Gökyüzünün Ekran Koruyucusu: Kuzey Işıkları Nasıl Oluşur?
solar ruzgarlar ile gunesten dunyaya yaklasik 40saatlik suren yolculuklari sonrasi epeyce yuklu elektronlarin manyetosfer uzerinde manyetik alan cizgileri boyunca kutuplara dogru cok hizli hareket etmesi ve orada oksijen ve nitrojen atomlarini iyonize ederek bu atomlarin foton salinimi gerceklestirmeleri ile olusan harikulade bir doga fenomeni.
peki neden rengarenk?
aslinda bu, iyonlasan oksijen ve azot miktarina, daha da onemlisi, olayin tezahur ettiği irtifa ile alakalidir.
oksijen: yesil veya kahverengimsi kirmizi ışıklar saçar iyonlaşma hadisesi esnasında. absorbe edilen enerjinin miktarina bagli olarak 240 km yükseklige kadar yesil, bunun üzerinde ise kirmizi renkte görsel şölen verir. oksijenin baska bir atom veya molekulle carpismasi yuksek enerjisini emecek ve kararlı hale gecmesine engel olacaktir. atmosferin ustunde yuksek oranda oksijen bulunur ve bu tur carpismalar seyrek oldugu icin de oksijen kirmizi isik yayabilir.
240 km’den asagiya indikce carpisma olasiligi artar ve boylece kirmizi renk çok olusamaz. bunun temel sebebi, baska bir atom veya molekulle carpismalarin kararlı hale gecmesine engel olacak olmasıdır. eh en sonunda yesil ışık yayacaktır hal öyle olunca.
nitrojen (azot): mavi, veya kirmizi. bunun disinda atom iyonize olduktan sonra tekrar elektron kazanirsa mavi isik olusacaktir. yuksek enerji seviyesinden kararlı seviyeye geri dönüyorsa kırmızı ışık yayacaktır. 90 km yukseklige kadar mavi, bunun uzerinde ise kirmizi isik gorunecektir.
