Geri Zekalı Taklidi Yaparak Yüzlerce Esiri Kurtaran Adam: Doug Hegdahl
douglas hayatı boyunca, doğduğu arizona’dan hiç çıkmamıştı. bu nedenle, 1960’larda bir orduya alım görevlisine rastladığında, dünyayı görme hayaliyle amerikan donanması’na katıldı.
1967’de vietnam açıklarında görevdeyken gemisinde bir patlama oldu! douglas suya düştü ve kayboldu. can yeleği ya da kimliği olmadan denize düştüğü için, öldüğü varsayıldı ve mürettebat onun için bir anma töreni düzenledi. ancak bilmedikleri şey, douglas’ın denizde 12 saat boyunca sürüklendikten sonra kamboçyalı balıkçılar tarafından bulunup karaya çıkarıldığıydı. balıkçılar onu vietnam askerlerine teslim ettiler. askerler onu amerikalıların hanoi hilton dediği esir kampına götürdüler, onun denize düşmediğini aslında bir cıa ajanı olduğunu söyleseler de bizim uyanık douglas tüm bu sorgulamalarda tam bir zeka özürlü rolü oynadı. abd aleyhine savaş karşıtı ifadeler yazması istendiğinde, bunu kabul etti ama okuma yazma bilmediğini söyledi. vietnamlılar bu kıt zekalı amerikalıya okuma yazma öğretip propaganda için kullanmaya karar verdiler ama adamımız çok akıllıydı. ısrarla geri zekalı rolüne devam edince tehdit oluşturmadığı düşünüldüğü için, neredeyse tüm kamp alanında serbestçe dolaşmasına izin verildi
douglas’a hapishane arazisini süpürme görevi verildi. o da bu görevi, vietnamlıları sabote etmek için bir fırsat olarak değerlendirdi. kimsenin bakmadığı bir anda, beş askeri kamyonun yakıt tanklarını toprak ve yaprakla doldurarak araçların çalışmasını engelledi. ayrıca kamptaki serbest dolaşım hakkını kullanarak süpürme işi sırasında diğer esirlerle notlar paylaşır ve iletişim kurardı. douglas olağanüstü bir hafızaya sahipti ve esirlerin isimlerini, yakalanma tarihlerini, hapishaneye geliş tarihlerini ve diğer kişisel bilgileri ezberleyebiliyordu. “old mcdonald had a farm” adlı çocuk şarkısını bir bellek tekniği olarak kullanarak 250’den fazla esirin adını hafızasında tutmayı başardı.
1969 yılında, kuzey vietnam tarafından yürütülen bir propaganda girişimi kapsamında kamptan üç esiri serbest bırakmaya karar verildiğinde, douglas gitmek istemedi. esir amerikan askerleri kendi aralarında “erken eve dönüş yok” adlı bir antlaşma yapmış, ya hep birlikte döneceklerine ya da hiç dönmeyeceklerine söz vermişlerdi. ancak douglas, kampta edindiği değerli bilgileri paylaşması için esir komutanlardan biri tarafından eve dönmesi emredilince, 5 ağustos 1969’da iki diğer savaş esiriyle birlikte serbest bırakıldı.
abd’ye döndüğünde, ölü sanılan birçok askerî personel ve istihbarat görevlisinin adlarını verdi. 1970’teki paris barış görüşmeleri sırasında douglas, vietnam heyetinin karşısına geçip öğrendiklerini dünyayla paylaştı. hapishane kamplarının yerleri, korkunç yaşam koşullarını ve vietnamlıların kullandığı işkence yöntemlerinin dünyaya ifşa edilmesi, savaş bitene kadar savaş esirlerini hayatta tutmalarına neden oldu ve yüzlerce mahkûmun hayatını kurtardı.
şimdilerde 79 yaşındaki douglas’ın biyografisi olan the unlikely war hero: a vietnam war pow's story of courage and resilience in the hanoi hilton, aralık 2024'te yayınlandı.
