Çok Sayıda Etnik Grubun Bir Arada Yaşadığı Afganistan'daki Nüfus Dağılımı

Peştunlar, Tacikler, Türkler, Beluçlar, Hazaralar, Aymaklar ve Arapların oluşturduğu Afganistan halkına yakından bakış.

afganistan belki de orta doğu'nun -etnik yapı olarak- en zengin ülkelerinden biri. son günlerde popülerleşen afganistan halkından bahsetmek istiyorum.

afganistan'da nüfus dağılımı

afganistan'ın etnik yapısını peştunlar, tacikler, türkler (türkmen, özbek, kırgız vs.), beluçlar, hazaralar, aymaklar ve araplar oluşturur. afganistan'da resmi bir nüfus sayımı yapılmadığı ve kadınlar nüfusa kaydedilmediği için nüfus dağılımı istatistikleri tahminidir. afganistan'da büyük oranda farsça konuşulmakla birlikte, farklı etnik gruplar da kendi dillerini konuşur. (arapça, türkmence, tacikçe vs.)

peştunlar

ülkenin baskın ve en kalabalık topluluğu peştunlardır, nüfusun en az yüzde 42'lik bir bölümünü kapsarlar.taliban hareketinin de temelini oluştururlar.

tacikler

ülke nüfusunun %27'sini oluşturan tacikler, peştunlardan sonraki en kalabalık halktır, tacik nüfus ülkenin kuzeydoğusunda yoğunlaşmış durumdadır. abd'nin afganistan işgalinde taliban'a karşı savaşan kuzey ittifakı oluşumunun büyük bir bölümü taciklerden oluşmuştur.

özbekler

ülkenin kuzey kesiminde yaşayan özbekler, taliban'a karşı kurulan kuzey ittifakı'nda ikinci önemli topluluktu ve taciklerin yanında bulunuyorlardı, 2001 ve öncesinde taliban karşıtı pozisyonlarıyla anılsalar da, 2001 sonrası özbek nüfusunun çoğu taliban'ın içinde organize olmuştur. hatta özbekistan'da da birçok özbek taliban taraftarıdır.

afganistan türklerinin en büyük etnik grubu özbeklerdir (%9). sonrasında ise türkmenler (%4) gelir. özbek ve türkmenler haricinde kızılbaş, halaç, avşar, kırgız, kazak gibi türk toplulukları da bu coğrafyada bulunmaktadır. türk halklarının çok büyük bir kısmı kuzey afganistan'da yaşamaktadır.

hazaralar

afganistan nüfusunun yaklaşık %9'unu oluşturan bu halk iç asya kökenlidir. türk-moğol halkın yerel irani halkla karışmasıyla hazaralar'ın oluştuğu düşünülmektedir. afganistan'ın merkezî bölgelerinde yaşarlar, mehzepleri şii'dir. taliban tarafından birçok hazara katledilmiştir. cengiz han zamanında bu bölgeye geldikleri de söylenmektedir.

türkmenler

türkmenlerde soy bilinci oldukça fazladır dillerini ve kültürlerini büyük oranda korumuşlardır, özbekler gibi talibanın içinde pek bulunmazlar. afganistan türkmenleri'nin çoğu ersarı boyuna mensuptur. onlar da kuzey'de yaşarlar, fakat afganistan'ın çoğu şehrinde farklı farklı boylarla mevcutturlar. maalesef türkmen kızılbaşların çoğu taliban tarafından katledilmiştir.

aymaklar

türk ve moğol kökenli bir topluluktur, ülkenin yaklaşık %4'ünü oluştururlar. afganistan'ın kuzey ve kuzeybatı bölgelerinde yaşarlar aymak “oymak” demektir.