Ordunun Geri Çekilirken Düşmana Savaş Kaybettirdiği İlginç Strateji: Yanmış Toprak Taktiği

yakıp yıkma taktiği, belli prensipler üzerinden yürütülen bir çeşit stratejik geri çekilme harekatı. bir diğer adıyla kavrulmuş toprak, yalın ifadesiyle de yakıp yıkma stratejisi.

bu stratejik davranışın temelini kavrayabilmemiz için napoleon bonaparte'nin ünlü "ordular mideleri üzerinde yürür" vecizesini idrak edebilmemiz gerekir. zira yeterli ölçüde beslenmeden, donatımdan ve destekten yoksun kalan ordular en basit haliyle dengesini kaybedecek ve savaşma kapasitesi açısından sakatlanacaktır. modern zaman öncesinde özellikle fetih/işgal orduları askerlerinin ikmal ihtiyaçlarını harekat bölgelerinden karşılama eğilimindeydiler. ordu asker sayısı açısından ne kadar büyükse bu eğilim de o derecede fazlaydı. carl von clausewitz, vom kriege'de bu durumun üzerinde önemle durmuştur.

yanmış toprak stratejisi savunma pozisyonunda bulunan ve özellikle kendilerinden daha güçlü kuvvet unsurlarıyla karşı karşıya kalmış ordular için yer yer tercih edilmiş bir askeri manevradır. 

düşmanın karşısında ilk çarpışmalarda tutunamayan ve kısa süre içinde birliklerinin dağılabileceği şüphesine kapılan liderler tarafından bazı durumlarda uygulanmıştır. yakın dönemde en iyi icra edicileri ruslar olmuştur. napoleon ve hitler'in rusya harekatlarında derin rus toprakları, yanmış toprak stratejisinin pratiğe dökülmesi için güçlü bir potansiyel barındırmıştır.

konsept özelliklerine gelecek olursak yanmış toprak stratejisi bir dolaylı tutum örneğidir.

dolaylı tutum örneklerinin genelinde var olduğu gibi düşmanla doğrudan çarpışmak yerine ilk etapta düşman kabiliyetini zayıflatma ve dengesini sarsma amacı üzerine yoğunlaşır. bu şekilde düşman istenen kıvama getirilebilecek ve kendinden güçlü olan düşman ordulara karşı bile bir kazanma şansı doğabilecektir.

klasik yaklaşım için amaç esasında yalın ve nettir. yakıp yıkma esasına dayanan geri çekilme harekatı ile

- düşmanın yabancı olduğu coğrafya içinde yayılmasını sağlayarak kuvvet unsurlarını seyreltmek,

- coğrafyanın içlerine doğru çekilen düşmanı kendi ikmal merkezlerinden uzaklaştırmak,

- geri çekilirken ve düşmanı kendine doğru çekerken aynı zamanda düşmanın ikmal amaçlı faydalanabileceği tüm yapı, tesis, ambar, depo ve hatta su kaynaklarını devre dışı bırakarak düşmanın savaşma kabiliyetini ve devamlılığını sakatlamak,

- düşmanın yeni kaynaklar bulma çabalarıyla oyalandığı zaman diliminde ise toparlanmak, güç toplamak ve yeni pozisyon alma avantajı elde etmek amaçlanmıştır.

yanmış toprak politikasının geçmiş yıllara kıyasla günümüz savaşlarında aynı etkileri yaratmayacağı aşikardır. zira ordular için gelişen teknolojinin etkisiyle ikmal yöntemleri kolaylaşmış ve gereken erzak ve donanımın ulaşımı hızlanmıştır. modern ordularda gereken ihtiyaçların savaş bölgesinden karşılanma eğilimi artık pek bulunmamaktadır. ancak yanmış toprak stratejisi geleceğin olası uzun süreli konvansiyonel savaşlarında yeni çağa entegre olmuş ve çeşitlenmiş özellikleriyle bir askeri harekat tarzı olarak yeniden ortaya çıkabilir ve gündemde kendine yer bulabilir. zira tarihte ibret alanlar için çok dersler vardır.