İkinci Dünya Savaşı'nda Nazi Saflarında Savaşan Türk Kökenli Birlikler
ii. dünya savaşı'nın karanlık sayfalarında, nazi almanyası'nın saflarında savaşan türk kökenli birlikler, tarihimizin en tartışmalı ve az bilinen bölümlerinden birini oluşturur. "turkistanische legion" (türkistan lejyonu) ve "osttürkische waffen-verbände der ss" (doğu türk ss silahlı birlikleri) gibi oluşumlar, sadece askeri değil, aynı zamanda ideolojik ve politik birer projeydi.
1941 yılında nazi almanyası, sovyetler birliği'ne saldırdığında, milyonlarca sovyet askeri esir düştü. bu esirler arasında, orta asya'nın türk halklarından binlercesi vardı. naziler, bu esirleri kullanarak sovyetler'e karşı bir "türkistan lejyonu" kurma fikrini benimsedi. mayıs 1942'de kurulan bu lejyon, başlangıçta bir taburdan oluşurken, 1943'e gelindiğinde 16 tabura ve 16.000 askere ulaştı .
lejyonun kurulmasında, türkçü ideolog nuri killigil'in önemli bir rolü vardı. killigil, pan-türkist bir vizyonla, sovyetler'den koparılacak türk topraklarının birleşmesini hedefliyordu .
1944'te, nazi almanyası, türkistan lejyonu'nun bazı unsurlarını ss bünyesine dahil etti. "osttürkische waffen-verbände der ss" adı verilen bu birlikler, azerbaycan, kırım, idil-ural ve türkistan gruplarından oluşuyordu. bu birliklerin amacı, sovyetler'e karşı savaşmak ve alman ordusunun insan gücünü artırmaktı .
ancak, bu birlikler arasında disiplin sorunları ve firarlar yaygındı. örneğin, 1944'te slovakya'da eğitim gören azerbaycanlı birliğin 450 askeri, noel gecesi firar etti.
naziler, başlangıçta türk halklarını "ırksal olarak aşağı" görse de, savaşın ilerleyen dönemlerinde bu tutumlarını değiştirdiler. sovyetler'e karşı kullanılabilecek her gücü değerlendirmek isteyen nazi yönetimi, türk halklarını kendi saflarına çekmeye çalıştı.
bu birliklerde savaşan askerlerin motivasyonları çeşitlilik gösteriyordu. bazıları sovyet baskısından kaçmak, bazıları ise daha iyi yaşam koşulları için bu birliklere katıldı. ancak, savaşın sonunda birçoğu sovyetler'e teslim edildi ve ağır cezalarla karşılaştı.
ss içindeki türk birlikleri, tarihimizin karmaşık ve tartışmalı bir bölümünü oluşturur. bu birliklerin varlığı, ideolojik hedefler, savaşın acımasız gerçekleri ve bireysel hayatta kalma çabalarının bir birleşimidir. bugün, bu tarihsel olayları anlamak, geçmişin karanlık sayfalarını aydınlatmak için önemlidir.
