Tarihte Ay'a Gidip İniş Yapamayan Tek Araç: Apollo 13'ün İlginç Hikayesi
11 nisan 1970 tarihinde uzaya fırlatılan fakat ay'a inemeden geri dönen apollo'nun mürettabatı james a. lovell,jr.john l. swigert,jr.fred w. haise jr. oluşmaktaydı
apollo, ay'a insanlı uçuş gerçekleştirmek için northop firmasının tasarlayıp geliştirdiği bir uzay aracıdır. araç 3 ana modülden oluşur. komuta modülü, servis modülü ve ay örümceği de denen ay modülü.
apollo 13'ün fırlatılması gayet başarılı bir şekilde kennedy uzay üssünden gerçekleşir.
56 saat sonra, dünya'dan 330bin km uzaklıkta astronot john l. swigert komuta merkezinden gelen taleple oksijen tanklarını karıştırır. switch'e basmasından birkaç saniye sonra uzay aracında sarsıntı olur ve araç savrulmaya başlar.
astronot lovell, bilinen meşhur sözü söyler "houston we've got a problem (houston bir sorunumuz var)"
araç patlamayla güç kaybetmeye başlar. mürettabat bunun asteroit çarpmasından olduğunu düşünür. merkez ise telsiz bağlantısını kaybeder ve bunun antenin yönünün değiştiği için olduğunu tahmin eder ayrıca aracın göstergelerindeki ölçüm hatası da bir diğer tahmindir.
astronot lovell apollo aracını kontrol etmeye çalışır bu sırada sol tarafındaki pencereden uzaya bir gaz salındığını ve bunun oksijen olduğunu rapor eder. araçtaki oksijen tankı göstergeleri de bunu doğrular. göstergelerde tanktaki basıncın azaldığı görülmektedir.
merkezden ise astronotları şaşırtacak bir hamle gelir. talimata göre aracın 1 ve 3 nolu yakıt hücrelerine giden valfleri kapatması gerekir fakat valfler kapanınca bir daha açılamayacak, böylece aya gitme şanslarını yitireceklerdi. mürettebat gelen talimatı uygular fakat valfleri kapatmak sorunu çözmemiştir. artık valflerin kapatılmasıyla ay'a iniş mümkün değildir çünkü gereken enerji sağlanamayacaktır. mürettabat enerji sarfiyatını en aza indirmek için uçuş bilgisayarını kapatır ve ay örümceğini bir cankurtaran botu olarak kullanır. artık ekip aracı ay modulünden yönlendirecektir.
ay'a ulaşmışlardır fakat o çok istedikleri yere inememiş, 100 km yükseklikten ay'ı izleyebilmişlerdir
ayın karanlık tarafına geçtiklerinde ise iletişimi 15 dakikalığına kaybetmişlerdi. 15 dakika süresince uzay boşluğunda 3 insan bir süre tek başına kalmıştır.15 dakika sonra iletişim kurulur ve ay'ın yerçekiminden kurtulmak için motorlar ateşlenir.
dönüş yolunda ay modülünün korbondioksit seviyesi artar. araçta karbondioksiti oksijene çeviren kartuşlar bulunur fakat ay modülünün kartuşu silindir biçimindeyken komuta modülünün ki küp şeklindedir. houston üssündeki çalışanlar bu sorun üstüne çalışır. ellerindeki her şeyi kullanarak silindir biçimli kartuşu kare biçimli kartuşa uygun hale getirirler ve gayet başarılı bir oksijen filtresi yapmayı başarırlar.
Filtreye ait fotoğraf
dünya'ya inmek için gerekli olacak enerjiyi sağlamak için astronot ken mattingly houston üssünde apollo simülasyon aracında çalışır ve buna göre bir prosedür hazırlar. astronot mattingly aslında apollo pilotu olarak apollo 13'de görev alacaktı ama son dakika kızamık teşhisi yüzünden gidememişti.
apollo 13'de de daha önceki görevlerde uygulanan iniş prosedürü uygulanır. öncelikle uzay aracından komuta modülü ayrılır.
modül ayrılırken mürettabat oluşan hasarı görebilmiştir.
Ayrılma sonrası Jim Lovel'ın çektiği fotoğraf
ardından ay modülü araçtan ayrılır ve komuta modülü dünya'ya giriş yapar. araç pasifik okyanusuna iniş yapmıştır. onları almak için uss ıwo jıma gemisi gönderilir.
Apollo 13 mürettabatı Iwo Jima gemisinde
tarihte aya kadar giden ve iniş yapamayan tek araçtır belkide 13. olmasından dolayıdır ;)
Bu içerik de ilginizi çekebilir
