Haşlanmış Yumurtayı Haşlanmamış Haline Geri Döndürebilir miyiz?
haşlanmış yumurtanın geri döndürülemeyeceği herkesçe bilinen bir gerçek(ti). aslında bunu kısmen başarabilirsiniz.
termal enerjinin yumurta moleküllerine yaptığı şey, mekanik enerjiyi ortadan kaldırır. yumurtalar çoğunlukla su ve proteinden oluşur. proteinler karmaşık şekillerde çökmeye başlarlar, zayıf kimyasal bağlarla birbirine tutunurlar. ısı vermek; proteinlerin açılmasına, gevşemesine ve istediği gibi kıvrılmasına sebep olarak bu bağları koparır. buna denatüre denir. yeni serbest kalmış proteinler birbirleriyle çarpışır ve birbirleriyle yeni bağlar oluşturmaya başlar. ısı arttıkça bağlar da artar. ta ki, aşırı karmaşık bir hale gelip katı bir kitle oluşturana kadar (haşlanmış yumurta).
mikroskobik tersine çevirebilme ilkesi olarak bilinen kimyasal bir görüşe göre, her olan şey kuramsal olarak olmamış haline dönebilir. eğer adımları tersine yinelerseniz, yumurta proteinleri birbirine tekrar tutunabilir. ama daha fazla ısı eklemek proteinleri daha fazla karıştır; soğutmak ise sadece onları dondurur.
işin püf noktası şu: hızlı bir şekilde döndürmek. bunu zaten deneyen var; ilk olarak, bilimciler kayganlaştırıcı görevi gören ve proteinlerin uzun kordonlarını kaplayarak, birbiri içinde süzülmelerini kolaylaştıran üre molekülü ile haşlanmış yumurtanın beyazını suyun içinde çözdüler. sonra, çözeltinin ince bir film şeklinde yayılmasını sağlamak için çözeltiyi cam bir tüpte aşırı hızı bir şekilde dakikada 5000 devir hızda döndürdüler. kilit nokta şu: tüpün çeperine en yakın çözelti tüpün ortasındaki çözeltiye göre daha hızlı bir şekilde döner. hızlardaki farklılıklar, proteinlerin parçalanıp eski hallerine dönüp orada kalıncaya kadar onları tekrar tekrar kasıp gevşeten baskıların yolunu saptırır. santrifüj dönmeyi kestiğinde, yumurta beyazı eski haşlanmamış haline dönmüş olacak.
bu teknik tüm protein tiplerinde işe yaramaktadır. daha büyük, daha karmaşık proteinler kopmaya karşı daha dirençli. bu yüzden bilimciler onların ucuna plastik bit boncuk koyuyor. bu onların gerginliğini arttırıp ilk önce katlanmalarına yardım ediyor. bu eski hale döndürme işlemi kabuklu ve bütün bir yumurta için işe yaramayacaktır. çünkü çözelti silindirik bir çember boyunca yayılmak zorundadır.
yani haşlanmış yumurtanızı haşlanmamış yumurtaya çevirebilirsiniz ama sahanda yumurtayı geri döndüremezsiniz. 'şimdilik' :)