Bu Yılın En Beğenilen Filmlerinden Aftersun'ın Derin İncelemesi
calum, daha yirmili yaşlarının başında muhtemelen hiç istemediği halde bir kız çocuğu babası olmuştur. daha kendi hayatını bir düzene oturtamamışken genç yaşta baba olması calum'u belli ki altüst edecektir. karısından ayrılır, işlerini tam olarak yoluna koyamaz, filmin ortalarında kızıyla yaptığı bir konuşmada da anlarız ki çok fazla para da kazanamamaktadır. zaten kızı sophie ile birlikte okullar açılmadan gittikleri yaz tatilini de oldukça ucuza getirmiştir.
charlotte wells'in yazıp yönettiği ve ayrıca ilk uzun metraj filmi olan "aftersun", kesinlikle kişisel bir film. ayrıca filmin türkiye'de geçiyor oluşu ve 90'lı yıllar atmosferini herhangi bir türk filminden daha iyi yansıtıyor oluşu da filmi türk seyircisi için de kişisel kılıyor.
Uyarı: Buradan sonrası spoiler içerir.
film hakkında daha önceden çeşitli mecralarda bahsedildiği üzere ben de babanın bu tatilin ardından intihar ettiğini düşünüyorum
filmde zaten pek çok sahnede intihar eylemine göndermede bulunulmuş. calum'un kolundaki alçıyı çıkarmaya çalışırken yanlışlıkla kendini kesmesi, sahnelerin birinde balkon parmaklıklarına çıkıp kollarını açması ve gecenin bir yarısı tek başına denize girmesi hep birer intihar motifleriydi. bunların dışında calum'un tatil boyunca depresif bir ruh halinde oluşu ve hatta yine bir sahnede, sanırım doğum gününün kızı ve diğer turistlerce kutlandığı sahnenin hemen ardından hüngür hüngür ağlaması yine bizi bu tatilin baba ve kızın birlikte çıktıkları son tatilleri olduğu düşüncesine itiyor.
babanın bu tatilin ardından bir şekilde kızının hayatından çıktığını (intihar, başka türlü ölüm veya terk edip gitme) düşünmemize yol açan bir diğer sahne de yetişkin sophie'nin babasıyla bir gece kulübünde dans ediyor oluşuydu. babasının öldüğü yaşta ve halihazırda onun da evli ve bir çocuklu olduğunu düşündüğümüz yetişkin sophie, kulübün yanıp sönen ışıkları arasında babasını bulmaya çalışmaktadır ve bulduğu anda da ona sımsıkı sarılır. sanki gitmesini istemiyor gibidir. bu hareket, hem bir pişmanlık hem de bir özlem içermektedir. pişmandır; çünkü türkiye tatilleri sırasında babası gel dans edelim dediğinde onunla dans etmemiştir. özlem doludur; çünkü babasını muhtemelen o tatilin ardından bir daha hiç görememiştir.
peki, calum'un derdi tam olarak neydi? film, bunu bize tam olarak söylemiyor. calum'un maddi sıkıntısının olduğu aşikardır ki bu konuda kızı tarafından da iğnelenmiştir. ayrıca, ne zaman kırdığını hatırlamadığı kolundaki alçısı da onun sırtında taşıdığı yükü, dolayısıyla da derdini temsil etmektedir. ondan kurtulması için canını yakmak zorunda kalmıştır. belli ki hayatın ta kendisi de artık ona yük olmaktadır. genç yaşta baba olmak, ona bu yıllar boyunca ağır gelmiş ve bunu artık kaldıramaz noktaya ulaşmıştır. belki de bu yüzden omuzlarındaki yükten kurtulmak için hem kendi hem de onu sevenlerin canını yakmayı göze alarak intihar etmiştir.
ayrıca yetişkin sophie'nin babasıyla tatildeyken çektikleri kamera kayıtlarını önüne döküp incelemesi de sanki o görüntülerde bir şeyler bulmayı arzuladığı düşüncesine iter bizi. acaba babasının intiharına ilişkin o görüntülerde bir şeyler mi bulmak istemektedir? çocukken gözünden kaçan ama yirmi yıl sonra tam da babasının öldüğü yaştayken babasıyla ilgili fark edemediği bir ayrıntıyı mı aramaktadır? bunların net bir cevabı verilmez filmde.
filmin en güzel sahnelerinden biri ise tatilin son günü sophie'nin babasına "biraz daha kalalım" dediği kısımdır
bence o sahne gerçekte yaşanmamış, yetişkin sophie tarafından kafasında tekrardan kurgulanmıştır. bu sayede babasıyla gerçekte olmasa bile en azından hayallerinde bir süreliğine daha birlikte olma imkanı kazanabilecektir. zaten havaalanında ayrıldıkları sahnede de sophie bir türlü babasından uzaklaşmak istemez. bence bu sahne de sophie tarafından sonradan kurgulanmıştır. babasını görebildiği her saniye onun için çok kıymetlidir çünkü. zaten filmin son sahnesinde babasını o gece kulübünün kapısından tekrar sokacaktır. hiç kaybetmemek isteğiyle hep orada onu tutabilmek için...
ancak bazı sahnelerde calum'un intihar etmediğine dair ufak umutlar da verilir seyirciye. örneğin kızının ilk öpüşmesi ardından denizde yaptıkları konuşmada calum kızına, her şeyi ona anlatabileceğini söyler. ilerde büyüdüğünde de ona her şeyi açık yüreklilikle söylemesini tembihler. sanki intihar fikri aklında hiç yokmuş gibi...
Spoiler bitti.
calum'un başına ne gelmişse gelsin "aftersun" bu senenin kesinlikle en iyi arthouse filmlerinden biri
en son the green knight (2021) filmini izlerken buna benzer bir şey hissetmiştim. o filmi de izlerken başlarda sıkılmış ancak son sahnenin hemen ardından filmi tekrar izlemek istemiştim. "aftersun" filmini de izlerken başlarda sıkıldığımı itiraf etmeliyim. filmin yavaş temposu, filmi takip etmenizi baya zorlaştırabiliyor. ancak filmin son sahnesinin hemen ardından filme tek kelimeyle hayran kaldığımı söyleyebilirim. boğazımın düğümlenmesinden ise hiç bahsetmek bile istemiyorum. filmin bitmesiyle beraber boğazıma yumrunun oturması bir oldu.
bir hüzün, bir keder ve bitmek bilmeyen bir özlem ancak bu kadar basit ve bu kadar zarif anlatılabilirdi.