Stonehenge Anıtındaki Devasa Taşlar Nereden Geliyor?
- stonhenge ne amaçla yapıldı?
- bu devasa kumtaşları oraya nasıl dikildi?
- nereden geliyor bunlar?
ilk iki sorunun aksine, üçüncü sorunun cevabı sonunda bulundu. temmuz ayı sonunda yayınlanan bir çalışmada sarsen adı verilen taşların çoğunun, stonehenge'den 25 kilometre ötede yer alan ve tarih öncesi aktivitenin yüksek olduğu west woods bölgesinden gelmiş olduğu ortaya çıkarıldı.
çalışmada elde edilen bulgular, megalitlerin stonehenge'in şu anda bulunduğu bölgeye, ikinci yapım safhasına denk gelen m.ö. 2500 yıllarında taşınmış olduklarını gösteriyor. bu veriler, anıtın son derece organize olmuş bir topluluk tarafından inşa edilmiş olduğu düşüncesini desteklerken, yapının en büyük sarsenlerinden biri olan "topuk taşı"nın, çok yakınlarındaki bir bölgeden getirilmiş ve diğerlerinden daha önce dikilmiş olduğuna dair fikirleri de çürütüyor.
science advances dergisinde yayımlanan makalenin baş yazarı, brighton üniversitesi fiziki coğrafya bölümü profesörlerinden david nash; boyları dokuz metreyi bulan, ağırlıkları 30 tona varan sarsenleri incelemek için yeni bir teknik kullanıyor. nash ve arkadaşları, taşınabilir x-ışını cihazları ile taşların kimyasal bileşimini analiz ediyorlar ve %99 silikaya ek olarak birkaç farklı element daha buluyorlar.
bu çalışmanın taşların çoğunun sıradan bir kimyasal bileşime sahip olduğunu, aradıkları temel kaynağın ne olduğunun da ortaya çıktığını savunan bay nash, işlerinde hayli yol kat ettiklerini de belirtiyor.
daha sonra, 1958 yılında restorasyon sırasında elde edilmiş, fakat sonraki dönemde kaybolarak ancak 2018 ve 2019'da ortay açıkmış iki ana taş örneği incelendi. bu numuneler üzerinde, daha fazla element ve daha yüksek kesinlik değerleri elde edilmek üzere kütle spektrometresi dediğimiz cihaz ile karmaşık analizler yapılıyor. sonuçlar, bu tortul taşların muhtemel kaynağı olan 20 bölge ile karşılaştırılıyor ve sonunda en yakın olasılıkların west woods ve wiltshire olduğu görülüyor. west woods bölgesinin eski adı olan overton ormanı ile stonehenge arasında bir bağlantı kuran tek kişi, 17. yüzyıl ingiliz doğa felsefecisi john aubrey olmuştu.
daha önce yapılan çalışmalarda stonehenge'in mavi taşlarının 200 kilometre batıdan, galler'den geldiğini gösteriyordu. yeni çalışma bu taşların bulundukları yere sarsenlerle aynı dönemde yerleştirilmiş olduklarını gösteriyor.
nash efendi ekliyor: "dolayısıyla o dönemde büyük bir çaba harcanmış olduğunu söylemek mümkün. stonehenge, farklı yerlerden getirilmiş malzemelerin bir yerde toplandıkları bir yere benziyor."
eski britanyalıların, ağırlıkları 30 tona varan bu dev taşları 25 kilometre boyunca hangi yöntemle taşıdıkları bilinmiyor. en iyi tahminler, kızaklarla sürüklenmiş oldukları yönünde.
west wood bölgesinin seçilmesinin nedeni ise taşların getirilebileceği en yakın bölgelerden biri olması. fakat bu alan aynı zamanda erken neolitik aktiviteye de sahip: höyük adı verilen birçok tepe mezar, şu anda ağaçlık araziye dönüşmüş tarih öncesi tarla, hatta taş baltaları keskinleştirmek için bir de biley taşı burada bulundu.
nash, araştırma ekibinin kullandığı teknik ile, -eğer ufak sarsen parçaları ya da kırıkları ortaya çıkarsa- dev taşların hangi yol üzerinden taşınmış olabileceğine dair arkeolojik soruları da yanıtlayabileceklerini, hatta britanya genelinde bulunan diğer sarsen yapıların da tarihini aydınlatabileceklerini düşünüyor.
Spor Yaparken Teknolojinin Size Sağlayacağı Beklenmedik Faydalar
1995 Yılında Göbeklitepe'yi Keşfeden Alman Arkeolog: Klaus Schmidt
