a. m. celal şengör'ün dahi diktatör kitabında atatürk ile iran şahı arasında geçen bir olaydan söz edilir.

almanya'da nazi yönetiminin gücü hissedilmektedir, insanlar görüşlerinden ve kimliklerinden ötürü işlerinden olmakta, kamplara gönderilmektedir. okumuş adamların, büyük profesörlerin nazi baskısından kurtulmak ve başka ülkelerde iş bulmak için açtığı bir organizasyon vardır isviçre'de.

o yıllarda atatürk de üniversite devrimi ile ilgilenmektedir. isviçre'deki bu organizasyona bağlı philip schwartz, atatürk'ün böyle bir arayışta olduğunu öğrenince türkiye'ye geliyor ve paşa ile görüşüyor. atatürk: "alanında en iyi olanları istiyorum" diyor ve bir zaman sonra schwartz bir liste ile geliyor fakat diş hekimliğinde mesleğinin en iyisi olan prof. alfred kantorowicz'in adının üstü çizilmiştir. atatürk nedenini merak ediyor, "efendim, kendisi sosyal demokrat olduğundan lichtenburg konsantrasyon kampındadır. reich hükümeti bu adamı bize teslim etmez, bu yüzden listenin ikinci sırasındaki arkadaşı size öneriyorum" yanıtını alıyor, atatürk itiraz ediyor ve almanya'ya mektup yazılıyor.

gel zaman git zaman bir yanıt alınamıyor, bunun üzerine schwartz paşayı vazgeçirmek için yolları aşındırıyor, paşa dönemin dışişleri bakanı tevfik rüştü aras'ı yanına çağırıp reich hükümetine bir nota çekilmesini söylüyor, notada şu iletiliyor: "iki ay mektubumuza yanıt verilmemesi türkiye cumhuriyeti hükümeti'ne kasıtlı bir hakaret midir?"

48 saat sonra kantorowicz serbest bırakılır ve istanbul'a gelir. böylece türkiye'de diş hekimliğinin kurucusu olur.

iran şahının da o sıra diş sorunu yaşadığı öğreniliyor. atatürk, şah'a "majeste, dünyanın en iyi diş hekimi bizim memlekette, arzu ederseniz sizi misafir etmekten memnuniyet duyarız" der, şah bunun üzerine türkiye'ye gelir.

şah'a dolmabahçe sarayı'nda özel diş muayenehanesi kurulur, şah'a yapılan protezin ardından şah memnun kalır ve çağdaşlaşma yolunda hızla ilerleyen türkiye cumhuriyeti devleti komşularına "en iyiler bendedir" mesajı verir.

sanıyorum ki bu video da o ziyaretten bir kesit.

nazi yönetimi nedeniyle almanya'dan türkiye'ye göçen bilim adamlarının anlatıldığı haymatloz belgeseli de geçenlerde vizyona girmişti.

nereden nereye!