Kara Deliklerin Fotoğrafını Elde Etmemizi Sağlayan Proje: Olay Ufku Teleskobu

Nedir, ne değildir?

event horizon telescope, kısaca eht, bir kara deliğin ilk görüntüsünü yakalamanın amaçlandığı uluslararası bir proje.

teleskop sözcüğünü duydunuz diye de aklınıza öyle hemen hubble, james webb tarzı bir şey gelmesin. buradaki sistem very-long-baseline interferometry, yani astronomik bir radyo kaynağından gelen bir sinyalin dünya üzerindeki birçok radyo teleskopunda toplanması. vlbi tekniğini rusların da kullanmışlığı var. örnek olarak: (bkz: radioastron) veya diğer adı ile (bkz: spektr-r)

görüntülenmesi hedeflenen karadelik ise sagittarius a. "daha yakında kara delik yok muydu?" derseniz vardı, ama bir karadeliğin boyutunda yalnızca uzaklığın değil kütlenin de önemi var. bu açıdan bakıldığında da sagittarius a gözlenme kolaylığında yine ön sırada.

teknik ise, basitçe şu şekilde

özdeş radyo teleskopları, yıllardır dünyanın en kuytu köşelerinden bile veri alıyor. antarktika da buna dahil. burada da sözü edilen, bir uzay teleskobundan ziyade dünyanın dört bir yanındaki radyo teleskopları ile oluşturulan bir ağ. hayal edebileceğiniz gibi, bu şekilde oluşturulan sanal teleskobun çapı, dünyanın çapı kadar oluyor. peki bu neden önemli?

çünkü bir teleskopun çözünürlüğü temelde iki etmene bağlı:

1) gözlemlediği ışığın dalga boyu.
2) çapı

haliyle vlbi'in artısı, hem bu kadar büyük bir çapı ez bir eforla sağlayabilmesi, hem de bakacağı radyo dalga boylarına göre optik bir teleskoptan daha avantajlı olması.

gözlem zevk için yapılmıyor, amaç einstein'ın genel göreliliğini bir kez daha test etmek.

Sagittarius A'nın merkezindeki kara delik fotoğrafı Event Horizon Telescope sayesinde, 12 Mayıs 2022 itibarıyla çekildi.