Yazdığı Şiire İmzasını Atan İlk Şair: Akad Kralının Kızı, Prenses Enheduanna
tarihsel kaynaklara göre yazdığı şiire imzasını atan ilk şairin bir kadın olması ufkunuzu açabilir
söz konusu kadın, akad kralı sargon'un kızı prenses enheduanna. kendisi m.ö 2285-2250 yıllarında yaşamış ve sümer - akad kültürüne edebi anlamda önemli katkılarda bulunmuştur. bilinen ilk imparator olan babası sargon, aslen bir akad kralı olmasına rağmen, sümerleri de yönetmiş ancak dinlerine ve kültürlerine dokunmamıştır. kızı prenses enheduanna da sümerlerin ur şehrinde başrahibelik yapmış ve sümerlerin aşk tanrıçası inanna'ya bağlılığını göstermiştir. o dönemlerde tanrılar-tanrıçalar için hymn yani ilahiler yazılır methiyeler düzülürmüş. enheduanna da inanna için yazdığı ilahi metinlerinde "ben enheduanna'yım" diyerek, bir şiire imzasını atan ilk şair olarak kabul edilmektedir.
1927 yılında sümerler hakkında önemli çalışmalarda bulunan arkeolog leonard woolley ur antik kentindeki mezarlıkta enheduanna'nın kabrinde mührü, 37 tane tableti ve bu tabletlere yazılı olan 44 tane ilahi metnini keşfeder ve bu keşfi bir sayfalık bir araştırma raporu ile tanımlar. ne var ki, 1958 yılında alman asurolog adam falkenstein'ın "enheduanna; akad'lı sargon'un kızı" isimli bir makale kaleme alana kadar bu tarihsel detay kimse tarafından fark edilmez.
o günden bugüne enheduanna'nın şiirleri taş tabletlerde zamanla ya silinmiş ya da tahrip olmuştur. günümüze kalan 153 satırdan oluşan şiiri nin-me-sara (inanna'ya övgü) en önemli şiirlerinden biridir. o şiirin bir kısmı:
bir ejderha gibi saldın ülkenin her yerine
ağzından saçılan zehri,
şimşek gibi gürledin yeryüzünde
ağaçlar ve bitkiler ve bilcümle yaratık
secdeye vardı önünde.
sen taşkın bir selsin dağlardan inen,
ah, her şeyden önce gelen,
ay tanrıçası inanna, cennetin ve dünyanın tanrıçası!
ateşin kıvılcımlar saçıyor ve sıçrıyor halkımın üzerine.
bir hayvana binmiş hanım,
an sana üstünlük veriyor, kutsal buyruklar
ve sen işte böyle davranıyorsun.
bütün büyük ayinlerimizde sen varsın.
ama kim anlayabiliyor ki seni gerçekten?
enheduanna
çeviri: ayten mutlu
yazıldığı tablet
şiirin geri kalanına ingilizce olarak buradan ulaşılabilir.
Tarihin En Önemli Kadınlarından Nefertiti'nin Yeni Bulgularla Güncellenen Hikayesi
