1972'den Beri Neden Ay'a Gidilmiyor?
1. önce bir arkadaşın "bana nedense ay'a gitmek değil de dönmek kuşkulu gelmiştir hep" cümlesiyle başlayayım
ay araçları genellikle tek parçadan oluşmaz. servis modülü, kumanda modülü falan gibi birkaç bölüme ayrılırlar. insanlar yüzeye indiğinde, modüllerden biri ay yörüngesinde dolanmaya devam eder. geri dönüşlerde ay yüzeyinden ufak bir miktar ayrılıp yörüngedeki modüle ulaşıp onunla birleşmek yeterlidir. dolayısıyla çok büyük bir kuvvet gerekmez.
burada bir simülasyonu var:
2. o dönemdeki teknolojinin eskidiğine dair söylemlerle devam edeyim
saturn v roketinde 3 milyondan fazla parça vardı. ayrıca ay'a gidiş görevleri için gerçekleştirilmiş olan simülasyonlar ya da görev dağılımına ilişkin komut ve belgeler de 1 tane değildi. yani karmaşık ve dünyada ilk kez uygulanmış bir projeden bahsediyoruz.
evet, bu belirli bir amaç için hazırlanmış bir projeydi ve amaca ulaşıldığında sonlandırıldı; günümüzdeki diğer tüm projeler gibi. proje bittiğinde burada eğitim almış olan ekip başka yerlerde görevlendirildi. parçaların üretildiği birçok fabrika başka şeylerin üretimine geçiş yaptı ve bazıları kapatıldı. kullanılan malzeme ve teknoloji artık eski moda olduğundan bugün aynı aracı aynı malzemeler ve aynı plan çizimiyle yapmanın bir anlamı kalmadı.
yukarıda anlattığım nedenlerden ötürü o gün ay'a giderken kullanılan teknoloji "kaybedildi" ve o söylemler bunu anlatmaya çalışıyor. bugün sıfırdan bir araç yapıp gitmeye kalkarsanız yapabilirsiniz tabii ki bunu ve 3. madde devreye girer.
3. masraf çok büyük
dönem şartları gereği soğuk savaşı kazanmak adına varını yoğunu yatırdı ülkeler o projelere ama bugün öyle bir durum yok ortada. dolayısıyla kaynakları daha öncelikli işler için kullanmak gerekiyor. sadece ay projeleri değil, başka bazı projeler de bütçeye yük olarak görüldüğü için izin alamıyor abd hükûmetinden.
bugün bir başka gezegeni (yani özelinde konuşursak mars'ı) yaşanabilir bir yer hâline getirmek, ay ile uğraşmaktan çok daha elzem çünkü uzak bir gelecekte dünya, üzerinde yaşanılmaz bir yer hâline gelecek. uzak bir gelecekte gerçekleşecek bir şey için neden şimdiden uğraşıyoruz? kaba bir tabirle; anca yapılır da ondan. bir başka gezegeni dünya'ya benzetmek pek de öyle kısa zamanda yapılabilecek basit ve ucuz bir iş değil. belki de hiç yapamayacağız ama denemeden bilemeyiz.
ancak bu ay ile ilişkimizi tamamen kestiğimiz anlamına gelmiyor. zira o günden bugüne geçen sürede yavaş yavaş tekrar hazırlıklar yapıldı. uzun yıllara dağıtıldığı için masraf konusu da yük olmaktan bir parça çıktı ve bu sayede 4. maddeye gelebildik.
4. ay'da çok önemli bir şey yok sonucu
evet, en azından başka yerlerle kıyaslandığında, oradakilerden çok daha önemli bir şey yok. ancak yine de bazı sebeplerden dolayı ay'ı incelemeye insansız olarak devam ediyoruz.
ay daha çok bir basamak olarak kullanılması düşünülen bir yer. başka bir yere yolculuk yaparken yahut uzay madenciliği gibi işlerde ara bir durak olarak kullanılması gündemde. dolayısıyla araştırmalarda birincil öneme sahip olmasa da ikincil önemi nedeniyle gözlem altında hâlâ. bu nedenle de yakında tekrar insanlı bir uçuş yapılacak ay'a. bunun adı da artemis projesi. detaylarına bakabilirsiniz. bu kez uzun vadeli bir düşünce hakim; orada bir üs kurup astronotları görevli olarak yerleştirebilir miyiz? orada kalıcı olmak ve bazı görevleri oradan gerçekleştirmek mümkün mü?
5. van allen kuşakları meselesi
aslında bu sizin sandığınız türden bir mesele değil ama ısrarla öne sürülüyor.
radyasyon dediğimiz şeyin dozu önemlidir. dolayısıyla radyasyona maruz kaldığınızda burada önemli olan şeylerden biri buna maruz kalma sürenizdir. apollo görevinin süresi yaklaşık 53 dakikaydı.
insan vücudu için ölümcül değer saatte 300 rad'a yakın. apollo görevi boyunca, van allen kuşakları içerisinde "tamamen korumasız şekilde" kalırsanız 53 dakikada alacağınız radyasyon seviyesi 11.4 rad.
takdir edersiniz ki astronotlar korunmasız şekilde çırılçıplak girmedi bu kuşağa. dolayısıyla bir astronotun bu görev boyunca vücuduna aldığı radyasyon miktarı yaklaşık 0.4 rad oldu. apollo 12 görevinde alınan 0.6 rad'a yakın miktar, aldıkları en yüksek dozdu. 2 tane bilgisayarlı tomografi filmine eşit.
burada bir konuya daha değineyim. orion görevi için bir nasa mühendisi bir konuşma yapmıştı. görev boyunca van allen kuşakları'nın sorun olup olmayacağı hakkında bazı endişelerden bahsetmişti. bunu hemen "madem sorundu, ay'a nasıl gittiniz?" şeklinde yorumlayanlar oldu. "ay'a gidilemeyeceğini itiraf ettiler" diye yayınlar yapıldı falan.
sorun şu ki, orion görevi, apollo görevi gibi, kuşaklarda 1 saatten az kalınacak bir görev değil. 2 günden fazla kalınması gerekecek ve bu durum insanlar ve elektronik aletler üzerinde istenmeyen ve beklenmeyen sonuçlara neden olabilir. dolayısıyla
görevden önce bir test uçuşu gerekebilir. mühendisin söylediği şey buydu.
bu arada şunu da belirteyim, james van allen'in, kuşakların geçilemeyeceğine dair bir beyanı yok.