Titanic'e İnerken Patlayan Titan Denizaltı Kazasının Teknik Nedenleri
implosion (içe doğru patlama) sonucu gerçekleşmiştir titan denizaltı kazası. çok büyük ihtimalle koskoca titanyum blok kapıyı ilk buldular sonarda enkaz kalıntısı olarak. bu arada yavaş yavaş değil de aniden ölmüşlerdir büyük ihtimal; aniden basınç tankının yapısal bütünlüğü kaybedilmiş, yani explosion nasıl aniden patlama ise bu da aniden çökme, bir anda içeri patlıyor.
projeyi geliştirmeye nasa ve washington üniversitesi başlıyor konsept aşamada, ilk geliştirme amacı turizm yapmak değil, uzaktan kontrollü keşif yapmak, ancak oceangate firması projeyi fonlamak için zenginlere turizm hizmeti sunuyor, yoksa para yetmiyor. konsept tasarım aşamasından sonra suncobtractor mühendislik firmaları dahil oluyor projeye. ancak bu projede önceden çalışmış mühendisler diyor ki, maksimum para tasarrufu için olabilecek en ucuz parçalarla çalışıldı (off shelf, kontrolün oyun kolu olması gibi), ancak en ölümcül hata mekanik mühendislikte yapıldı.
mühendislik 101: denizaltı, uçak, roket, helikopter vs. tasarlarken mekanik tasarım ve dayanımda hep en kötü senaryolar baz alınır. mesela deniz altı üretiyorum, varsayılır ki bu denizaltı kabin malzemesi üretimden önce hasar almış olsun, korozyon olsun, sağa sola çarpmış olsun, deniz içinde de en ağır yüklere maruz kalsın, ve bütün bu olaylara rağmen tek parça sağ salim kalsın. bu mantık sayesinde son 30 yılda havacılıkta mekanik temelli kazalar, kaza sebepleri arasında en düşük paya sahip oldular, genelde başka sebeplerden kaza olur.
şimdi bu oceangate arkadaşlar titan'ı 1300 metre derinlik için test edip üçüncü parti otorite kuruluşlara onaylatmışlar, ancak titanik 4000 metre aşağıda. 4000 metreye dayanacağı varsayımına sadece bilgisayar simülasyonlarına dayandırmışlar (fea). ancak bu titan'ın kabını karbon fiber kompozit, şu altındaki hidrostatik basınç gibi yönü belli basınçlara karşı doğru karbon fiber oryantasyonu ile tasarlanırsa, gayet yüksek dayanımı düşük ağırlığa sahip olarak sağlar, havacılığın temel malzemesidir günümüzde. ancak tasarımı ve simülasyonu zordur, zira mekaniği karmaşıktır, en ufak fiber-matrix kusurunda işlevini kaybedebilir. sen bu malzemeyi basınç testi yapmadan, sertifikasyon derinliğinin 3 katına daldırırsan, en ufak fiber/matrix ayrışmasında veya delaminasyon/tabaka kaymasında kabin yapısını kaybeder ve içeriye su alırsın, sonra da iç basıncı kaybedince dış basınç direkt bastırır ve içeri göçertir seni.
peki denizaltı daha önceden titanik'e başarılı inmişken, şimdi neden başarısız oldu?
kabin 1300 metreye sertifika edilse de tasarım/hesap ve simülasyonlar 4000 metreye dayanacak şekilde yapıldı, ancak kabının full scale statik dayanım (max. yük tek seferde uygulanır) ve yüksek/düşük tekrarlı yorulma testleri sertifika ettirilmedi/yapılmadı. (çok uzun sürebilen karmaşık testlerdir ama yapılmaları zorunludur.) bu sebepten sektörden birçok mühendis şirkete uyarı mailleri yollamış hatta bu iş böyle olmaz diyerek. bu yüzden birkaç sefer başarılı dalıp statik dayanımı kurtarmış olsa da son dalışı öncesi veya sırasında polimer matris/fiber etkileşim noktasında hasar oluşmuş olabilir. (yorulma olduğunu sanmıyorum, öyle çok saatler boyunca dalıp inmemiş öncesinde.) sebep böyle kabaca yani.
Bir Denizaltı Astsubayının Bilgileriyle: Türk Denizaltıları Hakkında Az Bilinenler
