İngilizlerin Gelmiş Geçmiş En Büyük Zayiatını Verdiği Savaş: Somme Muharebesi
nedir?
somme savaşı, 1. dünya savaşının en kanlı çarpışmalarından biri, ingiliz ve fransızların önceden alman hatlarını yarmak için inceden inceye planladıkları lakin taktik olarak hücumun hazırlanmasında ve hücum öncesinde yapılan akılalmaz hataların sonucunda sonuçsuz, gereksiz bir kıyıma dönüşen bu muharebe, somme'nin serre (ancre'nin kuzeyi) ve curlu (somme'nin kuzeyi) arasındaki 24 millik bir cephede başlatıldı. açık açık yapılan taarruz azırlıkları ve tarruzdan önce bir hafta boyunca süren bombardıman (ki bu bombardımanda atılan mermilerin pek çoğu infilak bile etmemişlerdir, oysa bu bombardımanın alman ön hatlarını, dikanli tel engellerini ve makineli tüfek pozisyonlarını ezmesi planlanmakta idi) almanları yeterince alarma geçirmişti. alman askerleri, bombardıman boyunca sadece yer altında, top mermilerinin delemediği beton istihkamlarına indiler ve saklandılar. bombardıman sonlanıp, canavar düdükleri saldırıyı haber verince de dışarı çıkıp makineli tüfeklerini kurdular. sonuç, ilk günde 58.000 ingiliz askerinin yaralanması ve 19 bininin de ölmesi idi. savaş kasım ayında, general çamur savaş meydanını ele geçirinceye kadar devam etti. bu savaşın bir özelliği de tankların ilk defa kullanılması idi, lakin sık sık bozulan hafif silahlı bu araçlar fazla bir fark yaratmadı almanlar karşısında.
muharebe hakkında kısa kısa
1 temmuz 1916'da başlayan somme muharebesi her iki taraftanda 1 milyon askerin hayatına sebep oldu. thiepval'de devasa bir anıt bulunuyor. bu anıt hayatını kaybeden ingiliz ve fransız askerlerinin anısına yapıldı. somme savaşı fransa'da gerçekleşen ve 1.dünya savaşı'nda en büyük kayıp verilen savaştır.
1. dünya savaşında en fazla top ve makineli tüfeğin kullanıldığı, ingilizler tarafından da ilk defa tank kullanılan muharebedir. rusya'nın askerlerini galiçya cephesine sevketmesiyle birlikte, avusturya cephesi yarıldı.almanya bu sebeple batı cephesinden doğu cephesine asker ve top sevketmek zorunda kaldı.almanlar'ın amacı verdunu almak ve ingiltere ile fransa'nın arasını açmaktı.
somme muharebesi 43 km'lik bir cephede başladı.açık açığa yapılan ölümüne taaruzlar, taaruzlar öncesi olan bombardımanlar alman cephesini harekete geçirdi. almanlar yeraltına sığınaklar inşa ettiler ve orada saklandılar. 1 temmuz'da ingilizler taaruza geçti. almanlar sığınaklardan çıkıp makineli tüfeklerinin başına geçmişlerdi ve çim biçer gibi askerleri biçtiler. sadece ilk günkü yaralı sayısı 58 bindi.
muharebede itilaf devletlerinin %90'lık kaybını maschinengeweir makineli tüfeği gerçekleştirmiştir. askerler dün bahsettiğim shell shock tramvasına en çok bu savaşta belirti göstermişti.
140 gün süren savaş sonrası ingilizler savaşın bittiğini kabul etti. her iki tarafta ölen, yaralanan ve kaybolan askerlerin sayısı 1 milyonun üzerindeydi. bu büyük kayba rağmen ingiliz birlikleri 5 ayda sadece 10 km ilerleyebilmişti. 1. dünya savaşında hiçbir cephe bu kadar trajik olamaz.
neden bu kadar kayıp verildi?
taaruz hazırlıkları göstere göstere yapıldığından, iyi sevk ve idare edilemediğinden ingiliz tarihinde bir günde verilen en büyük zaiyata sebep olmuş savaştır.
aynı zamanda o döneme kadar yapılan en büyük (süre, top sayısı ve diğer özellikleri itibariyle) bombardıman ile başlamış harekattır. (yamulmuyorsam 6 gün aralıksız çeşitli çaplarda 3000 top bombalıyor)
bombardıman bitip saldırı başladığında almanlar sığınaklarından çıkıp o dönemin en etkili makineli tüfeklerinin başına geçmişler ve kıyım başlamıştır.
sanırım o gün yaşananları en iyi, bir belgeselde izlediğim alman gazisinin sözleri özetliyor:
"yaptığım işten tiksindim ve makineli tüfeği susturdum."
aynı belgeselden; ingiliz general'in günün sonunda üstlerine geçtiği telsiz mesajı şöyledir:
"her şey yolunda."
8 yıl sonra gelen gözü yaşlı edit: ingiliz general "her şey kontrol altında" da demiş olabilir.
son söz
daha önce verdun muharebesinden sonuç çıkarmayan kibirli ingilizlerin yüksek atış gücü ile hızlı piyade saldırısını birleştirerek almanları püskürtüp savaşı lehine çevirebileceğini düşündüğü için başlattığı salakça bir saldırıdır.
alamanlar oldukça kuvvetli tahkimat yapmışlardı, metrelerce yeraltında tünelleri vardı. dikenli telleri sırlamış ve makineli tüfeklerle bekliyorlardı. ingiliz fransız ortak topçuları binlerce top attılar bu top şarapnellerinden fareler bile kurtulamaz diye düşündüler günlerce top atışı ile binlerce top göndermişlerdi sonuçta. saldırı başladı düdükler eşliğinde almanlar keklik gibi avlamaya başladı saldıranları çünkü dikenli teli geçemiyorlar ve piyade silahı ile makinelilere karşı koymaya çalışıyordu.
sonuçta degişen birşey olmadı savaş devam etti binlerce kişi öldü.
Türk Tarihinin En Ağır Yenilgilerinden Biri: 1912-1913 Balkan Savaşları
