ABD'nin Eline Yüzüne Bulaştırdığı Kurtarma Operasyonu: Operation Eagle Claw
24-25 nisan 1980 tarihinde gerçekleşen operation eagle claw, tarihe "amerika'nın eline yüzüne bulaştırdığı kurtarma operasyonu" olarak geçmiştir.
jimmy carter hükümeti, iran rehine krizinin 5. ayını doldurmasına rağmen duruma herhangi bir diplomatik çözüm bulamamış, bu sebeple tahran'a düzenlenecek bir kurtarma operasyonuna karar verirmiştir.
operasyon iki aşamalı olarak planlanmıştır. ilk aşamada amerikan kuvvetleri tabas şehri yakınlarındaki bir yeri iniş pisti olarak kullanacak ve burayı geçici bir iniş/kalkış alanına dönüştürecekti. desert one olarak adlandırılan geçici alana iki adet kargo uçağı, iki adet yakıt ikmal uçağı ve uss nimitz uçak gemisinden kalkan 8 adet mayın tarayıcı helikopter konuşlandırılacaktı.
konuşlandırmanın ardından geçilecek olan ikinci aşamada, desert one'dan kalkan helikopterler tahran yakınlarındaki desert two olarak adlandırılan alana inecek, burada cia ajanları ile buluşan operasyon ekibi kamyonla rehinelerin tutulduğu yere götürülecek ve operasyona başlayacaktı, operasyon sonuçlandığı kurtarma ekibi rehineleri shahid shiroudi stadyumuna götütürken, eş zamanlı olarak desert two'da bekleyen helikopterler de stadyumuna iniş yapacak ve operasyon ekibi ile rehineleri bölgeden tahliye edecekti. operasyon başarıldı haberi alan diğer birimler de desert one'dan manzariyeh hava üssüne hareket ederek orayı ele geçirecek ve rehinelerin gelmesini bekleyecekti. iki grup buluşunca yakıt ikmalleri yapılarak iran toprakları terk edilecekti.
planlanan bu operasyon teoride zordu fakat imkansız değildi. tüm ince detaylar gözden geçirilerek operasyona onay verildi. 24 nisan 1980 tarihinde 4 uçak ve ardından 8 helikopter 132 kişilik operasyon ekibi ile beraber desert one olarak adlandırılan alana doğru hareket etti. uçaklar alana ufak sorunlarla inişlerini gerçekleştirdi ve helikopterleri beklemeye başladı. planlanan operasyon bu kısıma kadar sorunsuz işledi.
radarlara yakalanmamak için çöl üzerinde alçak uçuş yapan helikopterler alana inmek üzereyken iki helikopter alçak uçuşun yaratacağı kum tahribatının hesaplanmaması yüzünden arıza verip alana acil iniş yapmak zorunda kaldı. kısa süren haberleşmeden sonra kalan helikopterler ile bu operasyonun yapılamayacağına karar kılındı ve operasyon iptal edildi. tahliye prosedürü devreye sokuldu.
bu sırada alana yaklaşan bir yakıt tankeri fark edilme tehlikesi yarattığı gerekçesiyle roketatar ile vuruldu. patlamanın etkisi ile amerikan kuvvetleri açığa çıktı. tahliye prosedürü bu sebeple acil tahliyeye dönüştü ve planların dışına çıkıldı. normal prosedürde öncelikle uçaklar kalkacak ardından helikopterler havalanacaktı fakat durum değişikliği sebebi ile uçaklar tarafından yakıtları yüklenen altı helikopter başlayan kum fırtınasına rağmen uçaklarla birlikte kalkış yaptı, kalkış esnasında motorları epey derecede kum yutmuş olan helikopterlerden biri daha kalkamadı ve orada bırakıldı. beş helikopter ve dört uçak acil olarak havalanmaya çalışırken helikopterlerden biri daha arıza vererek kalkış sırasındaki nakliye uçağına çarptı ve iki araç da infilak etti. patlamanın etkisi ile iki helikopter daha arızalanarak iniş yapmak zorunda kaldı. amerikan ordusu üç uçak ve iki helikopter ile alanı terk ederek operasyonu sonlandırdı.
bu başarısız operasyonda amerika, 8 asker, 6 helikopter ve 1 uçak kaybetti. fakat amerika'nın tek kaybı bunlar olmadı, bu operasyon yüzünden amerika'nın dünya çapındaki itibarı da sarsıldı. ayrıca bu başarısız operasyon, rehine krizinin de çözülememesi ile birlikte jimmy carter'in başkanlığı kaybetmesine neden oldu.
