büyük iskender (m.ö. 356-323)

bir kral çocuğuydu. aristokrasi elinde büyüdü. çok iyi bir eğitim aldı. (bkz: aristo)'nun öğrencisiydi. hep kendine inanmıştı, kendini kanıtlama arzusu hep içinde vardı. bunu daha 22 yaşını bitirmeden de kanıtlamıştı. (bkz: phalanx) ve makedon süvarilerinden oluşan bir ordusu vardı. ordusunun ana birimleri bunlardı. yan birimler ise (bkz: peltas) (bkz: hoplites)...

(bkz: darius) ile anadolu topraklarından beri savaşırken genelde phalanx, yani kaplumbağa kabuğu gibi zırhlı ve o dönemin en uzun mızrağına sahip birlik. ortadan birbirine yakın grup halinde bugün roma'daki kalkan dizilişini andıran bir biçimde düşmana ilerler, o esnada çok hızlı ve çevik makedon süvarileri, düşmanı kanatlarından ayırarak yenerdi. böylelikle (bkz: gaugamela savaşı) 200.000 darius ordusuna karşın, 40.000 makedon güçleri ile, iskender tarafından kazanılmıştı. iskender, kendi imparatorluğunu tam bir medeniyet olarak görürdü. ancak kendisini tanrı gibi görmesi, eski mitolojik destanlar ile beslenmesi onun zaafıydı. çok genç yaşta öldü. savaşı bizzat yönetirdi.

cengiz han (1162-1227)

temuçin'in babası cengizhan ise basit bir oba başıydı. o zaman moğollar kabile şeklinde yaşarlardı. önemli olan kabileydi. düzenli bir şehirleşme yoktu. bu yüzden ganimet hep önemliydi, savaşmak hayatın zorunlu kanunuydu. kim daha savaşçıysa o kadar hayatta kalıyordu. doğanın aslında en basit kanunu moğol steplerinde kusursuz işliyordu. iskender'in hocası aristo olabilirdi, ancak cengizhan kendi kardeşini dahi kendi yasası için öldürmüş bir liderdi. kendi inançlarına bu kadar derinden tutkuluydu. iskender'in aksine cengizhan yenilmiştir. daha çocukken kendi kabilesi talan edilmiştir. çocuk yaşta köle olmuştur. daha çocukken yenilmiştir. üstelik çocukluktan kan arkadaşı (bkz: camoka) çok büyük bir kabile lideri olmuştur.

(bkz: merkitler) (bkz: börte)'yi kaçırır. cengizhan camoka'dan yardım ister. merkitler'i beraber yenerler. cengizhan savaş tutkusu ve sertliğiyle ön plana çıkar bazı moğol savaşçılarının desteğini görür. cengizhan askerlerin bireysel başarısını esas alır ve moğol geleneklerine kendisini herkesten çok adar. bu etkileyici adanmışlık onun çevresinde daha çok moğol'u toplar ve camoka ile cengizhan karşılaşır. cengizhan yenilir. o gün "gökler adına yemin ediyorum bir daha asla yenilmeyeceğim" diye yemin edip intikam gününü bekler. çektiği onca acının intikam vakti gelir. reformist bir açıyla kabileciliğe yaklaşır ve bütün moğol kavimlerini monokrasi ile birleştirmeyi başarır. camoka ile hesap vaktidir ve ağır bir yengiliye uğratır. o günden sonra da durdurulamaz.

kısa kısa anektodlar

- cengizhan avucunda bir avuç kan ile doğmuştur. "bu onun ilerde ne kadar kan akıtacağına dair bir kehanetti" diye dile getirilir.

- belirli tasviri olmasa da cengizhan kedi bakışlı, yeşil gözlü çok uzun ve iri yarı biri olduğu düşünülüyor.

- "nasıl yapıldığını bilirsen kolay" diyerek mondernizasyon yanlısı bir lider olduğunu belli etmişti.

- moğol okları ve yayları çok daha geniş ve esnekti. uzak mesafeden düşmana ulaşabiliyordu.

- moğollar atlarını kendi vücut uzuvları gibi kullanabiliyorlardı.

- (bkz: yam) adlı postahane sistemi kurulmuş, iletişim siyasette önemli bir yer bulmuş ve bu çok uzak alansal manevralarda dahice kullanılmıştı.

- ona teslim olan uluslara merhamet gösterse de, onunla inatlaşan tüm ülkelerin soyunu kırmıştır

- karısına değer verir ve desteğini ve görüşünü önemserdi (şimdi nerede?).

- kendisine karşı olsa bile, işinde iyi olana o görevi verirdi. (bkz: meritokrasi) liyakat

- neredeyse tüm cezalar ölümdür (bkz: cengizhan yasası)

- torunu kubilay han ilk değerli taş, altın temsili olarak kağıt para kullanımını yasallaştırmıştır.

- moğol imparatorluğu iskender imparatorluğundan dört kat büyüktür.

- dünyanın en geniş kara sınırlarına ulaşan moğol imparatorluğu'nu yaratmıştır.

- cengizhan ailesinin son temsilcisi amil han 1920'de sovyet tarafından indirildi.

- cengizhan'ın ingilizce ismiyle pokemon vardır.

- birisi baştan bir medeniyet yaratmışken, öteki bunu yıkmakta ustaydı.

- iskender'i karısının zehirleme ihtimali var. cengizhan'ın karısı börte ise neredeyse çocukluktan beri cengiz ile.

- iskender fetihleri ile ortadoğu kültürüne zenginlik katmış, babiller ve sonrası için muhteşem eserler yazılmışken cengizhan'ın ortadoğu'yu yağmalamasıyla, iskender'den bugüne dek taşınan eserlerin çoğu yok edilmiştir.

- iskender'in babası ve arkadaşları ile, iskender çevresinde geçmişten gelen hayaletler vardı. ancak cengizhan'ın kimsesi yoktu.

- iskender, babası zamanında görev yapmış komutanlar ile sefere çıktıysa da, savaşları kendi askeri dehasıyla yönetmiştir. cengizhan'ın ise kendi komutanları vardı.(bkz: subutay),(bkz: cebe)

iskender "komutanı koyun olan aslan ordusundan korkmam; komutanı aslan olan koyun ordusundan korkarım" demiş.

cengizhan ise "ancak bir ahmak kazanamayacağı savaşa girer ".

son olarak

cengizhan asla fıçıda yaşayan bir filozoftan (bkz: thug life) yememiştir.

Mevzubahis thug life olayı şudur

büyük iskender sinop'u ele geçirdiği zaman, orada yaşamakta olan zamanın ünlü düşünürü diyojen'in yanına gitmiş. diyojen bir fıçıda yaşar bu arada... her neyse, iskender "dile benden ne dilersen, büyük üstad" deyince, diyojen de "gölge etme başka ihsan istemem" sözünü buyurmuş, zira iskender efendi o sıralar diyojen'in yazı yazarken ışığına gölge etmekteymiş.

Bu içerikler de ilginizi çekebilir