TARİH 7 Eylül 2023
10,8b OKUNMA     231 PAYLAŞIM

Almanya'da Sosyalist Bir Yönetim Kurmayı Amaçlayan Girişim: Münih Sovyet Cumhuriyeti

Bavyera Sovyet Cumhuriyeti şeklinde de adlandırılan bu organizasyonun ömrü topu topu bir aydı. Neler olduğunu özetleyelim.

diğer adıyla bavyera sovyet cumhuriyeti (almanca: bayerische räterepublik or münchner räterepublik). kurt eisner (suikasta kurban gitmiştir) tarafından kurulan ve çok kısa yaşayan cumhuriyettir. weimar cumhuriyeti’nin yetersizliği ve acemiliğinden faydalanmaya çalışanlar tarafından kurulmuştur. başkenti münih kentiydi.

7 kasım 1918 de, rus ekim devrimi’ nin birinci yıldönümünde alman bağımsız sosyal demokratik partisi (uspd) üyesi kurt eisner, bavyera’da 700 yıldır hüküm süren wittelsbach hanedanı’nın hükümranlığına son vererek, bölgenin bağımsızlığını ilan etti. eisner bavyera’nın başbakanı oldu. rus bolşeviklerine mesafe koyarak, sosyalist bir cumhuriyetin savunuculuğunu yapan eisner, bir açıklamayla, mülkiyet haklarını koruyacağını ilan etti.

uspd seçimleri kaybedince, eisner istifa etmeye karar verdi. 21 şubat 1919 da, parlementoya istifasını açıklamaya giderken anton graf arco-valley tarafından öldürüldü. bu suikast bavyera’da karşıklığa ve kanunsuz hareketlere yol açtı. macaristan’dan gelen sovyet devrim haberleri, komünist ve anarşistlere gücü ele geçirme cesareti verdi.

Kırmızı bölgeler, bu cumhuriyetin alanını temsil ediyor.

6 nisan'da, sovyet cumhuriyeti resmen ilan edildi. başlangıçta, usdp üyesi ernst toller, gustav landauer, silvio gesell and erich mühsam gibi anarşistler tarafından yönetildi. ama toller, bir yazardı ve politikada tecrübesizdi. münih’te düzeni sağlayamadı.

hükümet üyeleri de iyi seçilmemişti. örneğin dışişleri bakanı dr. franz lipp dengesiz bir adamdı. rejim 6 gün içinde devrildi ve yerine, almanların lenini olarak gösterilen eugen levine liderliğinde komünist parti geldi.

levine komünist reformları uygulamak kararındaydı. ama zamanı yetmedi.

levine şehrin düzenli güvenlik güçleriyle işbirliği yapmayı red etti ve kendi ordusunu kurdu (kızıl ordu -rote armee). devrim hükümetini desteklemek için binlerce işsiz gönüllü oldu. ordunun mevcudu 20,000 kişiye ulaştı. kızıl güçler şüpheli karşı devrimcileri tutklamaya başladılar. 29 nisan 1919 da aralarında prens gustav von thurn’un da olduğu sekiz kişi sağcı ajan olmakla suçlanıp idam edildi. thule örgütü’nün sekreteri kontes hella von westarp da öldürüldü.

3 mayıs 1919'da, alman ordusuna bağlı kuvvetler münih’e girdi. sokak savaşlarında 1000’e yakın devrimci öldürüldü. komünistler yenildi. aralarında levine’nin de olduğu 700 kadın ve erkek freikorps tarafından tutuklanıp idam edildi.

kaynak: http://en.wikipedia.org/…i/bavarian_soviet_republic