NBA Transfer Sisteminin Tam Anlaşılamayan Kuralları ve Açıklamaları
her takım 15 oyuncuya kadar anlaşabilir. bunun 12'si maç kadrosuna alınır. o ilave 3 kontratın espirisi olası sakatlıklar cezalar durumunda sahada eksik kalmamak.
genç oyuncular lige draft sistemiyle katılır. her takım her draftta 2 tane seçim hakkı kazanır. gençler adını draft aday listesine yazdırır. sırayla takımlar tarafından seçilirler.
seçilenler direkt oynamayabilir. seçen takım kontrat yapma hakkını elinde tutar. isterse draft'tan 5 sene sonra kontrat yapabilir. hakkını başka takıma takas edebilir. ya da hiçbir zaman kontrat yapmayabilir. bizim cenk akyol bu durumdadır mesela, draft'ta seçilmiş ama yıllardır kontrat yapmamıştır.
draft yoluyla seçilen oyuncuların yaptığı kontratlar garantilidir fesih edilemez. oyuncu, kontratında yazan parayı basketbolu bıraksa bile alır (bkz: chris bosh).
bunu takımların lehine dengeleyen kural ise şöyle: yeni draft olmuş oyuncuya lebron dahi olsa az bir miktar ödenir, kuralla sabittir. genç oyuncu fos çıkarsa takım çok bir şey kaybetmemiş olur. buna çaylak kontratı denir. bu bittikten sonra yüksek paralar ödenebilir kendisine. bunun da bir üst sınırı vardır, örneğin en fazla 30 milyon gibi.
draft olmadan lige oyuncular katılabilir ama bunlar garantili kontrat hakkına sahip olmazlar. genelde yaşı ilerlemiş avrupalılar bu duruma düşer (bkz: ibrahim kutluay).
kontratı biten oyuncu boşa çıkar (bkz: free agent). istediği takımla yeni kontrat için görüşebilir. onu draft eden takımında kalırsa bir miktar daha fazla para alabilir takımından. bu da oyuncuyu onu draft eden takımda kalması için teşvik edici kuraldır. ya da gider nba dışında avrupa'da falan oynayıp sonra tekrar nba'e dönebilir (bkz: deron williams'ın beşiktaş'a transfer olması). bir kere draft olduysa sonsuza kadar draft edilmiş oyuncunun haklarına sahiptir.
kontratların çeşitleri olur. örneğin ilk 3 yıl kesin ama 4. yıl opsiyonlu. yani 4. yıl geldiğinde kontratta takım opsiyonu varsa oyuncuyu 4. yılda tutup tutmama kararı takıma aittir. oyuncu opsiyonu varsa 4. yılda kalma ya da boşa çıkma kararı oyuncuya aittir.
bazen kontratlarda oyuncu için bonus para kazanma hakkı yer alır. örneğin oyuncu all star olursa şu kadar bonus kazanır gibi. bu bonus salary cap'i etkilemez.
takımların güçlerini dengelemek için salary cap vardır. oyunculara ödenen toplam miktarın üst sınırı yani. lig tarafından ortalama tv gelirleri hesaplanarak belirlenir. bir takım bu limiti aşarsa aştığı miktarın 2 katı kadarını lige öder. lüks vergisi denir. örneğin 100 milyon dolarlık limiti aşıp toplam 110 milyon dolar ödeyen takım 10x2 yani 20 milyon dolar lüks vergisi öder. salary cap olmasaydı toplam 110 milyon para harcayıp hesabı öyle kapatacakken bu sistem ile 130 milyon harcamış olur.
aynı zamanda ödenen toplam miktarın alt sınırı da vardır. takım kafasına göre ben para harcamayacağım diyemez, o alt limite ulaşmalıdır. yoksa gene aradaki farkı ceza olarak lige öder. bu alt limit üst limitin yaklaşık %10 aşağısıdır. örneğin 100 milyon üst limitse 90 milyon da alt limittir.
takımlar kadroda değişiklik yapmak isterse önlerinde 4 seçenek vardır
1. draft'tan oyuncu almak.
2. elindeki oyuncuları diğer takımlarla takas etmek. burada kural şöyle: verilen oyuncunun kontratı yılda 20 milyonluksa alınan oyuncu ya da oyuncuların toplam kontratları da o civarda olmalıdır. buna ilaveten takım takas paketine gelecek draft'larda sahip olacağı draft haklarını dahil edebilir. geçmişte seçtiği ama kontrat yapmadığı oyuncuların draft hakkını da dahil edebilir (bkz: cenk akyol).
3. boştaki oyuncuları almak. salary'de yer olduğu miktarda, para karşılığı kontrat yapılabilir. yer kalmamışsa sadece minimum ücret sunulabilir oyuncuya. bu minimum salary cap'e eklenir ve lüks vergisi ödenir.
4. elindeki kontratları parası neyse verip kadrodan düşmek (bkz: waive). oyuncu kadrodan çıkarılır ama kontratındaki para garantili olduğu için onu almaya devam eder. burada amaç kadroda yer açmaktır.
oyuncular takımlarında mutlu değillerse takas isteyebilirler. ama takas edilecekleri takımı ve takasın detaylarını belirleme hakkı kontratların sahibi olan takımlarınındır. hatta takımlar takas istememiş oyuncuyu onun haberi bile olmadan durduk yere takas etme, takas istemiş oyuncuyu istemediği takıma takas etme ya da isteğine itibar etmeyip hiç takas etmeme haklarının hepsine sahiptir.
ama genelde nba'in üstteki garantili kontrat olayı yüzünden, takımlar takas istemiş mutsuz oyuncuyu tutmak ve zarar etmek yerine yollamayı tercih ederler (bkz: kawhi leonard) (bkz: anthony davis).
bazen takımlar kontratının bitimi yaklaşmakta olan oyuncularının kendileriyle kontrat yenileyeceğine güvenemezlerse hazır ellerindeyken takas etmeyi tercih ederler. çünkü oyuncu değerliyse onu kontratının bitiminde karşılıksız kaybetmek yerine en azından karşılığında üç beş bişey koparırız derler.
maksimum kontrat: bir oyuncuya kendisinin 6. sezonuna kadar salary cap'in en fazla %25'i kadar para ödenebilir. yedinci sezonundan sonra bu rakam %30'a, onuncu sezonundan sonra %35'e çıkar.
supermaksimum kontrat: bazı kriterleri yerine getiren yıldız oyunculara ve onları draft eden ya da çaylak kontratına sahip olan takımlara özel kontrat çeşididir. bu kriterler:
- all-nba en iyi beşlerinden birine seçilmiş olmak (kontratın imzalanmasında önceki 2 sezon içinde).
- mvp seçilmiş olmak (kontratın imzalanmasında önceki 3 sezon içinde).
- yılın savunmacısı seçilmiş olmak (kontratın imzalanmasında önceki 2 sezon içinde)
oyuncu ve takımı bu kriterlere uygunsa oyuncunun 10. sezonunu beklemeden cap'in %35'i oranında para önerilebilir oyuncuya.
Amerikan Spor Liglerinde Ekonomik Dengeyi Korumak İçin Uygulanan Sistem: Salary Cap
Basketbolda Çok Nadir Gerçekleşen Olağanüstü Oyuncu İstatistiği: Quadruple Double
