Tehlikeli Bir Uyuşturucu Madde Olan Ekstazi Nedir ve Vücuda Etkileri Nelerdir?
ecstasy, temelde beyindeki mutluluk hormonu olan serotoninin aşırı dozda salgılanmasını sağlayan kimyasalları içeren hapa verilen isimdir.
beyindeki bu serotonin, günlük yaşantımızda salgılanan, mutluluk duygusunu hissetmemizi sağlayan bir hormondur. artık hangi kriterlere göre doğal yaşamımızda salgılanır orasını bilemeyeceğim. sonuçta bize o mutluluk duygusunu hissettiren şeydir kendisi. bir de beynimizde bu mutluluk hormonunu algılayan reseptörler vardır, bunlara "port" diyebiliriz bu yazımızda. salgılanan serotoninler bu portlar aracılığı ile algılanır ve mutluluğu hissetme süreci de bundan sonra başlar. günlük yaşantımızda serotonin hormonunun salgılanması, bu portlar aracılığı ile algılanması zaten normal bir süreçtir.
şimdi gelgelelim hap alımı sonrası meydana gelen değişikliklere
dediğimiz üzere adını şu anda hatırlamadığım bir takım kimyasallar sonucu serotonin aşırı dozda beyinde salgılanır ve dolayısıyla bahsettiğimiz bu portlar tabir-i caiz ise "serotonin bombardımanı"na tutulur. işte kişinin "yaşasın çok mutluyum, önüme gelen ilk insanla sevişmek istiyorum, çiçekleri okşamak istiyorum" modu bu anda meydana gelir. bu bombardımanın bir takım yan etkileri de vardır tabi. günlük hayatımızda mutluluğu hissetmemiz için kritik önem taşıyan bu portlar bu bombardıman sırasında hasar görebilir ve aşınabilir. bu noktaya daha sonra tekrar deyineceğim.
kimyasalın dozuna göre beyindeki bütün serotonin hormonu salgılanmış olabilir. ardı ardına vücuda hap yolu ile alınan kimyasallar serotonin seviyesini sıfıra indirir ve dolayısıyla o andan sonraki alınan hapların hiçbir ama hiçbir etkisi yoktur. beynin serotonini eski seviyesine getirmesi için ortalama 1 günlük bir süre gerektiğinden, ecstasy deneyiminden sonra geçen yaklaşık 24 saatte, serotonin seviyesi normale dönene kadar, insanın huzursuz, sıkkın, kısaca mutlu olmayan bir kimliğe bürünmesi çok doğaldır.
bir gecelik bir ecstasy ile beyin böyle bir süreçten geçiyor. uzun dönem kullanımda olan biten nedir peki?
dediğimiz gibi portlarımız aşırı yüklenme sonucu aşınıyor ve hasar görüyor demiştik. burada kilit kelime aslında gömülme. belli bir yüzeyin üzerine sıralanmış olan portlar sık sık uğradıkları serotonin bombardımanın etkisi ile her defasında yüzeyin içine biraz daha gömülmeye başlarlar. bir süre sonra öyle gömülürler ki kendisine gelen serotonini bile algılayamazlar. işte burası yarrağı yediğiniz noktadır arkadaşlar. ardı ardına yüzey seviyesinin altına gömülen portlarımız kendilerine gelen serotonini algılayamadıkları için artık işlevsiz bir hal alır ve bir boka yaramazlar. sonuç olarak ne olur, beyin serotonini algılayamaz ve kişi her daim bu duygudan uzak kalmaya başlar. bir çok arkadaşımıza requem for a dream filminde esas oğlanın annesini örnek olarak hatırlatmak isterim. hatırlarsanız teyzemiz ilk günlerinde ne kadar neşeli ve enerjikti ama bir süre sonra kendisi sonsuz bir bunalıma, depresyona sürüklendi gitti. sanırım artık bunun nedenlerini biraz olsun anlayabiliyoruz.
ecstasy'nin en yaygın görülen ve bence de en önemli olan etkisi "etkisi azaldığında kayıp duygusu yaşatması ve fiziksel bağımlılık söz konusu olmasa bile tekrar hap almaya yöneltmesidir"
ki bu etki mdma'in serotonin reseptörleriyle etkileşimi sonucu nerdeyse her kullanıcıda görülmekte ve tahminen ikinci üçüncü dördüncü hapları da ardı ardına yutturmaktadır. bunlar da herkesin tahmin edebileceği gibi doz aşımına giden hareketler olabilir. ecstasy'nin etken maddesi mdma'in doz aşımı kolayca ulaşılamayacak kadar yüksek olsa da özellikle ucuz olanlarda (daha bilinçsiz kullanıcılar tarafından tüketildiklerini de hesaba katın) bir sürü katkı maddesi olabilir, ölümlerin bazıları da bu maddelerin doz aşımına bağlı olarak gerçekleşmektedir. bu katkı maddelerinden biri de viagradır, ecstasy etkisi altında ereksiyon zor olduğu için viagra ve mdma'in bir arada sextacy ismiyle satıldığı bilinmektedir, herşey bir yana her ikisi de kalp damar sorunları ya da bunlara eğilimi olan insanlar için riskli maddelerdir.
ecstasy'ye bağlı ölümlerin birinci sebebi hiponatremi tabir edilen su zehirlenmesidir
aşırı su alımı sonucu beynin şişmesi demektir. mdma herkesi susatmaz ama yanısıra hormonal etki ile suyun vücutta tutulmasını sağlar. bundan kaçınmak için mutlaka ama mutlaka sodyumlu sıvılar tüketmek gerekir (soda gibi) çünkü su içmekten kaçınırsanız bu sefer dehidrasyon söz konusu olabilir. o da hipertermi riskini ölümcül kılar. ki o da en yaygın ikinci ölüm sebebidir. özellikle partilerde ve eğlence mekanlarında kullanıldığı için ecstasy'nin yükselttiği ve vücudun düzenleyemediği ateş, mekanın ısısı, dans edilmesi gibi faktörler sonucu iyice artar.
her iki duruma da acilen müdahele edilmesi gerekir ve her iki durum da kullanılan başka ilaçların özellikle de türkiye'de ticari biçimi olmayan mao inhibitörü grubu ile prozac, lustral ve paxil gibi ssri grubu antidepresanların mdma ile etkileşimine bağlı artmaktadır. bu ilaçları kullananlar ya bu ilaçlardan ya da ecstasy'den kesinlikle vazgeçmeli hatta birini bıraktıktan sonra 14 gün geçmeden diğerini ağzına koymamalıdır.
ayrıca ertesi günkü hangover halinin de ssri kullanımı ile geçebileceği yönündeki söylence kontrollü deney koşullarında doğru, kontrolsüz yaşam koşullarında ölümcül olabilir. ceviz olmadı peynir yenebilir; bunlarda eksikliğini çektiğiniz serotoninin hammaddesi mevcut tabi mucize beklenmemeli. (bir de yeri gelmişken serbest radikalleri de arttıran bir etkisi var o yüzden antioksidan da almak lazım)
madde politikaları akıllıca olan ülkelerden biri olan hollanda'da ecstasy'ye bağlı ölümlerin engellenmesi için zekice önlemler alınmıştır
çoğu sağlık çalışanı olan görevliler ecstasy kullanımının yaygın olduğu klüp, disko gibi yerlerin kapılarında ellerinde mdma'i sahtesinde ayırt edecek kimyasallarla bekler ve isteyenlerin haplarına ücretsiz test yaparak mdma mi, katıştırılmış mdma mi olduğunu söylerler. katışıklı olanı kullanmanın riskli olduğunu anlatırlar. bu ülkede rave partilerin ve klüplerdeki eğlence programlarının saatleri ile ilgili bir sınırlama getirilmiştir, mesela bu eğlencelerin 4 saatte bitmesi zorunlu koşulmuştur. tek başına kullanıma ya da gece sonrası biriyle gidilecekse sevişme amaçlı kullanıma pek uygun olmayan bir madde olduğu için particilerin kullanımı 2 ecstasy ile sınırlı kalır.
bazı ülkelerde de bahsetmek bile özendirmek sanılır.
Tehlikeli Bir Uyuşturucu Madde Olan Kokain Vücuda Nasıl Etki Eder?
