Büyük İskender'in, Sayıca Üstün Olan Persleri Darmadağın Ettiği Gaugamela Savaşı
iskender, ıı.flip'in oğlu olarak makedonya-pella da dünyaya geldi. (mö.356). babası yunan topraklarını almış, düzenli güçlü bir ordu bırakmış, suikast ile öldürülmüştür.
iskender babasının yerine geçmekten çok daha büyük işler başaracaktır. makedonlar, pers hegamonyasından çok zarar görmüştür. iskender bu pers imparatorluğunu yıkmak ve ııı.darius 'u yok etmek ister böylece o zamanın pers toprakları olan anadolu'ya 48 bin piyade, 6 bin süvari ve 120 gemi ile ilerler. persler ile karşı karşıya geldikleri savaş ki iskender daha 22 yaşındadır.
- mö 334 yılında granicus yani bugünkü çanakkale-biga topraklarıda
- aynı sene "miletus" bugün kü aydın, halicarnasus bugün bodrum
- bir sene sonra "issus" bugünkü iskenderun
- sonraki sene "tyre" bugünkü güney lübnan
- aynı sene "gaza" bugün bilinen adıyla gazze
iskender bu savaşlardan zaferle çıkıyor, ismi darius'a ulaşıyor;
darius artık yeter diyor ve kendisi tüm pers ordularını toplayıp iskender'in karşısına çıkıyor. ancak hesap etmediği şey, iskender zaten bunu yapmasını istiyor.
yer
gaugamela, ırak'ın erbil tarafları
darius'ta 200k piyade ve bıçaklı at arabaları var. ordusunu 5 km boyunca klasik yatay şekilde diziyor. tüm topraklarından asker topluyor ve iskendere karşı kardakes paralı askerlerini alıyor.
darius'un güçleri
sparabra: pers ordusunun bel kemiği.hasırdan kalkanları ve 2.5m mızrakları var. profesyonel savaşçılar değiller toplamalar. kral çağrısıyla geldiler ancak sayıları çok fazla.
takabara: pers ordusunun vahşi ama yine acemi hilal şeklinde hasırdan kalkan taşıyan, sagaris isimli balta kullanan acemiler.
ölümsüzler: profesyonel dövüşçüler zırhlılar. birisi öldüğünde diğer piyadeler hemen boşluk doldurduğundan bu şekilde çağrılıyorlar.dizilimleri bozulmuyor.
kardakes: paralı askerler. iskender işgalini durdurmak amaçlı toplandılar.
süvariler: atlı arabalar, ağır zırhlılar , her türlü silahı kullanıyorlar.rakamsal olarak fazlalar.
tırpanlı savaş arabaları : 200 kişilik tekerleğe bağlı bıçakların olduğu perslerin kilit güçleri.
iskender'in güçleri
phalanx: iskender'in ana piyadeleri. çok uzun 5m mızrakları ve küçük kalkanları var. en deneyimli piyadeler en önde. 16'lık sıralar ile çok düzenli hareket edebiliyorlar. 256 kişilik phalanx grupları senkronize şekilde ilerliyor. çok bitişik sıralama ile blok oluşturulup gidildiğinde gerçi çekilme psikolojisi egale ediliyor. mızrak uzunlukları pers'lere karşı büyük avantaj sağlıyor.
hoplites: ağır piyadeler. hoplon isimli dev kalkan kullanıp, kopis isimli kısa kılıç kullanırlar. yani phalanx güçleri uzun mızrak kısa kalkan, hoplites büyük kalkan, kısa kılıç. dev kalkanları ile belli etmeden kılıç savurabiliyorlardı.kalkan arkasından kendi vücut ağırlıklarını kullanarak düşmanı itebiliyorlar, bu sayede düşürülenler diğer hoplites piyadeleri tarafından öldürülebiliyordu.
süvariler: makedon süvarileri o zamanki en iyi atlı süvarilerdi. iskender bu süvarileri çok hızlı ve seri şekilde kontrol edebiliyordu. çok sık yer değiştiren atlı birliklerdi. zırhlıydılar, mızrak dışlında ucu daha da bodur baltaya benzer kopis taşıyorlardı.
peltas: savaş alanına yayılmış "olay karıştıranlar" olarak bilinirlerdi. taş ve sapan kullanırlar, mızrak atarlar. seridirler. iskender ordusunun arasına bu birliği sokar ve vur-kaç yaptırırdı.
diziliş ve savaş taktikleri
persler: darius ordusunu 5 km boyunca yatay klasik şekilde diziyor. phalanx'ları karşılaması için ortada ölümsüzler , ordu arasında dikey olarak ilerlemesi için tırpanlı arabalar.
iskender ise dahiyane bir çözüm geliştiriyor. ordusunu yatay 45 derecelik açıyla diziyor. bir tarafına süvarilerini alıyor. diğer eğik şekilde dizilmiş tarafa phermenion'un komutasını veriyor. phermeni'on ve onun ordusunun görevi savaş boyunca savunma yapmak.
savaş başlıyor
iskender ilk olarak ordusunun süvari kolundan çok hızlı şekilde perslere paralel şekilkde ilerlemeye başlıyor. darius bunun bir tehtit olacağını düşünüp sayısal üstünlüğüne güvenip süvarilerine iskender takip emri veriyor. darius dizilişindeki atlı birlikler iskender'in peşinden giderken darius güçleri ortadan bölünüyor.
iskender phalanxlara ortadan ilerlemelerini söylüyor. phalanxlar mızrak ve zırh üstünlükleri ile sparabraları biçiyor. darius tırpanlı savaş arabalarını yollama kararı alıyor. ancak iskender phalanx güçlerine bunun savunma sistemini öğretmiş bulunmakta. at arabası yaklaşınca 16'lık piyadeler köşelere çekilip bir "u" şekli alıyor ve at sağ-sol mızraklı askerlerin üstüne gitmek yerine boşluğa dalıyor. hayvanların bu açığını bilen phalanxlar sağ-sol taraftan rahtlıkla at arabalarını düşürüyorlar.
iskender kendi süvarileri ile paralel ilerlerken darius süvarilerini ordudan koparmayı başarıyor ve beraberinde koşturduğu peltas piyadeleri ile darius güçlerini karşılıyorlar. darius süvarilerinin dizilişi bocalıyor ve iskender darius süvarilerini durduruyor. hızlı şekilde manevra yapabildiğinden kendi süvarileri ile darius'un dizilişinde ortadan ayrılmış kısma hızlıca ilerliyorlar.
ortadan ilerleyen phalanx'lar sıkıştırıyor ve iskender ortadan bulduğu boşluk ile darius dizilişine saldırdığında, pers ordusu telaşa kapılıyor. darius kaçmak zorunda kalıyor. pers ordusu dağılıyor.
ancak iskender'in eğik şekilde diziği phermenion'un tuttuğu kısımda, ordunun gücü azalıyor. yok olma eşiğine geliyor. iskender darius'un peşinden gitmek isteyip tamamen pers imparatorluğunu yıkmak istese de, vazgeçemeyeceği phermenion aflarına yardıma gidiyor. telaş ile 130 bin pers piyadesinin dağılması ile iskender "great" lakabını bu savaş ile alıyor. dahiyane savaş planları ile kazanan taraf iskender oluyor.
Lisans Sonrası Kapağı Avustralya'ya Atmak İsteyenlere Tavsiyeler
