Almanların 2. Dünya Savaşı'nda İcat Ettiği Kömürle Çalışan Uçak: Lippisch P.13a
ikinci dünya savaşı almanların iki büyük tarihsel kaygısının gerçekleşmesi ile sonuçlanmıştır. bunlardan ilki avrupa'da iki cepheli savaş durumu diğeri ise petrol gibi doğal kaynakların olmaması sebebiyle uzun bir savaşın sürdürülememesidir.
avrupa’nın merkezinde kurulu olması, almanya’yı her zaman için iki cepheli savaş riskiyle yaşamak zorunda olan bir güç yapmıştır. dolayısıyla naziler bu sorunu önce sovyetlerle anlaşarak polonyayı paylaşmak suretiyle ardından batıya yönelerek fransa ve benelüx ülkelerinin işgali ile çözmeye çalışmışlardır (bkz: blitzkrieg).
aslında almanya, ikinci sorunun çözümüne yani petrol ürünlerinin yerini alacak alternatif sıvı yakıt elde etme yöntemleri arayışına xx. yüzyılın ilk yıllarında başlamıştı. kitlesel kullanıma uygun ilk teknoloji 1913'te geleceğin nobel ödüllü bilim adamı friedrich bergius tarafından önerildi.
bergius süreci olarak adlandırılan fikir hammadde olarak kömür veya linyit kullanılarak sentetik yakıt üretiminin sağlanmasıydı ve yüzyılın ortalarından itibaren endüstride kullanılmaya başlandı, daha sonra fischer-tropsch prosesi ile birlikte her iki teknoloji de orijinal ve değiştirilmiş haliyle ülke ekonomisi ile orduya sıvı yakıt sağlamada az da olsa bir katkı sağladı.
nazilerin iktidara gelmesiyle durum değişmeye başladı
ithalatın azaltılarak genel yakıt üretiminin artırılması gerekiyordu ve savaş çanları çalmaya başladığında sentetik yakıt üretiminin geliştirilmesi için bir program kabul edildi. ıg farben, almanya'nın dört bir yanına günde toplam 11,4 milyon litre sentetik yakıt üreten 12 fabrika kurdu. bu miktar, zorunlu işçilerin ve savaş esirlerinin eklenmesiyle sonraki ilerleyen senelerde iki katına çıktı.
ancak kömürden sentetik yakıt üretmek çok pahalı ve alengirli bir süreçti. almanlar, uçaklarını uçurmaya ve tanklarını yürütmeye yetecek kadarını asla üretemiyorlardı ve kalitesi de düşüktü. ana benzin tüketicilerinden birisi olan luftwaffe için yeni çözümler bulunması gerekiyordu.
işte böylelikle nazilerin mucize silah projelerine bir yenisi daha eklendi; kömürle çalışan bir uçak: lippisch p.13a
delta kanatların mucidi sayılan alexander lippisch tarafından tasarlanan uçak başlangıçta geniş müttefik bombardıman formasyonlarına karşı ucuz ve tek kullanımlık bir silah olarak, pilotun büyük kuyruk yüzgecinin içinde oturduğu uçan bir kanat şeklinde düşünüldü. silahsız ama güçlendirilmiş uçak hedefine çarpacak, pilota da paraşütle atlayacaktı.
ancak almanya'nın yakıt sıkıntısının dehşet boyutlara ulaşması üzerine, lippisch, ramjet motorunda yakıt olarak kömür granüllerinin kullanılmasını önerdi: motorun çalışması için uçağın önce (başka bir uçak tarafından çekilerek ya da fırlatılarak) belirli bir hıza ulaşması gerekecekti. daha sonra hava sıkıştırılacak ve uçağın burnundaki bir açıklıktan bir yanma bölmesine iletilecekti. dönen bir metal kafeste tutulan yanan kömür, soğuk sıkıştırılmış havayı ısıtacak, hızla genleşip arkadan dışarı fırlamasına ve uçağı ileri itmesine neden olacaktı.
fakat geliştirilmesine avusturya, spitzerberg hava üssünde başlanan p.13a'nın rüzgar tüneli testleri başladığında ruslar çoktan viyana'ya girer ve lippisch kaçar. böylelikle kömür tozu ile çalışması hedeflenen uçak projesi ilk üretimi gerçekleşmeden sona erer.
savaşın sonuna doğru müttefikler tarafından uçağın gövdesi model alınarak gerçek boyutlu bir planör yapılır ve rüzgar tünelinde test edilir. orijinal tasarımda bazı aksaklılar olmasına rağmen hiçbiri düzeltilemeyecek türden değildir. mühendislere göre savaştan zarar görmüş almanya'da 40'ların ortalarındaki teknolojiyle inşa edilen uçağın amaçlandığı kadar iyi çalışması pek mümkün görünmese de ardındaki enteresan fikrin temel ilkeleri aslında oldukça sağlamdır.
günümüzde bir replikası virginia beach, askeri havacılık müzesi'nde sergilenmektedir.
İngilizlerin Buzdan Uçak Gemisi Yapmayı Planladığı Absürt Askeri Proje: Habakkuk
