TARİH 7 Ocak 2022
21,7b OKUNMA     399 PAYLAŞIM

1563'te Osmanlı Ahalisinin Karada Balık Tutmasına Neden Olan Büyük Sel Felaketi

19-21 Eylül 1563 tarihlerinde İstanbul'da büyük bir sel felaket yaşanmış.

19 eylül 1563 gecesi başlayıp 21 eylül 1563 sabahına dek süren sağanak yağış sırasında meydana gelen sel felaketinin ardından gerçekleşti bu olay. hicri takvime göre 1 safer 971 tarihine denk gelmektedir. devrin padişahı kanunî sultan süleyman'dır.

yağışlar 19 eylül gecesi şiddetini arttırınca ahâlî evlerine çekilmiş ancak ismail hâmi'ye göre tam 74 eve yıldırım isabet etmiştir. halkalı deresi taşınca sel başlamış, önüne kattığı insan, ağaç, hayvan, eşya ne varsa sürüklemeye başlamıştır. edirnekapı ile topkapı arasındaki surların üzerinden aşıp yenibahçe taraflarına ulaşmıştır sular. bu sırada yeşilköy taraflarında ava çıkmış olan kanunî ve adamları, yağmurun şiddetinin arttığını görünce orada bulunan iskender çelebi'nin sarayına sığınırlar. iskender çelebi ki pargalı'nın iftiraları neticesinde bu olaydan 28 yıl önce kanunî tarafından bağdat seferi sırasında idam edilmiş bir paşadır.

nitekim, sel suları öyle şiddetlidir ki sarayın dahi kapılarını pencerelerini yıkıp geçer. tarihçi selanikî mustafa efendi'nin yazdığına göre kanunî, bu selden yatak odalarından birindeki dolabın üzerine çıkarılarak kurtarılmıştır. lamartine'in yazdığına göre sadece istanbul değil tüm trakya ovası da bu yağışlar ve seller sonucunda su altında kalmıştır. moğlova kemeri başta olmak üzere su kemerleri de patlayınca selin şiddeti daha da artar. kağıthane bölgesi tamamen su altında kalır.

tarihçi galip ata, "istanbul'da böyle bir sel felaketinin 400 yıldır görülmediğini" söyler. belgrad ormanlarından kopan asırlık ağaçlar şehrin sokaklarına sürülmüştür. eyüp sultan türbesi güçlükle kurtarılır sel felaketinden.

vak'a-nüvis ahmed lütfi efendi de sel sularından dolayı boğulan kişilerin cansız bedenlerini bulan yakınlarının şanslı olduğunu söyler. çünkü kimisi hiç bulunamamış, cesetleri kaybolmuştur.  mahallelerde irili ufaklı göller oluşmuştur. ahâli günlerce yarıkların arasından balık yakalamıştır. istanbul ahâlîsinden kimileri tüm bunların sebebi olarak şehzade mustafa'nın ve bu felaketten iki sene önce şehzade bayezid'in idam edilmelerini gösterir.

nihayet sel felaketi sonlanınca adamları kanunî'yi sırtlarında taşıyarak paşanın sarayından çıkarırlar ve topkapı sarayı'na götürürler. ancak ortalık yıkılmış, ahâlî perişan hâle gelmiştir.
su kuyularından çamurlar ve ölü balıklar çıkar. bunun üzerine kanunî, mimar sinan'a emir verir ve kemerler tamir edilir.