Farsçadan Gelen Hemşire Kelimesi Türkçeye Nasıl Yerleşti?
yakın zamana kadar (zannediyorum 2007) anayasa maddesine göre erkeklerin hemşire olarak atanabilmeleri dahi yasaktı. sonra düzeltildi bu kanun. yani kadın egemen bir meslekti ki hâlâ öyle olabilir.
hemşire, farsçadan dilimize geçmiştir ve kardeş demektir. tabii kastedilen genellikle bacıdır ancak kelimenin böyle bir ayrımı yoktur anlam olarak. önce divan edebiyatı beyitlerinde bu bağlamda kullanılır daha sonra halk arasında da kendisine yer edinir. daha sonra istanbul'da da görev yapan florence nightingale önderliğinde hemşirelik, daha doğrusu modern hemşirelik bir anda gözde bir hâl alır.
bu döneme kadar osmanlı'daki kadın hekimlere "hemşire" diye hitap etmek gibi bir durum yoktur. lâkin osmanlı'nın modernleşme çabaları içerisinde olduğu bu dönemde kadınlar da gittikçe daha fazla rol almaya başlarlar toplum içerisinde. hâl böyle olunca safiye elbi ve daha nice türk kadını hastanelerde ve harp meydanlarında görev yapmaya başlarlar. işte bu noktada erkekler, bu hâtunlara meslekî bir hitaptan ziyade " bacım " demek için hemşire hitabını kullanırlar. çünkü bacım yahut hâtun diye hitap edebilecekleri bir statüde değildir bu kadınlar. okumuş etmişlerdir. böylece hemşire kelimesi gittikçe yayılır ve bu bir meslek belirteci hâlini alır.
hatta ilk yıllarında tdk'de "diplomalı hastabakıcı kadın" tanımıyla geçmektedir bu kelime. nihayetinde hemşire kelimesinin erkeklere hitaben değişmesini gerektirecek bir durum yoktur. yıllar sonra bu vaziyet geçecek, kimsenin aklına hemşire denildiğinde sadece kadınlar gelmeyecektir.
dipçe: hemşire kelimesinin sonundaki "e" eki, dişilik belirtmez. şıra (şire) farsçada "süt" anlamına gelmektedir. yani aynı sütü emmiş kişi demektir kelime. hiçbir şekilde "yapı" itibarıyla erillik/ dişilik bildirmez. sadece anlamca zaman içerisinde kız kardeş şeklinde daha çok kullanılır olmuştur.
Yıllarca Hemşirelik Yapmış Birinin Gözünden Ölüm Döşeğindeki İnsanların En Çok Pişman Olduğu 5 Şey
