Taylor Swift'in, İlk Albümlerini Yeniden Yayınlamasına Sebep Olan Telif Savaşının Özeti
taylor swift, nihayet tüm albüm haklarını geri aldı. yaklaşık 6 yıl sonra mücadelesini kazanmıştır... bunu oldukça zekice bir şekilde yapmış ve müzik sektörünü değiştirmeye başlamıştır. yeniden kayıt yaparak, şarkıların kendi versiyonlarının dinlenmesini sağlamış, hayranlarının orijinal kayıtları yerine alternatif sunarak, hem parayı kendi kazanmış hem de kontrolü kendinde bulundurmuştur. sonucunda da şirketle anlaşıp tüm haklarını almıştır.
hikayeyi baştan yazalım
pop müzik tarihindeki en dramatik iş gelişmelerinden birinde, taylor swift, big machine records etiketiyle ilk olarak yayımlanan kayıtlarının haklarını altı yıl süren el değiştirme ve karmaşadan sonra satın aldı. swift, bu altı albüm ve onlara ait görselleri en son sahibi olan shamrock capital’dan, yaklaşık 360 milyon dolar karşılığında edindi.
hayranlarına yazdığı el yazısıyla kaleme alınmış bir mektupta düşüncelerini dile getirmişti.
“merhaba,
düşüncelerimi derli toplu bir şekilde ifade etmeye çalışıyorum ama şu anda zihnim tam bir slayt gösterisi gibi. sana bu haberi anlatma şansını hayal ettiğim, dilediğim ve dua ettiğim tüm anıların bir karmaşası. kendimi ikinci kez sorguladığım, bunun mümkün olup olmayacağını merak ettiğim anlar. neredeyse bunun hiç gerçekleşemeyeceğini düşünmeyi bırakıyordum. yirmi yıl boyunca umut ettim, verilen bir ödül gibi uzatılan havuç sonunda çekildi. ama artık bunlar geçmişte kaldı. gerçekten de bunun olduğuna inandığımdan beri, rastgele sevinç gözyaşlarına boğuluyorum. gerçekten şu sözleri söyleme şansım var:
yaptığım tüm müzikler... artık bana ait.
ve tüm müzik videolarım.
tüm kısa filmlerim.
albüm kapakları ve fotoğraflarım.
yayınlanmamış şarkılarım.
anılar, büyü. çılgınlık.
her bir dönem.
hayatımın tüm emeği.
bunu en büyük hayalim gerçek oldu demek, aslında oldukça mütevazı kalmak olur. hayranlarım, bunun benim için ne kadar önemli olduğunu biliyorsunuz — o kadar ki, 6 albümümü titizlikle yeniden kaydedip “taylor’s version” olarak yayımladım. o albümlere gösterdiğiniz tutkulu destek ve the eras tour’un başarısı sayesinde müziğimi geri satın alabildim. hayatımı adadığım, ama şimdiye kadar asla sahip olamadığım bu sanatla yeniden buluşmama yardımcı olduğunuz için size ne kadar teşekkür etsem azdır.”
taylor swift, 2005 yılında scott borchetta’nın big machine label group adlı plak şirketiyle sözleşme imzalayan ilk sanatçı oldu ve ilk altı albümünü (taylor swift (2006), fearless (2008), speak now (2010), red (2012), 1989 (2014), reputation (2017)) bu şirketle çıkardı. 2018’de universal music group/republic ile yeni bir anlaşma yaptı. bu anlaşma sayesinde bundan sonra yayımlayacağı albümlerin orijinal kayıtlarının (masterlarının) sahibi olabilecekti. ancak önceki albümlerinin master kayıtları eski plak şirketinde kaldı. bu da swift’in eski kataloğunun kullanım hakları üzerinde hiçbir kontrolü olmadığı anlamına geliyordu. borchetta, swift’e yeni albümler çıkararak bu hakları yeniden kazanma şansı sundu, ancak swift bu teklifi reddetti. çünkü plak şirketinin satılacağını önceden bildiğini söyledi. ve gerçekten de haklıydı.
genellikle ses kaydının telif hakkı plak şirketinde, müzik bestesinin telif hakkı ise sanatçıda veya söz yazarında olur. ancak bu durum kesin olmak zorunda değildir; sanatçı ile plak şirketi arasında imzalanan sözleşmeye bağlı olarak belirlenir.
taylor swift’in durumunda, şarkılarının bestelerinin telif hakkı kendisine aitti ancak master kayıtların hakları eski plak şirketi big machine records’taydı. şarkılarını yeniden kaydederek, hem bu yeni kayıtların tüm haklarına sahip oldu hem de sanatsal kontrolü eline aldı. bu da bizi şu soruya getiriyor: swift’i yeniden kayıt yapmaya iten tek neden maddi kazanç ve kontrol müydü?
taylor swift’in telif hakkı mücadelesinin kökeni, 2005 yılında big machine records ile yaptığı ilk sözleşmeye dayanıyor
bu sözleşme uyarınca, ilk altı albümünün master kayıtlarının hakları plak şirketine geçti. uzun süredir süren ilişki 2018’de sona erdi; çünkü müzik yöneticisi scooter braun’a ait olan ithaca holdings llc, scott borchetta'nın plak şirketini (big machine) ve dolayısıyla master kayıtları 300 milyon dolar civarında bir bedelle satın aldı.
swift ile braun arasındaki geçmişteki gerginlik nedeniyle, swift kendi kayıtlarının mülkiyetini geri kazanmak istedi. ancak teklif vermeden önce, braun’un ekibi swift’ten, kendisi hakkında bir daha olumsuz konuşmamasını garanti eden gizlilik sözleşmesi (nda) imzalamasını istedi. swift bu talebi reddetti. sonuç olarak, ithaca, masterları 420 milyon dolara shamrock holdings’e sattı.
swift, braun’un kendi emeğinden kazanç elde etmesine karşı çıktı ve shamrock holdings’e gönderdiği mektupta, “şu an için sizinle herhangi bir ortaklığı değerlendiremem,” dedi. taraflar arasındaki gerilim devam ederken, swift 2019’da cbs sunday morning programında şarkılarını yeniden kaydedeceğini açıkladı.
bu süreçte universal music group ile yeni bir plak anlaşması imzalayan swift, artık yeni ürettiği tüm master kayıtların haklarına kendisi sahip oldu. swift, 2021’de ilk taylor’s version albümünü yayımladı: fearless (taylor’s version). bunu red (taylor’s version) izledi. eras turnesi sırasında da speak now (taylor’s version) ve 1989 (taylor’s version) albümleri yayımlandı. şu anda sadece iki albüm, taylor swift ve reputation, yeniden yayımlanmayı bekliyor.
taylor, şarkı bestelerinin telif hakkına sahip olduğu ve eski sözleşmesi yeniden kayıt yasağını üç yıl sonra sona erdirdiği için bu süreci yasal olarak başlatabildi. big machine records’tan 2018’de ayrıldı ve ilk taylor’s version 2021’de çıktı.
bu proje büyük bir başarıya ulaştı ve swift artık kendi kataloğunun büyük kısmının sahibi haline geldi. bu yeni master kayıtların sahibi olarak, bu şarkıların nerede kullanılacağına o karar veriyor ve akış, indirme ve lisans gelirlerinden daha büyük bir pay alıyor. sosyal medya aracılığıyla hayranlarının desteğini harekete geçirerek, onlar “taylor’s version”u orijinal kayıtlardan önce satın almayı tercih ettiler ve bu da orijinallerin değerini azalttı. öte yandan, shamrock holdings’in elinde artık daha az değerli bir ürün bulunmaktaydı. diğer sanatçılar da bu stratejiden ilham alabilir; yeniden kayıt, master sahipliğini kazanmanın kârlı bir yolu olarak görülüyor. plak şirketleri ise bu “tehlikeli boşluğu” fark ederek, yeni sözleşmelerde yeniden kayıt yasağını iki üç yıl yerine yirmi otuz yıl gibi uzun sürelerle sınırlamaya çalışabilir.
satış sonrasında , spotify’a göre en büyük artış, %430’dan fazla küresel artışla “speak now”un orijinal versiyonunda gerçekleşti. ikinci sırada, “taylor swift” adlı ilk albümü yer aldı (kendisi tarafından “taylor’s version” olarak yeniden yayınlanmamış yalnızca iki big machine albümünden biri); bu albümde küresel dinlenme sayısında %220’lik büyük bir artış yaşandı. üçüncü en yüksek artış ise “reputation” albümündeydi ve onun spotify’daki küresel dinlenme sayısı yaklaşık %160 oranında arttı.
spotify verilerine göre orijinal “fearless” versiyonu %160 artış görürken, bunu %150’lik artışla “red” takip etti. orijinal altı albüm arasında en az artışı “1989” gördü; ancak bu albümde bile spotify’da %110’dan fazla önemli bir dinlenme artışı oldu.
Taylor Swift'in Her Albümde Duygusal Olmasına Özellikle Dikkat Ettiği 5. Sıradaki Parçalar
