İnsan Gözünün Normalde Göremediği İmkansız Renkleri Görmek Mümkün mü?
insan gözünün normal şartlar altında görmesi mümkün olmayan bazı "imkansız" renkleri basit yöntemlerle birkaç saniyeliğine de olsa görmenin mümkün olması ufkunuzu açabilir.
"self luminous red/beyazdan daha aydınlık kırmızı"
"stygian blue/siyahla aynı koyuluktaki mavi"
"hyperbolic orange/doygunluğu %100'den daha yüksek turuncu"
"red-green/hem kırmızı hem yeşil"
"yellow-blue/hem sarı hem mavi"
isimleri kulağa saçma gelse de bunlar aşağıdaki yöntemlerle birkaç saniyeliğine de olsa görülmesi mümkün bazı renkler. peki nasıl?
ilk yöntemden bahsedelim
belirli bir rengin hakim olduğu bir noktaya uzun süre baktıktan sonra gözümüzü çevirip farklı bir noktaya odakladığımızda, retina tabakamızda, birkaç saniyeliğine, ilk baktığımız noktanın, insan gözünün görebildiği renk skalasının aksi noktasında yer alan renkte "hayali" bir izi oluşuyormuş. bu duruma yol açan, retina hücrelerinin uzun süre bir noktaya bakıldığında yorulması ve göz farklı bir noktaya odaklandığında renk duyarlılıklarının geçici süreliğine değişmesiymiş. yani kullanacağımız yöntem, gözümüzde her seferinde bahsettiğimiz "hayali" izi oluşturmak.
"hayali" iz yöntemi kullanılarak görülebilen renkler şu şekilde sınıflandırılmış, inceleyelim:
beyazdan daha aydınlık (self-luminous) renkler: bir renge (örneğimizde yeşil) uzun süre baktıktan sonra, göz beyaz bir noktaya odaklandığında, uzun süre bakılan rengin renk skalasının aksi noktasında yer alan (örneğimizde kırmızı) renkte, fakat beyazdan daha aydınlık bir hali görülüyor. aşağıdaki örnekte yeşil yuvarlağın ortasındaki işarete 20 ila 60 saniye boyunca baktıktan sonra göz beyaz karenin içindeki işarete odaklandığında, kırmızının beyazdan daha aydınlık bir hali görülüyor.
siyah ile aynı koyuluktaki (stygian) renkler: bir renge (örneğimizde sarı) uzun süre baktıktan sonra, göz bu kez siyah bir noktaya odaklandığında, uzun süre bakılan rengin renk skalasının aksi noktasında yer alan (örneğimizde mavi) renkte, fakat siyah ile aynı koyuluktaki bir hali görülüyor. bu, okunduğunda başta mantıksız gelen durumun, retinadaki bazı sinir hücrelerinin sadece karanlıkta tepki vermesinden kaynaklandığı düşünülmekteymiş. aşağıdaki örnekte sarı yuvarlağın ortasındaki işarete 20 ila 60 saniye boyunca baktıktan sonra göz siyah karenin içindeki işarete odaklandığında, mavinin siyah ile aynı koyuluktaki bir hali görülüyor.
doygunluğu %100'den daha yüksek (hyperbolic) renkler: bir renge (örneğimizde camgöbeği) uzun süre baktıktan sonra göz, uzun süre bakılan rengin renk skalasının aksi noktasında yer alan (örneğimizde turuncu) renkteki bir noktaya odaklandığında, bu renk ile aynı, fakat doygunluğu çok daha yüksek bir hali görülüyor. aşağıdaki örnekte camgöbeği yuvarlağın ortasındaki işarete 20 ila 60 saniye boyunca baktıktan sonra göz (%100 doygunluktaki) turuncu karenin içindeki işarete odaklandığında, turuncunun doygunluğu %100'den daha yüksek bir hali görülüyor.
ikinci yöntem ise iki rengi farklı şekillerde aynı anda görme durumu ile alakalı
bu yöntemin ortaya çıkışı şu şekilde oluyor, 1983 yılında hewitt d. crane ve thomas p. piantanida adlı iki mühendis, göz izleme (eye-tracking) teknolojileri üzerinde çalışırken, gözün odaklandığı kısmında yan yana kırmızı ve yeşil (bazen de sarı ve mavi) şeritlerin bulunduğu bir cihazı test ediyorlar. bu cihazın önemli bir özelliği, göz istem dışı hareket ettiğinde dahi bunu fark edip kendi hareketleriyle şeritleri sürekli gözün odaklandığı kısmında tutması. testler gerçekleştirilirken cihazı deneyenler farklı renkteki bu şeritleri ayıran sınırların, belli bir süre geçtikten sonra ortadan kalktığını belirterek izlenimlerini aktarıyorlar.
bazıları yeni bir renk gördüğünü belirtiyor (bu grubun arasında renk dağarcığı geniş bir sanatçı da var, fakat bu yeni rengi o da dahil hiçbiri tanımlayamıyor).
bazıları iki renge ait parçaların da bulunduğu bir alan gördüğünü belirtiyor.
bazıları bir rengi önde, diğer rengi arkada gördüğünü belirtiyor.
kırmızı-yeşil ve sarı-mavi örnekleri buraya alalım
hem kırmızı hem yeşil
hem sarı hem mavi
burada da yapmamız gereken, stereoskopik izleme yöntemini kullanarak, gözü hafif şaşılaştırıp iki (+) işaretini birbirinin üstüne getirmek.
benim izlenimim, her iki örnekte de ortaya çıkan rengin sabit olmadığı, sürekli dalgalandığı ve gidip geldiği (yani iki renge ait parçaların da bulunduğu) yönünde ama sizin izleniminiz farklı olabilir. belki de yeni bir renk görebilirsiniz.
daha ayrıntılı bilgi için:
https://en.wikipedia.org/wiki/impossible_color
http://www.luniere.com/…ange-and-the-river-to-hell/
İnsan Gerçekten Hayret Ediyor: İlginç Deneylerle Görme Eyleminin Tüm Fizyolojisi
İnsan Gözü Neden Sadece Kahverengi, Yeşil ve Mavi Renklerde Olabilir?
