Bir Dönem Avrupa Evlerinin Yatak Odalarına Bir Örneği Sıklıkla Asılan Resim Sanatı: Vanitas
latince "kibir" (vanity) anlamına gelmekte ve aynı zamanda "hiçlik" anlamını da taşımaktadır vanitas
16. - 17. yüzyıl natürmort sanatının hollanda çıkışlı bir koludur. kuru kafa, en çok kullanılan sembol olmasına rağmen kullanılmadığı eserler de görülebilir. üzerinde memento mori yazan parşömen parçaları, balonlar, çiçekler, mumlar, kaseler, kuru kafanın üzerinde çiçekten yapılmış taç, kelebekler, müzik enstrümanları, eski kitaplar, kemikler vb. gibi birbiriyle alakasız nesneler bir masa üzerinde çizilir. bu sembollerin içlerinde anlam farklılıkları olsa da hepsi insana varlıkların varoluşlarının kısa süresi ile ölümü hatırlatmaya ve kibrinden kurtulması gerektiğini anlatmaya çalışır. bu yüzden hristiyan sanatı açısından önemli bir yere sahiptir vanitas eserleri. balık, inci, çanak, ipekböceği gibi semboller de isa mesih'e ithaf edilir. çizilen güzel nesneler de çekiciliklerine kanıp kibrimize yenik düşmememiz gerektiğini simgeler ve aynı zamanda ahlaksal anlamlar barındırır.
sembollerin kullanım biçimleri de kendi aralarında farklı anlamlar barındırır. örnek olarak nesnelerin içinin boş olması hiçlik, sonsuzluk ve anonimlik anlamlarını taşırken yemeğin anlamı farklıdır. çok olmasa da vanitasta kullanılan şekerlemeler cennetin ve hristiyan inancının güzel tadını, sütle dolu bir kase "cennetin sütü"nü (aynı inanç islam'da da var) temsil eder. yanan bir mum anlam ve ruhu temsil ederken sönmüş bir mum ölüm ve unutmayı temsil eder. kısacası canlılık, yaşam isa' yı, cenneti temsil ederken eskimiş ve ölmüş varlıklar da ahlaksal bir öğreti niteliğindedir.
gül çiçeği ve kiraz cinsellik ve aşkı, haşhaş isa' nın acılarını; kanatlı haşeratlar da şeytanı ve kötü ruhu (beelzebub yani sineklerin tanrısı) simgeler.
juan sanchez cotan, pieter claesz, jan davidsz de heem, balthasar van der ast önemli temsilcileriyken caravaggio, rembrandt, goya ve van gogh da bu tarzda eserler vermiştir.
farklı tarihlerden, isimleriyle birlikte birkaç şahane vanitas teması
johannes fris (vanitas / 1672)
pedro de camprobin (el caballero y la muerte / 1650)
caravaggio (saint francis in meditation / 1606)
leonard bramer (mors thriumphans / 1650)
jacob de gheyn ii (vanitas with death and a maiden / 1610-1620)
juriaen van streeck (vanité / 1670)
tintoretto (penitent magdalena / 1598-1602)
johannes fris (vanitas / 1672)
leonello spada (st. jerome / 1610)
el greco (st francis in prayer before the crucifix/ 1585-1590)
lucas van leyden (vanitas - memento mori / 1519)
antonio pereda (the knight's dream / 1670)
juan de valdés leal (finis gloriae mundi / 1672)
harmen steenwyck (an allegory of the vanities of human life / 1640)
georges de la tour (magdalene with the smoking flame / 1638–1640)
hans memling (triptych of earthly vanity and divine salvation (reverse) / 1485)
egbert van panderen (1610-1620)
hans memling (triptych of earthly vanity and divine salvation / 1485)
giovanni martinelli (death comes to the banquet table (memento mori) / 1635)
sebastiaen bonnecroy (still life with skull / 1668)
jan vermeulen (vanitas / 1654)
kelime anlamı, boş, beyhudedir. ölümü anımasamaktan hoşlananların duvarlarını süslemiştir.
vanitas'larda yer alan bazı sembollerin anlamları
krallık tacı - gümüş kase: ruhsal boşluk
kanatlı kum saati - kapaklı boyun saati - söndürülmüş şamdan: zamanın akışı
küre: dünyanın ve dünyevi gücün sembolü
çarmıhta isa ve onun üzerinde duran tespih: dua ile ilgili birer anımsatma işareti
kurukafa: fanilik
kurukafanın üzerinde duran mısır püskülü ve sarmaşıktan örülü taç: yeniden diriliş ve sonsuz yaşam
örümcek: narinlik
yılan ve kertenkelenin kurukafa ile yan yana olması: insanlığın yolundan çıkması
kara sinek: günah
yanan mum: isa’nın karanlığı dağıtan sembolü
çiçek buketleri: genel olarak fanilik anlamını taşır