Charlie'nin Çikolata Fabrikası ile Tanıdığımız Willy Wonka'nın Gerçek Bir Sosyopat Olması
TDK'ya göre sosyopat: Psikolojik bozukluk sebebiyle karşısındakinin düşünce veya duygularını anlama yetisinden yoksun kişi.
willy wonka and the chocolate factory hikayesini hepimiz biliyoruz. bir şekilde internette falan denk geldik ya da çocukken izledik. yeni nesil de tim burton'ın yarattığı garabetten öğrendi. ancak 1971 tarihli ilk filmin de gariplik konusunda yeni filmden aşağı kalır yanı yok. çocukken bu filmi izlediğimde acayip tırsmıştım. ancak son izleyişimde sorunun nerede yattığını çözdüm. hikayenin bir çocuk filminden çok korku filmine benzemesinin asıl sebebi başrolde yer alan willy wonka'nın ta kendisiydi.
peki ben bu durumu nasıl fark ettim? çocukken bu wonka'da bir sorun olduğunu anlamıştım ama adını koyamıyordum. zaman içinde her türk genci gibi psikolojiye ilgi duymaya başladım. psikolojiye puanım yetmedi ama wonka'ya teşhis koymak için de matematik netine ihtiyacınız yok. çünkü kendisi anti-sosyal kişilik bozukluğuna dair çoğu belirtiye uyuyor. daha bilinen adıyla söylemek gerekirse, willy wonka bir sosyopat.
filmin ana görüntüsü şu: willy wonka dünyanın en ünlü çikolata üreticilerinden biri ve fabrikasındaki sırları kimseyle paylaşmak istemiyor. hatta o kadar büyük gizlilik içinde yaşıyor ki üç senedir kimse kendisini görmemiş. wonka fabrikayı devredecek bir varis bulmak için çikolataların içine beş tane bilet yerleştirip bütün dünyaya gönderiyor. olayların raydan çıkması da bu noktadan sonra oluyor.
şimdi wonka'nın yaptıklarını anti-sosyal kişilik bozukluğunun belirtileriyle karşılaştırarak ilerleyelim
bir sosyopatın en belirgin özelliği manipülatif olması ve sürekli yalan söylemesidir. filmin başından itibaren wonka da insanları maniple edip onların tepkilerini ölçüyor. ayrıca şirketi yönetecek doğru düzgün bir yönetici yerine bir çocuk aradığını söylüyor bunun da nedeni çocuğu kendi kuklasına çevirmek istemesi. yoksa açarsın ilanını cv'lere bakıp bir tane yönetici seçersin değil mi? ne gerek var milleti çikolata içinde boğmaya?
sosyopatların diğer bir özelliği de genelde toplumda sevilen ve öne çıkan kişiler olmasıdır. biraz önce dediğim gibi wonka dünyanın en ünlü çikolata yapımcılarından biri. ayrıca ilginç bir karaktere sahip. örneğini de burada görebilirsiniz. zamanın johnny depp'i gibi takılıyormuş ortamda:
sosyopatinin bir belirtisi de bencilliktir. wonka film boyunca resmen bencilliğin kitabını yazmış. fabrikanın işlemesi için yapılmış yüzlerce icat var. muhtemelen çoğunu da oompa lumpa'lar yaptı. ancak wonka kardeşimiz bu zavallıların zaafından faydalanıp hepsinin patentini kendi üstüne almış.
filmin ana meselesine de geri dönersek wonka çocuklara asla hayallerini sormuyor. hikayedeki tek önemli şey "kendi" çikolata fabrikası ve bu fabrikanın geleceği. bir de öyle bir çalışma sistemi kurmuş ki wonka'nın yerine geçecek çocuğun hiçbir kişiliği kalmayacak sadece wonka'nın istediği şekilde davranacak. bunu da şuradaki konuşmadan anlayabilirsiniz:
sosyopatlar bencil oldukları gibi yaptıklarından da pişmanlık duymazlar. wonka beş tane çikolata meraklısı çocuğu fabrikasına davet ediyor. bu çocukların aslında fabrikanın başına geçmek gibi bir dertleri yok. onlar sadece meraktan burada. dünyada kime deseniz gel seni çikolata fabrikasına götüreceğim herkes balıklama atlar. wonka ise bu çocukları istemedikleri testlere tabi tutuyor ve sonucunda başlarına gelenlere karşı hiçbir şey yapmıyor. mesela şu videonun sonundaki yüz ifadesine bakın. çocuk ölmüş mü kalmış mı hiç umurunda değil wonka'nın:
sosyopatlar hayatlarında sürekli olarak uyarıcı ararlar. yani hayatın hiçbir anında sıkılmaya gelemezler. wonka da büyük bir uyarıcı olan çikolatanın içinde yaşıyor resmen. ayrıca ortam bir fabrikada olamayacak kadar renkli. bunun da sebebi wonka'nın sıradanı kabul edememesi. bir şekilde bu durum filmdeki olayların başlangıcını da yol açıyor. çünkü kendisine oyunlar arayan wonka sonunda dünyayı ayağa kaldıracak ve bütün ilgiyi üzerinde toplayacak bu oyunu tasarlıyor. ayrıca şu sahne de var. normal bir insanın elinde neden böyle görüntüler olsun ki?
son olarak da sosyopatların modu çok çabuk değişir. bir an sakin görünürken öbür anda patlayabilirler. film boyunca sakin görünen hatta çocuklar giderken sırıtan adamın film sonunda patlaması da buna işaret. ahanda kanıtı da burada. adım adım nasıl kontrolden çıktığını izleyebilirsiniz burada.
gördüğünüz üzere benim değil ama sanırım iki üç önceki neslin hayranı olduğu adam sosyopatinin çoğu belirtisini taşıyor. bunu fark etmemden sonra çocuklar fırına düşerken sırıtması falan çok daha anlamlı geldi. siz de filmi bir dahaki izleyişinizde bunları düşünün ve çikolatadan uzak durun.