Orta Çağ Avrupası'ndan Günümüze Uzanan Bir Gelenek: Cenazede Siyah Giymek
orta çağ avrupası'ndan günümüze gelen ve hemen hemen dünyanın her yerinde uygulanan bir gelenektir cenazade siyah giymek.
orta çağ'da avrupa'da neredeyse tamamen hurafelerden oluşan bir dünya bilinci bulunmaktaydı. insanlar cadı avı düzenlerler ve bazen sadece ingiliz topraklarında günde 400 kadının cadı olduğu gerekçesiyle öldürüldüğü olurdu. işte bu hurafelerden biri de ölen kişilerin ruhlarının geri geleceği ile ilgiliydi. kilise, insanların cenaze törenlerinde siyah renk kıyafetler giymelerini, böylece ölen kişilerin ruhlarının geri dönmesine engel olabileceklerini ilan etti. hatta orta çağ kroniklerinde avrupa’nın bazı yerlerinde, kadınların ölen eşlerinin kendilerine musallat olmaması için yedi yıl boyunca siyah giyindikleri yazmaktadır.
bu bilgiyi öğrendikten sonra aklıma bambaşka güzel bir bilgi daha geldi bu konu bağlamında. eski türklerde cenaze merasimlerinde siyah giyen tek türk topluluğu kumanlardır. şimdi burada başka bildiklerimizi de düşünürsek her şey yerli yerine oturmaktadır. kumanlar, orta çağ'da doğu avrupa'da yaşamış bir topluluk. yani oğuzların aksine avrupa'ya daha yakın hatta içinde. bir fark daha var! kumanlar avrupa'ya geçince köktengri inancını bırakıp katolik hristiyan oluyorlar hem de çok kısa zamanda. evet! onlar da kilisenin "cenazelerde siyah giyinin" çağrısına uyuyorlar ve katolik hristiyan kültürünü benimsiyorlar. ayrıca kumanlar için kıpçakların bir kolu denilmektedir çoğu yerde lâkin bu bilgi kesinlikle yanlıştır. ikisi apayrı topluluklardır.
gelelim islâmî açıdan cenazelerde siyah giymenin hükmüne. cenazede siyah giyinmek islâm âlimlerine göre bid'attır. yani sonradan türetilmiş ve tasvip edilmeyen davranışlardandır. günümüzde selçuklu ve osmanlı tarihini anlatan popüler dizilerde padişahlar, sultanlar, devlet erkanı, ulemâ, ahâli, askerler hep siyah renk kıyafetler giyinmiş şekilde gösterilir. fakat bunun gerçek tarihimizle alakası bile yoktur.
selçuklu ve osmanlı ulemâsı, resûlullah efendimiz'in (s.a.v.) "elbiselerden beyaz olanları giyin çünkü onlar en hayırlı giyeceklerinizdir. ölülerinizi de beyazla kefenleyin!" hadis-i şerifi uyarınca cenazelerde beyaz giyinmeyi tavsiye etmiştir. sadece cenazelerde değil, minyatürlere baktığımızda selçuklu'nun da osmanlı'nın da siyah renk giyinme âdetlerinin normal zamanlarda dahi olmadığı görülmektedir.
rabb'im, ölümün de hayırlısını nasip etsin inanan inanmayan herkese.
Abdülhak Hamit Tarhan, Eşinin Cenazesinde Tanıştığı Kadınla Hemen Evlendi mi?
