Çin'in COVID-19 Aşısı CoronaVac Tam Olarak Nasıl Çalışıyor?
coronavac, sinovac (çin) firmasının aşı adayı. ülkemizde de klinik denemeleri yapılıyor.
bu aşı, bir inaktif virüs aşısı.
basitçe şöyle diyebiliriz, sars-cov-2'nin hastalık yapıcı özelliği elinden alınıyor ve vücuda veriliyor. şöyle çalışıyor, bağışıklık sistemi kanda gezen her maddeyi tanır. yabancı bir maddeyi görünce “kim lan bu tırrek” diyor ve yok ediyor virüsü. böylece virüsü nasıl yok edeceğiyle beraber ona dair bir sürü şeyi öğreniyor ve atıyor hafızaya beyin bedava.
daha sonra bağışıklık sistemi gerçek virüsle karşılaştığında "yine geldi tipini silktiğim" deyip rahatlıkla virüsü yeniyor.
not: bu aşıda bağışıklığın ne kadar sürdüğünü/kalıcı olduğunu henüz bilmiyoruz. bu aşıdaki bağışıklığın tipini de bilmiyoruz.
şimdi bu inaktif virüs aşılarının şöyle bir dezavantajı var, bunların bağışıklık sistemini uyarması biraz zor oluyor. bu yüzden yanına adjuvant dediğimiz maddeler ekleniyor. alüminyum, civa gibi. merak etmeyin bu çok minik dozdaki metallerle 5g vericisi olmazsınız hehe. komplo teorisyenleri için yazayım dedim.
yine bu adjuvantlarla ilgili diğer bir mesele de aşı karşıtlarının civa'dan, yani thiomersalden dolayı otizm yaptığını iddia etmeleri. gerçekte böyle bir ilişki yok. bir sürü çalışma yapılmış. thiomersal, bir etil-civa bileşiğidir, 7-10 günde atılır vücuttan. toksik olanı metil-civa bileşiği olanıdır. aşılarda kullanılmaz.midye ya da diğer deniz kabuklularında bulunur. 50 günde atılır vücuttan. genel aşı içerikleri için okuyun.
coronavac'ta adjuvant var mı yok mu içeriğine dair pek bir şey bulamadım ama yüksek ihtimalle kullanmışlardır, birazdan metnin kalanını okuyunca nedenini anlayacaksınız.
17 kasım'da lancet dergisinde yayımlanan makaleye göre 16 nisan - 25 nisan 2020 tarihleri arasında 144 katılımcı ile faz 1 denemesini ve 3 mayıs - 5 mayıs 2020 tarihleri arasında faz 2 denemesini 600 katılımcı ile çin'de yapmışlar. hızlı bir bağışıklık tepkisine yol açtığını bildirilmişler ancak başarı oranına ilişkin bir veri makalede yer almamış. (hızlı bir bağışıklık tepkisi bildirildiği için adjuvant içerir diye düşünüyorum tabii hangisinden var bilmiyoruz.) makalede aşının yan etkilerinin hafif olduğu belirtiliyor; en yaygın semptomun enjeksiyon bölgesinde görülen ağrı olduğu ifade ediliyor. bu çalışmalarda faz 3'te denemeleri gereken dozun kaçlık olduğunu hangi aralıkta 2. dozun yapılması gerektiğini vs. saptamışlar.
faz 3 çalışmaları türkiye, brezilya, şili ve endonezya’da sürüyor.
22 eylül tarihli sinovac firmasının basın duyurusuna göre türkiye’de ilk olarak 18-59 yaşları arasındaki 1.300 sağlık çalışanına iki haftalık aralıklarla rastgele iki doz aşı veya plasebo verilecek. ikinci aşamada, 18-59 yaşları arasındaki genel popülasyondan 12.000 gönüllüye iki haftalık aralıklarla rastgele iki doz aşı veya plasebo verilecek. henüz sayısal olarak sonuçlar paylaşılmadı ancak her 500 gönüllüde ara değerlendirme raporları hazırlanıyor. 6 kasım tarihinde 518 kişi ile hazırlanan ara güvenlilik raporuna göre, aşının önemli bir yan etkisinin bulunmadığı tespit edildi. not: ara raporun içeriği basınla paylaşılmadığı için ya da ben göremedim, bilmiyorum. o yüzden sadece haberlerde çıkan kısmı verebildim.
9 kasım’ı 10 kasım’a bağlayan gece brezilya’daki deneklerinden birisi ölmüş. ve aşı çalışmaları durdurulmuş. brezilya’da aşı çalışmasını yürüten butantan enstitüsü araştırma yapmış ve kişinin ölümünün intihar olduğunu, aşı ile bir ilgisi olmadığını açıklamış. bunun üzerine aşı çalışmaları 48 saatten az bir süre durdurulmuş olarak 11 kasım’da devam ettirilmiş. brezilya cumhurbaşkanı çin tarafından üretilen covid-19 aşılarına karşı olduğunu ve astrazeneca/oxford aşısını tercih edeceklerini söylemiş. sinovac bu olayların ardından aşımıza güvenimiz tam açıklaması yapmış.
fahrettin koca 50 milyon doz için türkiye ile imzaların atıldığını açıkladı. umarım çin aşısı faz 3 aşamasını başarılı bir şekilde tamamlar ve sonuçları güvenilir verilerle prestijli dergilerde yayımlanır.
ayrıca çin bu aşı için faz 2 tamamlandığında acil kullanım onayı verdi ama benim acil kullanım onayı için pusulam food and drug administration ve european medicines agency'dir. henüz bildiğimiz kadarıyla sinovac tarafından bunlara başvuru olmadı. başvuru yaptılarsa da henüz bir basın duyurusu yapılmadı.