İnsanların Akılcı Seçimler Yapabilmelerinin Arka Planını Açıklayan Dürtme Teorisi

dürtme teorisi, 2017 nobel ekonomi ödülünü alan richard thalerin kavramsallaştırdığı, ingilizcede nudge theory olarak geçen teoridir. 

klasik iktisatın tersine insanın akılcı bir varlık olmadığı ve çoğu seçimini dürtüsel, fazla düşünmeden, anlık, başkalarından veya durumdan etkilenerek yaptığını savunur ve insanların akılcı seçimler yapabilmeleri için biraz “dürtülmeye” ihtiyaçları olduğunu söyler. dürtme teorisi, insanları belli yönde seçimler yapmak için kanalize ederken yasaklamalardan, baskılardan kaçınmanın ve bunların yerine insanın o yöndeki seçimlerini teşvik edici, genelde bilinçaltına hitap eden, seçimi kolaylaştırıcı düzenlemelerin yapılmasını söylemekte.

örneğin insanlar, ürünlerin rastgele yerleştirilmiş olduğu bir markette, kendi sağlıkları için uygun olan besinleri seçmek yerine ulaşması ve hazırlaması en kolay ve en ucuza çıkacak besinleri tercih etmektedirler. sağlıklı besinlerin daha çok tercih edilmesi için, bunların insanların daha kolay ulaşabilecekleri noktalara konulması, görsellik olarak da ne kadar faydalı olduklarının vurgulanması birer “dürtme” örneğidir.

amsterdam’daki umumi tuvaletlerdeki pisuarlarda, erkeklerin dışarılara işemesini önlemek için, pisuar giderinin yakınına bir sinek resmi koymak, dolayısıyla pisuarları kullananları işerken sineği vurmaya teşvik ederek etrafa işemelerini engellemek, şahane bir “dürtme” örneğidir.

bu tür konulardan hoşlanıyorsanız (bkz: davranışsal iktisat)