Fransız Casusu Olduğuna İnanılarak Asılan Hayvan: Hartlepool Maymunu

hartlepool maymunu, efsaneye göre 19. yüzyılın başlarındaki napolyon savaşları sırasında, fransız casusu olduğuna inanılarak asılan bir hayvan. günümüze kadar, hartlepool'lu insanlar "maymun askısı" olarak bilinirler.

napolyon savaşlarının devam ettiği sıralarda bir fransız gemisini, hartlepool kıyılarında batarken gören bölge halkı, olası bir istiladan endişe duyuyordu. dolayısıyla kıyıda gördükleri fransız gemisinin, düşmana ait bir harp sefinesi olduğundan şüphelendiler. bu kuşkularını gidermek için parçalanmış geminin yanına gittiklerinde enkazın arasında, hayatta kalan tak canlı olan ve askeri tarzda üniforma giymiş bir maymun bulurlar.

hartlepool, coğrafi olarak fransa'dan oldukça uzak bir yerde ve o zamanlar halkın çoğu bir fransızla hiç tanışmamış, hatta görmemişti. zamanın bazı satirik karikatürleri, fransızları kuyrukları ve pençeleri olan maymun benzeri yaratıklar olarak resmetti. belki de bu yüzden yerel halk, askeri bir üniforma içinde gördüğü maymunu bir fransız casusu olarak düşünmüş olabilir. günümüz şartlarında düşününce absürt bir durum gibi gelebilir; ancak modern zamanda bile akla uygun olmayan durumlarla karşılaşabiliyoruz.

maymun, casusluktan dolayı suçlu olup olmadığını belirlemek için mahkemeye çıkarıldı; ancak dava süresince sorulan hiçbir soruya yanıt veremeyen(!) hayvan suçlu bulundu. sonuç olarak halk, maymunu kasaba meydanına sürükleyerek idam etti.

peki efsane doğru mu? hartlepool'un iyi halkı gerçekten zavallı savunmasız bir maymunu astı mı?

belki de hikayenin daha karanlık bir tarafı olabilir. belki de aslında bir "maymun" değil, küçük bir çocuk ya da "powder monkey" (askeri gemilerde barutu depolandığı yerden ağır silahlara taşıyan genç adam ya da ergen yaşlarda çocuk) asmış olabilirler.

öte yandan, eski çağlardan beri söylenegelen bu söylence -hartlepool maymunu (hartlepool monkey)- kasaba sakinleriyle alay etmek için kullanılmaya devam ediliyor. gerçekten de bugün bile yerel rakipler olan darlington ve hartlepool united arasında gerçekleşen futbol maçlarında “maymunu kim astı” (who hung the monkey?) sloganı sıklıkla duyulabilir ve birçoğu da bu hikayeyi sever. hatta hartlepool united'ın maskotu "h'angus" adında bir maymundur. bunun dışında yerel rugby takımları, hartlepool rovers, "monkeyhangers" olarak bilinir.

2002 yerel seçimlerinde başkan adayı stuart drummond, maymun h'angus kostümü giyerek, ne yazık ki tutamadığı bir söz olan “okul çocuklarına bedava muz” seçim sloganını kullanarak kampanya yürüttü. bu başarısız kampanyaya rağmen seçimi kazandığını ve iki dönem daha başkanlık yaptığını da belirtmek isterim.

gerçek ne olursa olsun, hartlepool ve asılan maymun efsanesi iki yüz yılı aşkın bir süredir varlığını sürdürüyor.

hartlepool'da şöyle bir heykeli bulunur: 

kaynak: bbc,  historic-uk.com