Tam 7 Saat Havada Turlayarak Türk Havacılık Tarihine Geçen THY İstanbul-Montreal Yolcu Uçağı

Türk Hava Yolları'nın İstanbul-Montreal seferini yapan tarifeli uçağı, genç bir yolcunun rahatsızlanması nedeniyle Atatürk Havalimanı'na dönme kararı aldı.

15:33'te havalanan uçaktaki yolculardan 16 yaşındaki genç bir yolcu kalkıştan kısa bir süre sonra bayıldı. Kabin memurlarından sonra uçaktaki bir doktor da yolcuya müdahale ettikten sonra uçak kaptanları Atatürk Havalimanı'na dönüş için gerekli izinleri istedi. 

Gerekli izin alındı ancak uçağın yakıt boşaltma sistemi yoktu. İniş için uygun ağırlığa ulaşma amacıyla yakıtın azalması gerekiyordu. Bu nedenle uçak havada yaklaşık 7 saat tur attıktan sonra, dün gece 22:55'te Atatürk Havalimanı'na inebildi.

Rahatsızlanan yolcunun durumunun iyi olduğu öğrenildi. Yolculardan bir kısmının otel hizmetinden yararlandırıldığı, bazılarının ise yeni tahsis edilen bir uçakla 01:00'de tekrar Montreal için uçuşa başladığı gelen haberler arasında.

Sözlük yazarları da durumun teknik analizini ayrıntılı bir şekilde yaparak akıllardaki sorulara tek tek cevap vermiş

part 1

uçaklarda iniş ve kalkış için farklı limitler bulunur (bkz: mtow) (bkz: mlw) maximum kalkış ağırlığı ve maximum iniş ağırlığı, maximum kalkış ağırlığı ve iniş ağırlığı arasında uçak tipine göre değişen bir fark bulunur, iniş takımları bu ağırlığa göre tasarlanmıştır, yüksek ağırlıkla inmeniz durumunda iniş takımlarında sıkıntı yaşanması , uçağın iniş takımlarının kırılması mümkündür.

part 2: fuel dump system (yakıt boşaltım sistemi)

şimdi siz airbus'tan uçak alırken istediğiniz özellikleri belirtiyorsunuz, nasıl pizza alırken sosis olsun sucuk olsun, o hesap, yakıt boşaltım sistemi olsun istiyorum derseniz extra maliyet oluyor, zaten bu uçak kiralık olduğu için tk'nın öyle bir söz hakkı da zaten olmamış, o yüzden uçakta yakıt boşaltım sistemi yok.

böyle durumlarda genellikle olan şey, kalkış meydanı üzerinde tur atarak yakıtı azaltıp, maximum iniş ağırlığına yaklaşıp inmek, bu yüzden de yukardaki olay gerçekleşmiş.

extra açıkama gelen sorular üzerine; uçakta yangın çıktıysa ve kontrol edilemediyse, ağırlık falan düşünmeden direk iniş yapılıyor zaten "catastrophic" öldüğü için yangın, bu durumda iniş sırasında frenlerin yüksek ağırlıktan dolayı aşırı ısınması ve alev alması, lastiklerin yine yüksek ısıdan dolayı patlaması, uçağın pistte duramayıp pist dışına çıkması mümkün ancak bunlar yangın durumuyla kıyaslandığında göze alınan riskler. ancak böyle medikal durumlarda havayolu kendi cebini ve diğer yolcuların güvenliğini de düşünüp overweight landing tercih etmeyebiliyor, ayrıca çok yüksek overweight landing durumlarda uçakta yapısal hasar oluşması da mümkün ki daha büyük bir felakete de yol açabilir (bu olayda olur demiyorum, genel bilgi olarak söylüyorum bunu).

fuel dump ( jettison) hakkında

bu da uçak tipine göre değişen bir sistem ,(yakıt boşaltabilen) her uçak farklı miktarda ve hızda fuel dump sistemine sahip, ne kadar fuel dump etmek istediğinizi sisteme girdikten sonra işlem başlıyor, direk kapağı açıp 20 ton yakıt bırakmıyorsunuz, bunun da belli bir yakıt atım hızı var.

ilginç bir uçuş

sorular sorular sorular...

fuel dump opsiyonel bir sistem. o sistem olsa da burada asıl karar kaptanın. o ne derse o olur ve olmuş zaten. kalkışı müteakiben olay olduğu için muhtemelen uçağın ana base'i yakınlarında durmanın mantıklı olacağını değerlendirmiş ve yakıt azaltmaya gitmiş. hiç bozmayıp rotadan devam edebilirdi ama bu defa da yol üzerinde çok alakasız bir yere inmek zorunda kalabilirdi. şimdi size söylemesi kolay geliyor ama daha önce hiç inmediğiniz bir piste inmek sorun yaratabilir.

şimdi müsaadenizle buralar gene havacılık uzmanlarıyla dolmuş ve dolacak ama bu mevzuda 14 yıllık tecrübeli biri olarak anlatalım.

fuel dump çok nadiren kullanılan bir sistem. bu sistem uçağın yakıtını güvenli iniş ağırlığına çekmek için kanat tanklarından dışarıya atıyor. güvenli iniş ağırlığı ınış takımlarına zarar vermeden inmeye izin verilen maksimum ağırlık. eğer bir uçak çok ağırken inerse en kötü ihtimalle iniş takımları kırılabilir/katlanabilir veya pistte duramaz toprağa çıkar veya frenler aşırı ısınır tekerleri yanmaya kadar gider. riskli bir durum. ha burada kaptan risk alıp inebilirdi ama gerek yok o riski almaya.

(#71367994) okyanus ötesi uçuşla fuel dump'ın ne alakası var? okyanus ortasında yakıt mi boşaltacaksın? artı meraklanmayın okyanus ötesi uçanlar deneyimli, saati fazla olan pilotlar. ayrıca uçuş ekibinden birinin rahatsızlanması da aldıkları eğitimin bir parçası. herkes hazırlıklı yani herşeye.

daha önce hiç inilmemiş yabancı meydanlara inmek büyük risktir. o nedenle kaptan burada yola devam etmemiştir. ayrıca uçakta doktor olması o doktorun o uçakta görülen sağlıkla ilgili her türlü soruna yetecek anlamına gelmez. neticede o doktor da bir yolcu ve tüm yolcuların sorumluluğu önce kaptanda daha sonra kabin ekibinde.

(#71368518) cinayete teşebbüs mü!??? abartmayın fuel dump ile uçuş emniyeti ve cinayet arasında nasıl bir bağ olabilir? şu yazılan entry bir daha okunursa mantıksızlığı anlaşılacak. ayrıca okyanus geçişli uçuşlara verilen uçaklatın standartları belli. fuel dump opsiyonel bir sistem ve bir daha yazalım bu sistemin amacı yakıt azaltmak. okyanus üzerinde yakıt mi azaltacaksınız ki konuyu cinayete bağladınız!?

(#71368668) uçakta yangın çok farklı bir emencisidir ve elbette yakıt makit azaltmayıp hemen inilip uçağın tahliyesini gerektirir. bu tip çok tehlikeli durumlarda elbette yakıt azaltma filan yok en kısa yoldan ineceksin der kitap.

(#71368672) burada kaptan inisiyatif almış ve inmeye karar vermiş. bunun içinde dönmüş durmuş havada. emerçensi deklare edilmez bu durumda, emerçensi demek uçağın boktan bir durumda olduğunu bildirmektir. burada kaptan divert etmeye karar vermiş sadece. ve evet emerçensi dediğinizde o lafı geri alamıyorsunuz. ha indikten sonra dersiniz ki inerken emerçensi durumu ortadan kalktı ama emerçensi raporu mutlaka sivil havacılığa çekilir çünkü kuleyi öyle bilgilendiriyorsunuz. kule de ona göre davranmak zorunda. (edit-1: deklare edilen emerçensi kararı iptal edilebilir elbette, burada emerçensinin ciddi bir bildirim olduğu için bir var bir yök denmeyecek ciddi bir şey olduğunu anlatmaya çalışıyorum. ikaz için @black n white'a teşekkür ederim.)

(#71368704) ya allah allah herkes bu fuel dump'a takmış. neden eksiklik olsun hocam opsiyonel bu, eğer çok gerekli olsaydı opsiyonel değil standart olurdu zaten. 14 senedir havacılıktayım daha havada yakıt boşaltan öyle inişe gelen uçağım olmadı. çok nadir bu olay, öyle kafana göre açtım musluğu boşaltıyorum diyemezsin. karadeniz tarafına çıkartırlar genelde o iş için. falan filan... ha bir de pist uzunluğu iniş/kalkışta çok önemli.

belki de pilotlar baktı rotaları dahilinde uygun bir pist yoktu o nedenle istanbul üzeri de kalmayı seçtiler. neyse yapacak birşey yok olan olmuş artık. çok geçmiş olsun, en kötü durum böyle olsun...

edit -2: son karar kaptanın ama occ ile iletişimle divert etme kararının verilmesinin normal bir prosedür olduğu detayını yazmayı unutmuşum. gece gece uykulu yazınca böyle olmuş. kusura bakmayın...

işin havacılık değil, tıp kısmında bir iki yorum yapıp gideceğim 

öncelikle, sara krizi geçiren hastanın beyin kanaması geçirip geçirmediğini bilemezsin.

iki, uçaklarda beyin tomogrofisi çeken icatlar yok.

üç, beyin kanaması geçiren biri sara krizine benzer belirtiler gösterebilir.

dört, hastanın sara hastası ve sara krizi geçirdiğinden emin olsan bile beyin kanaması geçirme riskini göz önüne almak zorundasın.

beş, beyin kanaması geçirme ihtimali oldukça yüksek olan biri, doktor gözetiminde beyin kanaması geçiriyorsa uçağı indirirsin çünkü hayati tehlike vardır.

altı, insan hayatı herhangi bir uçuştan daha değerlidir.

yedi, uçakta imkanları sınırlı doktorun teşhisine %100 güvenemezsin.

sekiz, uçağında sara krizi sebebiyle beyin kanaması geçirebilecek (ki işin içinde basınç değişikliği de var) bir hasta varsa ya inersin, ya inersin.

havacılık konusunda goygoy yapmayacağım.

ama "sara krizi işte ya." diyen gerizekalılara yazmak istedim.

kusura bakmayın.