Boeing 737 Filosunun Yüzde 10'una Sahip Olan Ryanair'in Büyüme Hikayesi
ryanair dünya havayolu işletmeciliğinde , özellikle hükümet havayolu ilişkisine istinaden bambaşka bir örnek teşkil etmektedir. bugün bünyesinde birçok alt havayolunu bulunduran 1984 doğumu irlandalı bir şirketten bahsediyoruz...
tabii, küçük adımlarla gerçekleşiyor bu büyük hayaller. ilk uçuşları waterford - londra arasında. ankara'dan da yapılan ilk uluslararası uçuşlar atina'ya yapılıyordu, bu şekilde hesaba katabiliriz.
1997'de halka açılan şirketin gelirleri 200 milyon dolardan 1.8 milyar dolara fırlıyor. 2010'da bu rakam 3 milyar dolara varıyor. sadece bir istatistik olarak vereyim thy'nin 2019 geliri 1.5 milyar tl. kaynak
ryan adı nereden geliyor?
kurucular christopher ryan, liam lonergan ve tony ryan bu ismi veriyor. 90'lara kadar da ingiliz havayolları ile rekabet içinde geçen yıllık ortalama 100 bin yolculu bir havayolu olarak karşımıza çıkıyor.
ryanair'in büyümesi aslında 2000'lerin başındaki ab'nin havayolları endüstrilerine ithafen koyduğu kuralları genişletmesi ve irlanda'nın büyümesi ile beraber bağlantılı. aşağıda detaylarına bakacağız ama brüksel, oslo gibi duraklara seyahatler koyarak boeing 737-800 tipi uçakların siparişini vererek ciddi bir büyümeye geçiyor.
ancak en önemli olaylardan biri, 2000 yılında kendi internet sitelerini kurmaları ve buradan acente farkı olmadan, basit bir yazılımla hızlı bir şekilde ucuza bilet satmanın önünü açmaları. internet sitelerini de öğrencilere yaptırıyorlar.
2001 yılında belçika charleroi havalimanı'nı da merkez bellemesinler mi bunlar? hemen boeing 737-800 serisinden sipariş veriyorlar, ki 2010'a kadar peyderpey gelmesi hesaplanan uçaklar 2005'te son sipariş olarak adamların eline geçiyor ve büyüme hızlanıyor.
finans müdürü michael o'leary'in kan banyosu benzetmesiyle yaptığı uyarıyla beraber düşük bütçeli küçük havayollarının önünün kapandığını ve piyasasnın easy jet ile ryanair'e kaldığını söylüyor. ancak 2004 yılında meşhur ab genişlemesi olunca bu iki firma da vites'i 5'e takıyor.
2010'lara kadar bu şekilde büyüyen ryan air önce macaristan ile kavga ediyor. çünkü budapeşte yakınında uygun fiyatlı küçük kendilerinin kullanabileceği bir havalimanı yok ve budapeşte de ryan air'in fiyat indirim talebini reddediyor.
boeing ile sürtüşmeler oluyor ve pazarlıklar sonuçsuz kalınca 2012'de siparişi durduruyorlar.
izlanda'da meşhur yanardağ patlaması olunca uçuşlar durmuştu ya hani, orada da ab kriterlerini eleştiriyorlar. adamlar tam dolmuşçu kafasında, yakıt ve pilot varsa en ucuzundan her yere gideriz diyorlar.
2010 yılında da irlanda hükümeti ile vergileri kısmaya yönelik masaya oturuyorlar ki özellikle turizm vergisi burada ön plana çıkıyor. adamlar büyük şirket veya hükümet demeden herkesi ile pazarlık etmenin peşinde. tabii bunun bir sebebi de 2010 yılında 10.3 milyon dolar gibi rekor bir zarar elde etmeleri.
en büyük marketleri de 2014 yılından beri italya. bakın ne irlanda ne ingiltere... tabii bu aşırı büyümenin tüm yönlerinin hesaplı olduğu söylenemez ki son 10 yılda 20 havalimanı ile toplamda anlaşmazlığa varıp sefer iptaline gidiyorlar.
bu kavgalar tabii 2020 yılında irlanda'yı covid önlemlerine uymamakla tehdit etmelerine kadar gidiyor. e tabi 2021 yılında 1 milyar dolara yakın zararın önden gelen kokusu bunu açıklar nitelikte.
ancak bugün itibarıyla direkt 86 noktaya, aktarmalarla 200'ü aşkın noktaya giden ryanair, boeing 737 filosunun yüzde 10'u gibi uçuk bir sayıya sahip olarak bu alanda rekorun sahibidir. şu an 360 adet boeing 737 var ellerinde ancak 305 tane daha sipariş ederek tek seferde sayı olarak verilmiş en büyük sipariş de yine bu havayolunun elinde.
eğer biletinizin çıktısını almazsanız 70 euroyu aşan bir cezayı yeme olasılığınız da var, 1 euroya uçak bileti bulma olasılığınız da. ryan air şimdilerde uçak içinde ayakta seyahat etmenin yollarını arıyor. tam bir çılgınlık...
son olarak ryanair tarihinde ciddi bir kaza olmamıştır. en azından ben bulamadım.