başarılarını ticari başarıya çeviremeyişleri oldu. cryengine, grafiksel olarak muhteşem bir motor olsa da, kullanım kolaylığı ve geliştirme süreçleri konusunda sıkıntılar barındırıyordu. epic games, unreal engine motorunu inanılmaz iyi bir şekilde pazarladı ve bir topluluk oluşturdu, fakat crytek, cryengine’i ticari anlamda yeterince iyi pazarlayamadı. cryengine 3 yayınlandığı zamanlarda oyun yapımına merak sarmıştım ve motoru inceliyordum, crydev isminde bir toplulukları vardı ama çoğu zaman açtığınız konular cevapsız kalır, hiçbir destek bulamazdınız.
2015'li yılların sonlarında oyun dünyasında büyük bir değişim başladı. multiplayer ve online odaklı oyunlar yükselişe geçti. fortnite, pubg tarzındaki oyunlar, crytek’in sunduğu tek oyunculu hikâye odaklı fps oyunlarına karşı büyük bir tehdit haline geldi. bence, crytek bu değişime yeterince hızlı adapte olamadı. crysis 3 başarılı bir oyun olsa da, oyuncular artık sürekli güncellenen, rekabetçi ve uzun ömürlü oyunlara yönelmişti. crytek ise hâlâ grafiksel üstünlüğe odaklanıyor ve oyunlarının oyuncuya uzun süren bir deneyim yaşatmadığını fark edemiyordu. o dönemde büyük oyun firmaları ya oyun içi satışlarla gelirlerini artırıyordu ya da büyük çaplı satın almalarla finansal güçlerini genişletiyordu. crytek ise ne bu yeni iş modellerine geçti ne de oyunlarına yeni bir soluk verebildi.
şirketin bazı stüdyolarını kapatmak zorunda kalması, yetenekli çalışanlarını kaybetmesiyle sonuçlandı. oyun dünyasında beyin göçü çok kritik bir etkendir. crytek’ten ayrılan yetenekli geliştiriciler, rakip firmalara geçti ve crytek iyice köşeye sıkıştı. bir oyun motoru ne kadar güçlü olursa olsun, eğer kullanımı karmaşıksa ve destek alması zorsa, geliştiriciler tarafından tercih edilmez. cryengine de tam olarak bu hataya düştü.
* unreal engine ve unity gibi oyun motorlarında geliştiricilere geniş rehberler, eğitimler ve topluluk desteği sunulurken, cryengine öğrenmesi zor bir motor olarak kaldı.
* crytek, geliştiricilere yeterince destek sağlamadı. unreal engine’in arkasında epic games gibi dev bir firma varken, crytek bu anlamda epey zayıf kaldı.
* cryengine, uzun yıllar boyunca pahalı bir motor olarak satıldı. daha sonra ücretsiz modele geçse de, çok geç kalınmıştı.
unreal engine ve unity’nin oyun dünyasını tamamen domine ettiği bir ortamda, cryengine’in büyük bir geri dönüş yapması artık pek olası değil, yani doğal olarak crytek’in eski günlerine dönmesi çok zor. oyun dünyasında değişim çok hızlı gerçekleşiyor ve crytek bu hıza ayak uyduramadı, zaten crysis'i de belirsiz süre askıya aldılar. sanırım, artık yalnızca eski bir efsane olarak hafızalarda kalacaklar, ötesi yok.
