Debriyaja Basmadan Vites Değiştirilir mi?
Mümkün mü?
manuel şanzımanın çalışma mantığını, debriyaja basınca aslında ne olduğunu, baskı-balatanın ne işe yaradığını biraz araştırırsanız; debriyajsız vites değiştirmenin nasıl olduğunu çok rahat kavrarsınız.
mekanik bir hareket söz konusu olan; siz debriyaja basınca zaten şanzıman da motor da dönmeye devam ediyor araç hareket halindeyken. sürtünerek hareketi birbirine iletiyor zaten sistem. yani birçok insanın sandığı gibi rijit bir birleşim yok arada. ama rijit birleşim şanzımanla tekerlekler arasında var.
yani teorik olarak mümkün ve doğru zamanlamada zararı olmadığı gibi, baskı balatanın ömrünü teoride uzatır bile debriyaja basmadan vites değiştirmek. ama tek bir yanlış hareket size pahalıya patlayabilir; çünkü vites kutusunun içi zannedildiği kadar basit değil, ufacık bir bilyanın yerinden çıkması veya bir dişli üzerindeki dişin kırılması cüzdanınızda onulmaz yaralar açabilir.
debriyaj kullanmadan vites değiştirme hobisi olanlara otomatik şanzıman tavsiye ederim. arabada 3. pedal varsa da kullanın bi zahmet.
Peki nasıl?
şanzımana veya balataya hiçbir zarar vermeden debriyajsız vites değiştirmek mümkündür. burada iki hassas nokta var:
1. motor ile şanzıman arasında tork iletimi sıfır olmalıdır. yani ne motor şanzımana tork aktaracak, ne de gaz kesince olduğu gibi arabanın ataleti ile şanzıman motoru döndürecek.
2. gazı keser kesmez ilk maddenin yakalanabildiği anlık bir zaman dilimi olacak, bu zaman diliminde çok hızlı bir şekilde vites değişecek. senkromeçli şanzımanda hızlıca hafif bir ara gaz verip motor devrini bir sonraki vitese yakın tutmanız gerekir. tork aktarımında veya zamanda bir hata yaparsanız, bye bye senkromeç.
bunda zorlanırsanız torku kestiğiniz ilk an boşa atıp, motor devrini bir sonraki viteste olması gereken devre getirip de yapabilirisiniz. tabii bu durumda eylem zaman alacağı için bir anlamı kalmaz. motosikletlerde ise senkromeç olmadığı için çok kolaydır.
bu saydıklarım vites büyütmede geçerlidir. vites düşürmek daha zor ve zaten amaç hızlanırken zaman kazanmak olduğu için anlamsız.
gün gelir debriyaj teliniz veya hidroliğiniz fonksiyonunu yitirirse diye müsait bir zamanda pratik yapıp, sadece acil durumlarda kullanmak için hazırda tutulması gereken bir yetkinliktir bu. öyle hava atayım diye aracınızı riske atmayın. tabii bu paragraf yine otomobil için geçerli. dediğim gibi, motosikletlerde çok kolay bir eylemdir.