Alkolmetre, Nasıl Oluyor da Sadece Nefesinizden İçtiğiniz Alkol Miktarını Hesaplıyor?
francis e. anstie ingiliz bir doktor, tıp yazarı ve gazeteciydi. çeşitli araştırmaların yanında alkolle ilgili araştırmalar da yapmaktaydı. işte bu araştırmalarında anstie'nin limiti diye bir şey türetti, buna göre bir kişinin herhangi bir olumsuz etki olmaksızın günlük tüketilebileceği alkol miktarının 1,5 ons saf etanol kadar olduğunu söyleyerek; bunun da iki buçuk abd standart içkisine eşdeğer olduğunu beyan etmiştir.
ayrıca 1874 yılında bu deneyleri esnasında nefes yoluyla da az miktarda alkol atıldığını buldu. gel zaman git zaman yine bu bilgiden yola çıkarak çeşitli çalışmalar yapılmış olup bazı olaylar ve davalar çözümlenmiştir. daha sonra, 1950'lerde robert frank borkenstein adında amerikalı bir mucit, araştırmacı ve profesör, nefes yoluyla alkol ölçümü yapan alkolmetre cihazını yaptı. günümüzde trafik polislerinin vazgeçilmez ekipmanı olarak bulunmaktadır.
peki bu cihaz kişini aldığı alkolü nasıl oluyor da ölçüyor?
ilk önce alkolün vücutta izlediği yolu anlamamız gerekmektedir. alkol vücuda girdiği zaman mide ve bağırsaktan hızla emilmeye başlar. kan dolaşımına aktarılan alkol, bu yolla beyne ve diğer organlara yayılır. dolaşımdaki alkol karaciğere gelir, burada alkol dehidrogenaz enzimiyle zamanla metabolize edilerek parçalanır ve atılması kolaylaşır, ancak bu süreç şak diye gerçekleşmez vücudumuzun ürettiği alkol dehidrogenaz miktarı önemli bir kriterdir ve yaklaşık saatte 0.015 promil alkol metabolize olur. bu süreçte metabolize olmayan alkol kanda dolaşmaya devam eder ve akciğerlere geldiğinde bir kısmı bura buharlaşarak uçar gider diyebiliriz.
işte bu aletler burada uçan giden alkol üzerinden ölçüm yapar. peki ama nasıl yapar, şimdi de ona bir bakalım.
günümüzde bu ölçümü yapan üç çeşit alkolmetre cihazı bulunmaktadır
1. yakıt hücreli alkolmetreler:
temelde kullanıcı, cihaza nefes üflediğinde, nefes cihaz içindeki alkolü platin kaplı elektrotlardan oluşan bir yakıt hücresine ulaştırır. bu hücre içinde alkol platin katalizörün yüzeyinde oksitlenerek elektronlar üretir ve bir elektrik akımı üretir. akımın büyüklüğü alkol konsantrasyonuyla doğru orantılıdır. oluşan elektrik akımının gücü, kandaki alkol seviyesine bağlıdır ve kalibrasyonu buna göre yapılıdır.
2. yarı iletken sensörlü alkolmetreler:
kullanıcı nefes üflediğinde, nefeste bulunan alkol, sensör yüzeyine temas eder. cihazın içindeki sensör, tipik olarak kalay dioksitten (sno2) yapılmıştır ve ısıtılmış bir yarı iletken elemandan oluşur. alkol buharı yarı iletken yüzeyle temas ettiğinde, malzemenin elektrik direncini değiştiren kimyasal bir reaksiyona girer. dirençteki bu değişiklik ölçülür ve alkol konsantrasyonuyla ilişkilendirilir.
3. kızılötesi spektroskopili alkolmetreler:
kullanıcı nefesini buna üflediğinde nefes içinde alkol ufak bir ışık spektrometreden geçer. işte bu spektrometre içinde nefese ulaşan kızılötesi ışık, alkole ulaşarak belirli dalga boylarını emer veya yansıtır. işte bu emme ya da yansıyan dalga boyu ölçülür ve ne kadar alkol içtiğiniz belirlenir.
onun için şöyle üfledim yok böyle üfledim deyip bilimi kandıramazsınız (sadece makine arızalıdır). onun için düzenli bakım kalibrasyon önemlidir.
bir de, alkollü araç kullanmayın...
Sabun, Ellerimizdeki Kiri Nasıl Çıkartıyor?
