Nüfus Artışının Bir Toplumu Nasıl Yok Edebildiğini Anlatan Deney: Universe 25
universe 25, bir toplumun nüfus yoğunluğunun, onu nasıl yok ettiğini anlatan bir deneydir. john calhoun tarafından 1958 yılında yapılmış olup nüfusun artışı durumunda neler olabileceğini gözler önüne seriyor. deney düzeneklerimiz şöyle:
bilim insanımız bu deney düzeneğini 6,5 metrekarelik taban ve 90 cm yüksekliği olan 5000 kişilik bir fare şehri tasarlıyor. bu şehre 4 dişi, 4 erkek fare koyuyor. deney süresince farelerin yaşadığı yerin tabanının temizliği ve beslenme, ısınma gibi aklınıza gelebilecek tüm ihtiyaçları sağlanıyor. bunu unutmayın sakın. tüm ihtiyaçlar deney boyunca hiçbir eksik giderilmeden sağlanıyor.
hiçbir ihtiyacınızın eksik olmadığı bir şehirde yaşadığınızı düşünün. peki refah içinde yaşayan farelerimize neler oluyor?
refah düzeyinde olan farelerimiz besleniyorlar, barınıyorlar ve üreme ihtiyaçlarını gideriyorlar. 104 gün boyunca alanda kalan farelerimiz ilk yavruyu meydana getiriyor. alanda 9 fare var ve bir sıkıntı olmadığını gören fareler yavru meydana getirmeye devam ediyor. bu süreçte her 55 günde bir nüfusu ikiye katlamaya başlamış olan fareler 315. güne gelindiğinde 600 kişilik bir nüfusu oluşturmuştu. nüfusun bu kadar artmasıyla birlikte farelerin yeterince oynamamaları ve beslenememeleri neticesinde sürtüşmeler başlıyor ve birbirleri arasında bu rekabetten doğan düşmanlık birbirlerini öldürmeye başlamalarına neden oluyor. bazı fareler bulundukları alanda aynı insanlar gibi toplumda olmamak için kendi köşelerine çekiliyorlar. * bazı dişi fareler erkek rekabetinden etkilenmemek için kendilerini korumaya alarak yavrularını yemeye başlıyorlar.
bazı fareler kendilerini kaostan korumak için güvenceye alsalar da bazıları hala açık alanda ve 560. günde nüfus 2200'e dayanıyor. işte bu noktada rekabet iyice artmaya başlıyor bunun sonucunda da fare nüfusu sadece 50 gün kadar bir sürede deneyin 610. gününde nüfusun 100'ün altına düştüğü gözleniyor. kalan fareler kendilerini evlerine kapatan elitler ve mücadelede galip gelenler. yalnız ilk 100 fare ile son 100 fare arasında ciddi farklar olduğunu görüyor calhoun. aynı yaşam şartları olmasına rağmen son 100 fare geçmişteki acı hatıralar nedeniyle aynı refah seviyesine bir daha ulaşamıyor. deneyin 650. gününde alandaki son dişinin de ölmesiyle farelerin soyu tamamen son buluyor.
bu deney bize şunu gösteriyor ki her ne kadar isteklerimiz giderilse de eğer ortada nüfus artışı varsa ve alanlarımız azalıyorsa zamanla agresifleşiyoruz ve toplum olarak kendi kendimizi yok ediyoruz. bu deney nüfus planlaması için çok güzel bir örnek teşkil etmiştir.
not: deneye universe 25 denilmesinin sebebi deneyin defalarca tekrarlanmış olmasından dolayı.
Adaletin Toplumlar İçin Ne Kadar Önemli Olduğunu Kanıtlayan Deneyler
