21. Yüzyılı Şekillendirmesi Muhtemel Bir Hadise: 20. Çin Komünist Partisi Kongresi
dibimizde bu kadar problem varken bize ne çin'den diyebilirsiniz ancak 20. çin komünist partisi kongresi, 21. yüzyılı şekillendirecek olaylardan birisi ve çok iyi analiz edilmeli.
çin komünist partisi içinde 3 ana grup var. bunlardan ilki xi'nin temsil ettiği 'princelings (prenseler/soylular)' grubu, diğeri hu jintao'nun temsil ettiği genç komünistler grubu, üçüncüsü ise jiang zemin'in temsil ettiği modernler grubu.
hu nispeten zayıf gözüken, batıyla iyi ilişkiler geliştirmiş, özgürleşme yanlısı bir liderdi. hatta bu dönemde çin inanılmaz gelişmesine rağmen hu'nun yumuşak tutumu nedeniyle büyük yolsuzluklar yaşandı.
xi ise inanılmaz ideolojik, tutucu, ve özünde batı karşıtı biri. karizmatik ve halkı etkisi altına alan retorikleri iyi yapan birisi.
çin inanılmaz hiyerarşik bir ülke. eski devlet başkanları her zaman devlet başkanının yanında oturur. normalde jiang zemin de yanında oturur ama heralde 96 yaşında diye bu kongreye getirmediler. kongrede yaşanan olay da son oylama ve basına açık olan seans öncesi oluyor. hu'nun xi'nin politikalarını sevmemesi bilinen bir durum. hu'nun en yakın adamlarından eski başbakan li keqiang açıkça xi ile aynı fikirde olmadığını birkaç defa söyledi. hu'nun böyle bir toplantıda, değişikliğe karşı olduğunu söylemesi ise xi'nin imajı için korkunç olurdu.
hem standing comitee'den, hem de politburo'dan hu'nun bütün adamları tasfiye edildi. neredeyse bütün komiteler artık xi'nin has adamlarından oluşuyor. hatta genel delegelerden bile yaşı gelmeden emekli edilen birçok hu yanlısı var.
ne var işte, diktatör diyebilirsiniz. ancak çin mao sonrası tek adam değil, tek parti rejimi oldu. kim geldiyse hep diğer grupların desteğine muhtaçtı ve bu güç mücadelesini dengeleyen bir unsurdu. liderler ülke ve parti çıkarlarını hep kendi kişisel çıkarlarının üstünde tutan 20-30 yıllık politikalar belirlediler, çin'in müthiş gelişmesinin en önemli sebeplerinden biri de buydu.
komünist parti içinden üst seviye bilgi almak imkansıza yakın olsa da söylenenlere göre xi etrafında karşı görüşleri duymak istemeyen, kendisi gibi düşünenleri bulmak isteyen ve onları terfi ettiren birisi.
gelelim 22 ekim 2022 tarihindeki eski çin başkanının kovuluşu olayına
son olaylar çerçevesinde xi'nin bütün dinamikleri yıkıp tek-adam iktidarı inşa ettiği çok açık. hu'nun o şekilde salondan çıkarılması kesinlikle kasıtlı yapılmış bir şey. kimse sebebi ne olursa olsun eski devlet başkanını, 'paramount leader'i, o hale sokamaz. sağlık sebebi bile olsaydı, çin dünyaya asla o görüntüyü vermezdi. gerekirse ilaç verip zorla orda oturttururlardı.
kişisel tahminim kapalı kapılar ardında bir tartışmanın yaşandığı, xi'nin hu'nun uluslararası kameralar önünde bir şeye karşı çıkmasına olanak vermeden zorla çıkarttırılıp hem içe hem dışa bir mesaj vermek istediği yönünde.
geçmişte çin halk cumhuriyeti'nden bakan seviyesinde 2 kişiyle aynı odada bulundum. ki bakan diyorum, devlet başkanı veya genel sekreter falan değil. bu insanlar odaya girdiği zaman nefes almanıza bile görevliler karışıyordu. normal bir görevlinin bırakın o kadar üst düzey birinin koluna girmeyi, dokunmaya bile cesareti yetmez; tabii daha üst seviyeden emir almadılarsa, ki bu da sadece bir kişi olabilir: (bkz: xi jinping)
mesaj net: artık patron benim, kimse itiraz etmeye kalkmasın. bu liberalleşen, modernleşen, gelişen çin'in sonu anlamına geliyor.
geçtiğimiz hafta içinde çin'den büyük sermaye çıkışı oldu, bu da dünyanın özellikle de kapitalist sermayenin çin'e olan güvenin kırıldığını çok net gösteriyor. dünyayı ekonomik olarak zor bir dönem bekliyor, çünkü geçtiğimiz 30 yılda dünya ekonomik olarak ne zaman kırılganlık yaşasa güçlü çin pazarı ve ucuz çin ihracatı dünyayı destekledi. önümüzde beklenen resesyon/krizde çin bu sefer dünyaya can simidi olmayacak.
Çin'de iPhone Sahiplerinin Gelir Düzeyi Düşük İnsanlardan Oluşması
