yeni bir insan türü daha doğrusu insanların atalarından olduğu düşünülen yeni bir tür homo naledi. buluşu yapan ekibin başındaki paleoantropolog prof. lee berger'e göre insanların kökeniyle ilgili teorileri kökünden değiştirebilir.

şöyle bir mağarada johannesburg'un biraz dışında bulunmuş fosiller. sotho dilinde yıldız anlamına gelen dinaledi chamber (gerçi ingilizcesi rising star chamber) ismindeki mağarada bulunduğu için fosiller, türe de homo naledi demişler. mezar olarak kullanılan bu alanda 15 kişiye ait 1500'ün üzerinde fosil parçası bulunmuş.

- avuçları küçük, parmakları uzun ve kavisli (ama yine bizimkilerden küçük). bu da tırmandıklarını gösteriyor. ancak ağaca tırmanan türlerden farklı.
- beyinleri en fazla portakal büyüklüğünde
- bacakları vücuduna göre uzun, ama ayakları bizimkine çok benziyor.
- boyu 1,5m civarında, ağırlığı da 45 kilo gibi, vücuduna göre kafası küçük
- omuzları bizimkilerden daha çok dönebiliyor, yine tırmanmayla ilişkillendiriyorlar.
- uzun mesafeleri yürüyerek katediyorlar (insanlara atfedilen bir özellik)

bu mağaranın içinde bu bölümlere girmek çok zor. yukardaki videoda da görülebileceği gibi çok dar yerlerden geçerek oralara ulaşabiliyorsunuz. geçilmesi gereken yerlerden biri de 17 cm genişliğinde (hatta proje için sosyal medyada zayıf bilim insanı aramış). peki böyle bir yeri sadece mezarlık ve ölü ritüelleri için bu zahmete girmenin anlamı ne? berger bunu ilginç bulmakla beraber davranışı insana ait olarak tanımlıyor. insanlara ait bilinen ilk mezarların 100 bin yıl öncesinden oldugunu söylemişler.

tabii ki bulunan yeni tür modern anlamında bir insan değil. insan türünün en ilkel hallerinden biri, ama aynı zamanda modern insanın da özelliklerini taşıyor.

bu türe ait yüzlerce kalıntının daha oradaki mağaralarda olduğu düşünülüyor.

trivia: fosiller, birçok büyük buluşta olduğu gibi şans eseri ortaya çıkmış. bir jeolog ve arkadaşları rising star mağara sisteminde gezerken bir parçaya denk gelmişler ve fosili berger'e göstermişler. o da national geographic'i arayıp çalışmalara başlamış.

kaynak:
http://elifesciences.org/content/4/e09561
http://edition.cnn.com/2015/09/10/africa/homo-naledi-human-relative-species/
http://www.iflscience.com/editors-blog/newly-discovered-human-ancestor-likely-ritualistically-disposed-its-dead

Üstteki entry, fosillerin bulunduğu 2015 yılına ait. O günden bu yana araştırmalar devam etti. Sözlük yazarı "evrim halkası" yeni bilgilerden bir demet paylaşmış.

halen hakkında çok az bilgimiz olan homo genusunun bir türü homo naledi.

ilk fosillerin bulunduğu mağaranın başka bir bölümünün de kazılmasıyla aynı türün başka bireyleri de bulundu. muhtemelen bu mağaranın iyice kazılması bize hakkında birçok bilgi sağlayacaktır. geçtiğimiz günlerde aynı gün yayınlanan 3 çalışma (linkler aşağıda) bize hakkında daha fazla ipucu verdi gibi görünüyor. el ve ayakların sapiens'le benzerlik gösterdiği, ancak kafatasının erectus-habiliş benzeri olduğu söyleniyor. bu mozaik yapı oldukça kafa karıştırmış durumda. güncellenen insan evrimsel ağaçlarından biri şurada. tabii mevzu çok yeni olduğu için bu daha güncellenecektir.

ilk bulunduğunda 1-1.9 milyon yıl gibi bir tarihlendirme yapılmıştı. ancak son çalışmalarda bu 250-300 binlere kadar geldi. lakin halen tarihler üzerindeki tartışma da sürüyor.

henüz sapiens ile aynı dönemde yaşayıp yaşamadığını kesin olarak bilemiyoruz. dolayısıyla sapiens kesti biçti yıktı geçti demek henüz mümkün değil. aynı dönemde yaşamış olsalar dahi kesip biçmeye dair bir kanıtımız yok. bir türün soyunun tükenmesi için birçok neden var, naledi'nin soyunun tükenmesi de bu sebeplere bağlı olabilir. neandertal'ın soyunun tükenmesi için de bir ton sebep vardı, sapiens'in soykırım yapması en zayıf hipotezlerden biri. zaten doğada türler ortaya çıkar-yayılır-yok olur. kendimizi karalara bağlamamız anlamsız.

akla gelen ilk sorulardan biri naledi dna'sı. eğer son tarihlendirme doğruysa teorik olarak naledi'den dna elde etmek mümkün. afrika'da olması nedeniyle ihtimal düşse de yok değil. john hawks'in twitter'da verdiği bilgiye göre dünyada antik dna'da uzman 3 laboratuvar birden dna izolasyonu için uğraşıyor ancak henüz sonuç alınmış değil. eğer sonuç alınabilirse çok fazla kapı aralar. yine de çalışmalar başarıya ulaşsa bile tüm genom dna'sını elde etmek mümkün görünmüyor. umarım yakında ulaşırız.