Akıl Hastanesinden Kurtulmanın Önünü Açan Deney: Pat

beni siz delirttiniz, 2015 metis ajandası'nda çok ilginç bölüm okumuştum, bunu paylaşmak istedim.

1973 yılında amerika’da psikolog david rosenhan, psikiyatrik teşhislerin ne kadar geçerli ve güvenilir olduğunu test etmek için kapsamlı bir deney yapıyor. ilk olarak akıl sağlığı yerinde olan sekiz kişilik bir grup oluşturuyor. bu sekiz kişinin içinde iki psikolog, bir psikiyatr, bir pediatrist, bir mastır öğrencisi, bir ressam, bir ev hanımı ve rosenhan’ın kendisi bulunuyor. bu sekiz insan amerika’nın farklı hastanelerine ses halüsinasyonlarından şikayetçi olarak başvuruyorlar, hepsi hastanelere kabul ediliyorlar, yedi tanesine şizofreni teşhisi, bir tanesine de manik-depresif teşhisi konuyor.

bu sekiz kişilik sahte hasta grubu hastaneye kabul edildikten ve teşhisleri konulduktan sonra tamamen normal davranmaya başlıyorlar, doktorlara artık eski şikayetlerinin olmadığını söylüyorlar. fakat bu hareketleri hastalık belirtisiymiş gibi dosyalarına işleniyor. sekiz kişi bir şekilde en erken 7, en geç 52 gün sonra hastaneden çıkmayı başarıyor, fakat “semptomları geçici olarak hafifletilmiş şizofreni” teşhisinden kurtulamıyorlar. bu sekiz kişiyi hastanede kaldıkları sürece hiçbir hastane personeli fark edemiyor. diğer yandan ise gerçekten hasta olan bazı kişiler bunları fark ediyor, gazeteci ya da hastaneyi kontrol etmeye gelmiş kişiler olabileceklerini söylüyorlar ama ciddiye alan olmuyor.

deneyin sonuçları açıklanıyor, bunu duyan bir araştırma hastanesi kendi kurumlarında böyle hatalar yapılmayacağını, akıl sağlığı yerinde olan ve olmayan insanların karıştırılmayacağını iddia ediyor ve rosenhan’a meydan okuyor. bunu duyan rosenhan, takip eden üç aylık süre içinde bir veya birden fazla sahte hastayı göndereceğini açıklıyor, e tabi tüm personelin görevi bu kişileri belirlemek. hastane yönetimi üç ay süresince hastaneye başvuran 193 kişiden 41 tanesinin sahte hasta, 42 tanesinin ise şüpheli olduğuna karar veriyor. fakat işin komik yönü ise rosenhan bu üç ay süresince aslında hastaneye kimseyi göndermiyor.

Deneyi gerçekleştiren psikolog David Rosenhan, psikoloji alanında yaptığı çalışmalarla ses getirmiş ve Amerika’da yargılamayla ilgili yasalara psikolojinin girmesi ve aynı zamanda da jüri seçiminde psikolojiden yararlanılması gibi değişikliklere de öncülük etmiş.