Büyük Kıtlık Döneminde Osmanlı'dan Aldığı Yardımı Hala Unutamayan Güzel Ülke: İrlanda

irlanda eski cumhurbaşkanı mary mcaleese, 2010 yılında türkiye’yi ziyaret ettiğinde sultan abdülmecid’in (1823-1861) ülkesine yaptığı yardımı şöyle anlatıyordu: “19. yüzyılda ulusumuz kıtlığa^* bir milyon kurban verdi. bugün bize yardım eden türkleri hala unutmadık. sultanınız bize beş gemi dolusu gıda maddesi yolladı. o yardımlar drogheda limanı’na boşaltıldı. drogheda şehrine bu yardımlar boşaltıldığında halk o kadar minnettar kaldı ki, sizin bayrağınızdaki güzel ay ve yıldız sembolünü kendi sembolleri arasına kattı.”

sultan abdülmecid konuyu öğrenince irlanda halkına beş bin poundluk yardımda bulunmak istedi (1847). fakat kraliçe victoria, ingiltere ablukasında olan tebaası irlanda halkına kendisi dahi iki bin poundluk göstermelik bir yardımda bulunduğundan buna izin verilemeyeceği ve miktarın düşmesi gerektiğini bildirdi. bu arada hayatta kalanlara yardım etmek bir tarafa, tam bir kolonizasyon anlayışıyla bir deri bir kemik kalmış insanları, düşük ücretlerle kanal ve yol yapımı gibi işlerde çalıştırdı. bunun üzerine abdülmecid çareyi bin poundluk nakdi ve üç gemi dolusu ayni (gıda ve tohum) yardım yapmakta buldu. tabi krallık bu yardımı engellemek için elinden geleni yaptı ve gemileri dublin limanı’na yaklaştırmadı. bunun üzerine gemiler yardımları dublin’e yaklaşık 50 kilometre uzaklıktaki drogheda limanı’na boşalttılar.

bu vaktinde yapılmış hayırlı davranış, pek çok kişiyi ferahlatmış ve ölümden kurtarmıştır. drogheda halkı bu yardımı hiç unutmaz. nitekim 1995’te yapılan törenle, zamanın irlanda büyükelçisi taner baydok’un da katılımıyla, dönemin drogheda belediye başkanı frank godfrey tarafından yaptırılan ‘şükran plaketi’ bu yardımı ölümsüzleştirmek adına türk gemicilerin misafir edildiği eski belediye sarayının duvarına çakılır. burası günümüzde westcourt oteli’dir.

irlanda bu vefayı lozan’da da göstermiştir. birçok irlandalı, özerklik günü geldiğinde ingilizlere ‘çanakkale’de sizin için savaştık’ dedirtmemek için savaşa dahil olsa da, şu anı abdülmecid’in yardımını unutmadıklarının kanıtıdır;

1923’te lozan’da türkiye ile alâkalı müzakereler yapılırken yahya kemal de oradadır. avrupalı bütün delege ve temsilciler türkiye aleyhine oy verirken sadece irlandalı temsilci her oylamada bizim lehimize parmak kaldırır. bu durum şairimizin dikkatini çeker ve bir fırsatını bulup kendisine ‘herkes bizim aleyhimizdeyken, siz her seferinde lehimize oy kullanıyorsunuz, bunu niçin yapıyorsunuz?’ diye sorar.

irlandalı, yahya kemal’in yüzüne şöyle bir bakar ve ‘böyle yapmaya mecburum. benim gibi her irlandalı da buna mecburdur. biz açlık ve kıtlıktan kırılıp, ölümle boğuşurken (1845-1849) diğer avrupalılardan hiçbir yardım ve destek görmedik. ama sizin osmanlı atalarınız, yardım olarak bize hem para hem de gemiler dolusu erzak gönderdiler. bu ivedi zamanda gerçekleşen osmanlı yardımı, çok sayıda irlandalının hayatta kalmasına vesile olmuştur. o zor günlerde bize insanca, dostça uzanan eli asla unutamayız. siz her zaman desteklenmeye lâyık bir milletsiniz; bunu çok iyi hak ediyorsunuz!’ diye cevap verir.

kaynak:

http://akademikperspektif.com/…e-sultan-abdulmecid/
http://www.irishcentral.com/…-the-great-hunger.html
http://www.irishcentral.com/…6681255-237507681.html
https://mikedashhistory.com/…ring-the-great-famine/
http://archive.aramcoworld.com/….and.the.sultan.htm