Zaman Mekan Algısıyla Bir Güzel Oynayan, Türlerine Göre Sıralanmış Zaman Yolculuğu Filmleri

Sözlük yazarı kaedeoky, zaman ve mekan algısının değiştiği zaman yolculuğu filmlerini sıralamış.

zamanda yolculuk, alternatif evrenleri ve zamanda kırılma, kopma gibi konuları ele almış kısmen başarılı filmleri ele almaya çalıştım.

idiocracy ve click gibi dolu ziyan edilmiş film ya da edge of tomorrow gibi kopya filmler var bunları eklemek yerine daha naif filmleri, underrated filmleri (time lapse gibi) ya da pek bilinmeyenleri (retroactive) eklemeye çalıştım.

bu tür filmlerde ya genç bir lise öğrencisi, ya deli sanılan bir zaman yolcusu ya çılgın bir bilim adamı ya da askeri bir ekip gözetmenliğinde toplanılmış, bilim adamı, dil bilimci, uzay bilimci, başarılı bir sürücü gibi klişeler sıklıkla kullanılır. bilim ve kültür genelde mücadele halindedir.

-geçmişi değiştirip geleceğe yön vermek
-geçmişe yolculuk
-zamanda fiziksel olmayan yolculuk
-geleceği bilme
-spiral yaşamlar
-zaman kırılması-alternatif evrenler
-geleceğe yapılan hayali yolculuk(?)
-zamanda donma

türlerine ayırmaya çalıştım. çünkü bu tür filmlerde örneğin gelecekte olacakları bilseniz bile geleceği değiştiremezsiniz bazı türlerde ise yaptığınız en küçük hata geleceği tümden değiştirebilir. bu ayrımlara göre daha çok popüler filmleri ve pek bilinmeyen ama kalburüstü filmleri ekleyerek liste yaptım.

dikkat spoiler içerebilir!

--- spoiler ---

a) geçmişi değiştirip geleceğe yön vermek:

-bu tür filmlerde genelde geçmişte yapılan en küçük değişiklik geleceğe etki eder. örneğin geleceğe dönüşte anne ile babanın ekonomik gücü bile atılan bir yumruğa bağlıdır. insanların yaşamı, insanoğlunun geleceği kahramanımızın seçenekleriyle şekillenir. geleceğe ya da geçmişe etki şansınız olan filmlerdir. çoğunlukla kahraman gençtir. daha iyi bir gelecek, diğer insanların hayatı ya da az da olsa zengin olma hayalleri ile zamana müdahale vardır. zaman makinesi ya bir araba ya da açılan kapıdır. anılar, bilinç ya da solucan delikleri de alternatif olarak kullanılır. 3.cü tür olarak da gelecekte yaşanacak bir felaketi önlemek için defalarca aynı an tekrar ve tekrar yaşanılır.

back to the future

gelecek marty'nin ailesi üzerinde bıraktığı etkiye göre şekillenir. babanın bilim kurgu başarısı hatta ikiz palmiyeler bile marty'nin parmak izlerini taşır.


terminator

özellikle 2.ci filmde genç john geleceği şekillendirirken aslında veriği kararlar bugünü oluşturmuştur. çok fazla paradokslar içerse de serinin en güzel filmidir.


donnie darko

yine genç bir lise öğrencisinin geleceği görüp verdiği kararlar bütün kasabanın geleceği üzerinde derin etkiler bırakacaktır.


the thirteenth floor

geçmişe gidip bedenlerin içine girme üzerine başarılı bir bilim kurgu


retroactive

kelebek etkisi filminin atası. yol filmi sevenler izlemeli.


butterfly effect

çoğumuzun bildiği, başarılı bir konunun gençlik romantik türde işlenmesiyle vasatın üstü olabilmiş bir film. verilen kararlarla birlikte geleceğin değişmesi.


primer

izlemesi en zor filmlerden ama sabredebilir ve izledikten sonra açıklayıcı videoları izlerseniz vay be diyebileceğiniz türde borsa oynayan gençlerin hikayesinin anlatıldığı ağır bir film.


source code

3. cü türe örnek gösterebilecek felaketi önleme temalı film.


dejavu

yaşanılan kötü bir olayı engelleme çabası


premonition

kocasını kurtarmak için geçmişe yolculuk yapan kadının anlatıldığı, insan kurtarma temasına daha yakın bir film.


about time

bu filmle ilgili en hoşuma giden nokta şu olmuştu, doğum ve ölümlerle birlikte o zamanın daha gerisine gidilememe durumu. yaratıcı bir film ama romantik komedi tadında.


the jacket

akıl hastalığı ve geçmişte bir gün üzerine kurulu fazla bir şey vaadetmeyen bir film.


toki o kakeru shojo

çok güzel bir anime. sıçradığın mesafe kadar geçmişe gitme. ve çarpıcı bir son sizi bekliyor. izleyin derim.


b) geçmişe yolculuk:

bu filmlerde genelde geçmişe müdahalede bulunamazsınız. gerçekleştirilen eylemler geleceği etkilemez. karakterimiz gözlemci olarak geçmişe gider. arkeolog, öğrenci ya da tarih bilimci gözlemlerini yapmak için bir kapıya da absürd bir nesne ile geçmişe gider.

midnight in paris

sanata ve geçmişe duyulan özlem.


bill & ted'in maceraları

vhs döneminin eğlenceli filmlerinden. ders çalışmak için geçmişe gitmek.

stargate

çoğunluğun sevmediği ama o dönemin parliement sinemasında ayrı bir nostaljisi olan bir film.

happy accidents

gördüğü bir fotoğrafa aşık olup gelecekten geldiğini iddia eden bir adamın hikayesi. farklı bir zaman yolculuğu teması var ve çok bilinmeyen ama güzel bir film.

c) zamanda fiziksel olmayan yolculuk:

fiziksel olarak karakter zamanda yolculuk yapmaz ama ses, bilgi, data ya da fotoğraf yoluyla geçmiş/gelecekteki kendisine ya da kritik bir rol oynayan karaktere bu bilgiler verilerek zamanda kırılmalara neden olur.

frequency

ölen babasıyla ses yoluyla iletişim ve zamanda kırılmalar.


contact

uzaylılarla mesajlaşma üzerine bir film. bu filmde de hoş bir sürpriz var ve uzaylı anlayışına değişik bir bakış getirilmiş.

siworae

göl evi olarak bildiğimiz filmin orijinali. burada da mektupla zamanlar arası iletişim söz konusu.

time lapse

pek bilinmeyen bir film. kendilerine gelecekten fotoğraflar gönderen arkadaşların hikayesi. çok amatörce işlense bile konu olarak yaratıcı.

steins gate

çok zorlanarak izlemeye başladığım bir anime ama 7-8 bölüm sonra efsane bir iş çıkıyor karşınıza. burada zaman makinemiz bir fırın ve telefon. data yollayarak geleceği değiştiriyorlar ama çok derinlemesine ele alınmış bir yapım.

d) geleceği bilme:

gelecekte yaşanılacak felaketleri ya da dick'in romanlarındaki gibi teknoloji ile gelecekte yaşanılacak suçları önceden bilme ile gerçekleşen aksiyonu bol filmler bu türe girer.

minority report

gelecekte işlenecek suçları önceden görme ve komplolar. ben sevemedim bu filmi ama yazarının hatrına bu listeye koydum.


dead zone

crononberg'den farklı güzel bir film. gelecekte olacak felaketleri görme.

e) spiral yaşamlar:

geçmiş ya da gelecek bilinse bile yapılan tüm eylemler karakteri aynı sona götürür. verilen kararlar önceden verilmiştir ama kahramanımız bunu bilmez ve filmin sonuna doğru rüya-anı gibi hatırlamalarla mutlak son üstün gelir. ya da aynı gün, aynı an sürekli yaşanılarak doğru yolu bulma çabası vardır. bugün aslında dündü ya da koş lola koş bu türe örnektir.

groundhog day

çok seevdiğim bir filmdir. aynı günü yaşayan phillip bir şeyleri çözmeden geleceği göremeyecektir.

cypher

programlama-hatırlama üzerine güzel bir film.

mr. nobody

tam manasıyla arafta kalma ve zamansızlık.

predestination

ünlü dede paradoksundan yola çıkılan bir film. kısa hikayeden uyarlanmış.

run lola run

kötü sonu engelleme çabası

la jetee

12 maymun filminin atası. fotoğraflarla çekilmiş. dış sesle anlatım.

12 monkeys

gilliam'ın güzel işlerinden. gelecekte yaşanacak bir felaketi önlemek için geçmişe bir suçluyu göndermek ama bu filmde de spiral kırılamıyor.

arrival

dün akşam izleyip bu listeyi yapmaya iten film. geleceği ve geçmişi sürekli yaşama. ancak bu uzaylıların dilini çözmeyle gerçekleşiyor. villeneuve'ya hayran olma nedeni.

f) zaman kırılması-alternatif evrenler. kopyalanma.

timecrimes

iç içe geçen zamanlar. ve bilimin de yardımıyla çoğalma. zirveye oynayan filmlerdendir benim için.

the fountain

farklı zaman dilimlerinde geçen sonsuz bir aşk hikayesi. mitolojiyi de çok iyi kullanmış. arnofski'nin başyapıtlarından.

coherence

çok farklı ve insanı geren bir film. yıldız kaydığı bir gece elektrikler gider ve komşulardan yardım için arkadaşlar evden çıkar. geldiklerinde yüzleri bembeyazdır. gördükleri kendilerinin alternatif versiyonlarıdır.

la double vie de veronique

kesişen hayatlar, paralel evrenler. kieslowski'den çok farklı hoş bir film.

przypadek

yine kieslowski ve kesişen hayatlar filminin fikir babası. tren peşinden koşan kahramanın 3 alternatifli geleceği.

sliding doors

metroyu kaçıran kadın karakterimiz ve kaçırmayan karakterin hayatı nasıl olacaktı. bu soru üzerine giden bir film.

another earth

alternatif paralel dünyalar.

ınterstellar

zamanda yolculuğun uzayda yaşanılan hayat ve dünyadaki hayat üzerine yorumlanması. ileride daha çok kullanılacak teorilerden faydalanılmış ne yazık ki klişe ve bilim kurgu doğasına aykırı kurgularla daha iyi olacakken güzel olarak kalabilmiş bir film.

vanilla sky

rüya yoluyla yapılan yolculuk. alternatif bir dünyaya açılan pencere.

g) geleceğe yolculuk


the time machine

h.g. wells'in kitabına yaklaşamayacak 2 film var ama ilki daha iyi. 10 binlerce yıl sonraki insanlığı öğrenme adına zamanın ötesinde bir hikaye.

planet of apes

1968 versiyonu efsane olan film. insanların evrimi ve kendisini baka bir dünyada sanan insanların çaresizliği.

looper

güzel bir çerezlik film. kiralık katillerin gelecekteki hallerini görebileceğimiz aksiyonu bol film.

forever young

geçmişte yaşanılan elzem bir durum yüzünden dondurulmak istenen kahramanın gelecekte uyanmasıyla yaşanıan olaylar. bu filmde hoşuma giden nokta şu olmuştu. buzluktan çıkan yiyecek hemen bozulmaya başlar.

time after time

19.yüzyıldan 20. yüzyıla zaman yolculuğu ile geleceğe taşınan bir karındeşen jack hikayesi.

flight of the navigator

tam 80'lerin çocuk filmlerinden ama gelecekteki anne-babayı bulma konularını tekrar tekrar izlemek hoş oluyor.

h) geleceğe yapılan hayali yolculuk(?)

bu tür filmlerde yapılan yolculuk hayalidir. genelde yılbaşı günü olur bu yüzden dickensen'in a christmas carol hikayesinin izinden gidilir. yaşanılanlar gerçekten hayal miydi?

ıt's a wonderful life

intiharın eşiğine gelmiş bir adamın diğer insanların yaşamı üzerindeki etkisini görmesi adına verilen bir şans.

family man

her şeye sahip bir adamın sevgilisinden ayrılmasaydı hayatı nasıl olacaktı? aşk mı para mı?

i) zamanda donma:

zamanı dondurma özelliği olan filmler

cashback

zamanı dondurabilen bir gencin resimle olan ilgisi.

cube 2

zaman/mekan algısıyla oynayabilen bu saydığım tüm özellikleri bir şekilde içinde barındıran bir film.

the lost room

izleyin izlettirin bu mini diziyi

--- spoiler ---