Otomobil Klimasını Doğru Kullanma Rehberi: Bakım İpuçları ve Sık Karşılaşılan Arızalar
çok önemli bir yanlış anlaşılmayı sizlere anlatayım; bir otomobil kliması sadece soğuk üretir
evet, bunu bilmeyen çok fazla kişi var. "klima yoksa sıcak hava vermez" gibi düşünceye kapılan birçok otomobil sahibi mevcut.
otomobillerde ısıtma ve soğutma farklı sistemlerdir ve ikisi birbirinden bağımsız olarak çalışırlar. kliması olmayan bir otomobil kışın sizi üşütmez, endişelenmeyin. klimanın görevi sadece soğuk hava üretmektir.
klimadan kullanıcı bazında en iyi verimi almak istiyorsanız, aracınızı yaz sıcağında güneş alan yerlere park etmemeye özen göstererek işe başlayabilirsiniz. bu her zaman mümkün olmayabilir elbette fakat elinizden geldiğince buna dikkat etmelisiniz. mümkün olmadığı durumlarda ise ön cama bir güneşlik takmak sizin konforunuz ve aracınızın sağlığı için çok yerinde bir karar olacaktır.
otomobilize sıcak bir yaz gününde bindiğiniz zaman ilk işinizin camları açmak olduğunu unutmamanız gerekir. motoru çalıştırdıktan sonra camlarla birlikte klimayı da devreye alıp yaklaşık iki üç dakika bu şekilde hareket ederseniz, en iyi şekilde soğutma verimi elde eder ve kanallarda yer etmiş bakteri ve tozlardan bir noktada kurtulmuş olabilirsiniz.
klimanın ısı ayarı, klimanın üfleme ısısını değiştirmez. sizin ayarladığınız ortam sıcaklığına gelince klima devre dışı kalır ve birtakım modellerde fan şiddeti düşürülür. yani iç sıcaklık 30 derece ise ve sizde klima derecesini 28'e ayarlarsanız, ortam sıcaklığı 28 dereceye geldiği zaman klima kompresörü devre dışı kalır. diyelim ki 32 dereceye ayarladınız, bu sefer yine bazı modellerde kalorifer klape motoru devreye girer ve peteğe sıcak su gönderir. soğuk hava yerine sıcak hava gelmeye başlar. 32 derece olduğu zaman ortam sıcaklığı, sıcak üfleme de kesilecektir.
birçok sürücü şu konuda şikayet eder; "klima yeteri kadar soğuk hava vermiyor"
evet, bunun yüzlerce sebebi olabilir ve araç klimaları çok karmaşık sistemlerdir. klima sisteminde bir problem olmaması durumunda bile, soğuk hava gelmesini engelleyecek başka sistemlere ait donanım arızaları bulunur. en basit olanından en karmaşık olanına doğru bunları ele alalım şimdi. unutmayın ki klima sistemlerinde normal kullanıcının yapacağı herhangi bir müdahale yoktur ve kesin olarak profesyonel kişilerin müdahale etmesi gerekir.
polen filtresi
arkadaşlar bu filtre her 10.000 ya da taş çatlasın 15.000 kilometrede bir değişmesi gerekir. bazı durumlarda daha erkene alınabilir. bu filtrenin konumu öyle bir yerde olur ki, tüm tozu pisliği üzerine toplar. filtre tıkandıkca üfleme şiddeti düşer fakat soğutma kalitesi düşmez. polen filtresinin tıkanması, klimanın ürettiği ısıya etki etmez. aracın iç kabini üfleme kaynaklı problem yüzünden istenilen dereceye hızlı bir şekilde inemez ve aracınız daha çok yakıt tüketmeye başlar. polen filtresini değiştirmede en önemli nokta, sizin sağlığınızdır.
gaz eksikliği
otomobiller hareket halinde sürekli sarsıntı içerisinde olurlar, bu sarsıntı motor bölmesi içerisine de yansır ve bazen ciddi darbeler yaşanır. klima gazının geçtiği borular kapalı devre bir sistemdir ve bağlantı noktaları özel contalar, presleme ya da rekorlar ile sağlanır. bu sarsıntıları sönümlemek bazen bu parçalar için zor olabilir ve zamanla küçük kaçaklar meydana gelir. hiçbir şey yapmasanız bile, sıfır bir otomobilin dâhi klima gazı bir süre sonra azalacaktır. klima gazı soğutma performansı açısından en kritik noktadır ve kullanılan gazın kalitesi gerçekten ama gerçekten çok önemlidir, buna ayrıca geleceğim. klima gazı eksilmesi durumunda klima kompresörü belirli süreler devreye girip çıkabilir ve bu yaklaşık her 10 saniye içerisinde gerçekleşir. bu demektir ki büyük ihtimalle klima gazı seviyesi düşüktür. bir müddet sonra basınç sensörleri buna izin vermeyeceği için kompresör hiçbir şekilde devreye girmez.
otomobillerde farklı tipte klima gazı kullanılabilir fakat genellikle r134a dediğimiz gaz tipi kullanılır. şimdi bu gazın kalitesi ne denli önemli anlatayım. klima gazı üretimi yapan firmalar bazen işin çakallığına kaçabilir ve gaz içerisinde yasaklanmış olan r12 tip gazı da karıştırabilir. hatta bir miktar farklı sıvılar bile basılabilir. piyasada çok fazla kaçak klima gazı mevcuttur aynı motor yağları gibi. birçoğu ırak, arabistan, suriye vb gibi bölgelerden ülkemize sokulur ve otomobilinizin sistemine kadar gelir. en kaliteli klima gazı üreten firmalar şu şekilde sıralanabilir:
klima gazı tüpleri yukarıdaki görsellerde olduğu şekilde görünür ve tamamlatmadan önce tüpleri kontrol edebilirsiniz. bu tüpler genelde açık alanda bulundurulur. ayrıca klima gazları çok pahalıdır ve bir otomobil yaklaşık 500 gr ile 1 kilo arasında gaz alabilir.
klima gazı değiştirilmez arkadaşlar, eksikse yenisi tamamlatılır. aracınız yeniyse ve ilk defa klima gazı değişecek ise etiketini kontrol etmelisiniz. fakat eski bir otomobile sahipseniz, klima gazının tamamının değişimini sağlayabilirsiniz.
kompresör arızası
kompresörün nasıl çalıştığına dair bir entry yazmıştım, şuradan okuyabilirsiniz (bkz: #165172602). kompresör karmaşık ve yük gören bir parçadır. üzerinde hem elektrik, hem de mekanik olmak üzere birçok parça bulundurur. klima gazı buraya girer ve içerisinde bulunan beş adet (genelde) piston sayesinde gaz dolaşıma verilir. yine bir kavrama sistemi bulunur ve kompresör gücünü kayış aracılığıyla motordan alır. üzerinde birçok sensör mevcuttur.
klima kompresörü bazen arıza yapabilir. en fazla görünen arıza kasnağın kilitlenmesi, kayışın atmasıdır. mesela klima kayışını taktınız ve kayış atmıyor, fakat klima devreye alındığı zaman bu gerçekleşiyor ise sorun ciddi anlamda büyüktür. kompresörün içinin kilitlenmiş olma ihtimali yüksektir ya da kasnak problemi. kayış attığı zaman kompresörün önünde bulunan yuvarlak parçayı çevirerek bunu rahatça anlayabilirsiniz.
yine kompresör üzerine elektrik kabloları gelir ve zamanla temassızlık yaşanabilir. gaz miktarı yerinde olmasına rağmen klima düğmesine bastığınız zaman kompresör devreye girmiyorsa, sorun genellikle sigorta ya da elektrik tesisatı kaynaklıdır.
klape motoru arızası
gaz tamam, kompresör arızası yok, elektrik tesisatı mükemmel fakat yinede yeterli soğutma sağlanmıyor. bir sebebi daha olabilir arkadaşlar. bunu çok sık yaşıyoruz ve sorun genelde çözülüyor. klape dediğimiz yukarıdaki görsele benzer bir parça bulunur otomobillerde. bu parçanın görevi, ön konsol altına gizlenmiş olan peteğe, motordan gelen sıcak suyun girişini sağlamak. eğer bu klape arızalı olursa ve vanayı tam olarak kapatamaz ise, peteğe az da olsa sıcak su girişi olur ve soğuk havayla sıcak hava karışık bir şekilde size gönderilir. gerekli soğutmayı alamazsınız. yaz mevsiminde sıcak havanın petekten geldiğini pek anlayamazsınız ve yeterli soğutmama problemini yaşarsınız.
klape motoru içinde çarklar ve elektrik motorunun bulunduğu bir parçadır ve kirlenip görev yapamaz hale gelmesi çok olağan bir durumdur. ayrıca sensörler tarafından kontrol edilir. ısı sensörlerinde meydana gelebilecek bir arızada, örneğin içeriyi -50 derece gibi görebilir ve vanayı komple açabilir. böyle bir durumda klapeyi söküp, ucunun girdiği yeri manuel olarak çevirip kapatmak en iyisidir. yoksa resmen pişersiniz araba içerisinde.
fan motoru arızası
şimdi hangi fan motoru? içeriye üfleyen ve dışarıda klima radyatörünü serinleten. her ikiside arıza yapabilir ve soğutma açısından ikiside önemlidir. evinizde kullandığınız klimaların dış üniteleri sürekli olarak çalışıyor ve bir pervane görev yapıyor, bu pervane dururusa evde soğutma olmaz. eğer klimayı çalıştırdığınız vakit motor bölmesinden fan sesi duymuyorsanız, klimayı kapatın ve doğru bir elektrikçiye gidin. bu şekilde çalıştırmaya (özellikle rölantide) devam ederseniz, bir müddet sonra düdüklü tencere gibi sistemden klima gazı tahliye edilir acil durum valfinden. korkmayın, bir süre sonra duracaktır.
bazı otomobillerde klima fanı yine radyatör fanı ile beraberdir, yani tek fan vardır. radyatörler genelde iki kademeli çalışır ve her ikisinin röleleri farklıdır. klima röle 2'ye bağlıdır. "abi radyatör fanı devreye giriyor ama biraz hararet yükseliyor sıkışık trafikte" diyorsanız fan 2 rölesini bir kontrol ettirin derim. bunun yüzünden klima fanı da devreye gitmeyecektir.
birkaç kısa bilgi daha vermek istiyorum
klima çalışırken "ciyk ciyk ciyk" şeklinde bir ses duyuyorsanız, klima kayışı gevşektir. kayış üzerine nescafe üçü bir arada dökün :)
klimayı yüksek devirlerde devreye almayın.
her otomobilde klima sistemi resetleme prosedürü vardır. internetten otomobilinize göre araştırın ve uygulayın.
klima çalışırken demir sürtme sesleri geliyorsa acil olarak klimayı devre dışı bırakın ve servise gidin. yanık kokusu (lastik yanığı) geliyorsa, motor kaputunu açın ve erimiş olan kayışı kesin (klima kayışından bahsediyorum, başka kayışı kesmeyin).
kış mevsiminde klimalarınızı haftada bir 15 dakika süreyle çalıştırın.
daha detaylı bilgi isterseniz kitabımı satın almak için aşağıdaki mail adresinden bana ulaşabilirsiniz;
Otomobillerde Motorun Bittiği Nasıl Anlaşılır?
