Orta Çağ'dan Beri İnsan Hayatının Parçası Olan Pasaportun Tarihçesi
ilk pasaportlar, sahibinin kendisi ve şahsı malları için herhangi bir ücret ödemeden bir şehrin "porte"sinden (fransızca kapı) geçmesine izin veren orta çağ belgeleriydi. şehirler birbirlerinin özgür adamlarından (köle olmayanlar) bu tür ücretleri almamak için karşılıklı düzenlemelere sahipti ve buna göre bir 'pass porte' (geçiş izni) verirdi.
bir hükümdar, kurmaylarının kendi ülkesindeki herhangi bir şehre ücretsiz girmelerine izin veren 'kapı geçişi' verebilirdi. yabancı şehirlerden bir kişinin ücret ödemeden seyahat etmesine izin verilmesini isteyen bir pasaport düzenleyen ilk hükümdar ingiltere kralı henry v idi. çoğu şehrin diplomatlarının bir dostluk işareti olarak serbest geçişine izin vermekten mutluydu. bu tür kapı geçişleri sonraki yüzyıllarda hükümdarlar tarafından az sayıda olsa verilmeye devam etti.
birinci dünya savaşı'nın patlak vermesi üzerine ülkeler düşmanların girişini ve savaşa faydalı olabilecek becerilere sahip erkeklerin çıkışını engellemek için sınır kontrolleri uyguladılar. yolcuların bu kısıtlamalardan muaf tutulması için pasaportlar verildi. 1918'de barış geldiğinde çoğu ülke hem sınır kontrollerini hem de pasaportları kullanımda tuttu.
1920'de milletler cemiyeti pasaport tasarımını ve işlevini standartlaştırdı. bu standartlar milletler cemiyeti ve günümüzde birleşmiş milletler tarafından ara sıra yapılan revizyonlara tabi olarak yürürlükte kalmıştır.
kaynak: bbc history extra