Bir Dönem Amerika'ya Göç Eden Türklerin Bir Kısmı Neden Benzinci Oldu?
bilenler bilir; abd'deki türk nüfusunun bir kısmı akaryakıt ve benzin işiyle uğraşır. öyle ki; new york, new jersey (nj) ve connecticut'ta 300'den fazla istasyonun sahibi türk ve türkiye'den göç etmiş ermenilerdir.
tüm bu olaylar nasıl başladı?
türkiye'den göç eden ermenilerin ve türklerin akaryakıt işine girmesine vesile olan kişi 1960 yılında abd'ye gelen, istanbul ermenisi ve araba tamircisi hamparsum (hampik) civan. 1970'de nj, fort lee'deki 'harry's amaco' isimli benzin istasyonunu açmış. civan, türkiye'den gelen yüzlerce türk ve ermeni göçmene yanında iş vermiş. 2010'da 79 yaşında vefatından sonra işletmeyi kızları devralmış.
nj'deki ilk benzin istasyonu sahiplerinden biri olan arev kerkorian, istasyon sahibi olmak için gerekli olan sermayeyi civan'ın yanında çalışarak kazanmış. civan'ın yanında çalışıp sonradan kendi istasyon ve tamirhanesini açanlardan biri de edgewater, nj'deki eurotech motors'un sahibi zenop tuncer. araba tamir yeri açan diğer ermeni ustalar dikran, arto, kirkor da yine civan'ın yanında yetişmiş.
peşi sıra gelen diğer başarı hikayeleri
nj'in en eski akaryakıt istasyon işletmecilerinden olan bir diğer ermeni de ara alboyacian. istanbul avusturya lisesi mezunu olan alboyacian, 1971 yılında türkiye'den ayrılmış. "1970'lerde bir istasyon $40-50k satın alınabiliyordu ama bir araba da $3-4k idi" diyen alboyacian, ilk önce kayınpederinin sahibi olduğu esso (eski exxon) istasyonunda çalışmış. 1975'de fort lee'de amaco sahibi olmuş.
alboyacian, 30 yıllık iş hayatında 1000'e yakın kişiye istihdam sağlamış. türk öğrencilerin, abd'ye yeni gelenlerin, kalacak yeri olmayanların kapısını çaldığı alboyacian, nj'deki route 46 üzerinde iki adet bp istasyonu işletiyor.
benzin istasyonları içerisinde en büyük zincire sahip olan isim atlantis management'in kurucuları tümay başaranlar ve kuzeni jimmy koçhisarlı. atlantis'in ny ve nj’de 100'e yakın istasyonu var. bunlardan 15'i nj’de, geri kalanı da long island, queens ve bronx'ta.
nj'deki 25 istasyon ile başka bir büyük zincire sahip olan isim, ilk istasyonuna rochelle park'taki exxon ile başlayan istanbul ermenisi hagop uzatmacıyan. new jersey'de exxon, gulf, bp, sunoca gibi farklı marka istasyonları bulunan uzatmacıyan, oğlu avak'la birlikte işleri yürütüyor.
kevork uçar, nj'de hagop uzatmacıyan'dan sonra en fazla istasyona sahip işletmecilerden biri. kevork uçar'ın 8 farklı yerde benzin istasyonu bulunuyor.
istanbullu adnan kirişçioğlu'nun da long island, ny, nj, pa, va'de toplam 25 adet istasyonu var.
pontus rum'u lefter çember'in yağlıdere'den başlattığı abd'ye göçün ilerleyen yıllarında önce babası, sonra kendisi meksika'dan illegal yolla abd'ye gelen cevdet özdemir, bir süre başka işler yaptıktan sonra nj'de 4 benzin istasyonu sahibi olmuş.
bir diğer istasyon zincir sahibi barış alkoç. babası süleyman alkoç’la istasyon işletmeciliğine atılan ailenin, singin oil markası adı altında south jersey'de 15’e yakın istasyonları bulunuyor.
türkiye'de subay olan kenan ödemiş, 81 yılında kurduğu kenaco istasyon zincirini upstate ny'da 23 adede kadar çıkarıp 1984'te hepsini atı istasyonlarına satmış.
abd'ye 1987 yılında gelen ve benzin istasyonlarında pompacılık yaparak işe başlayan levent sertbaş, 1995'te yanında çalıştığı patronunun teklifini kabul ederek ortak olmuş ve ilk istasyonunu 2002'de paramus'ta, ikincisini 2007'de east rutherford'da satın almış.
nj’de ziya erdemir ve üzeyir şahin 7 farklı istasyonu ortak işletirken, nj'deki en eski akaryakıt işletmecilerinden biri de halen üç exxon ve bir valero istasyonu sahibi olan ismet akar. istasyonları oğlu ayhan akar işletiyor.
başarı hikayelerinin yanı sıra suça bulaşan benzin istasyonu sahipleri de olmuş
new york polisi, kara para aklayan ve kaçak işçi çalıştıran türk benzin istasyonları ile bakkallara düzenlediği operasyonda 57 kaçağı gözaltına aldı, 7 kişi ise tutuklandı.
new york'ta sahibi oldukları beş benzin istasyonunda zengin müşterilerinin kredi kartı bilgilerini kopyalayarak, değişik yerlerde yaptıkları alışverişlerle müşterilerinin hesaplarını boşaltan türk çetesi yakayı ele verdi.