En Çok Kullanılan Uyuşturuculardan Ekstazinin Keşfedilme Hikayesi
50'li yıllarda amerika'da alexander shulgin (sasha) adı verilen bir bilim adamı, 16 yaşında harvard'dan (kimya veya biyoloji dallarından birinde, net hatırlayamıyorum) burs kazanıyor. bir süre sonra kendi çalışmalarına odaklanmak için okulu bırakıyor. tam bir klasik zeki adam tribi yani. bu çalışmalar ise genellikle saykodelik psikoloji üzerine. her şeyi, bütün kimyasal reaksiyonlardan teorik işlere kadar her şeyi kendi laboratuarında yapıyor ve bu şekilde bir sürü saykodelik ilaç çeşidi üretmeye başlıyor. yanılmıyorsam karısı ann'in beyanına göre yılda 200 farklı çeşit demişti bir röportajda. bunları da kendi ve karısı üzerinde deniyor ama halka dağıtıma geçmiyor bunlar.
sasha, fazlasıyla zeki birisi ve bu ilaçların insan beyni (brain değil tabii bundan kasıt, mind) üzerindeki etkilerini çok ilginç buluyor. 1976 yılına kadar hem kendi bireysel çalışmalarına, hem de dow adı verilen bir firmada çalışmalarına devam ediyor. hatta bir süre de ordu için çalışarak karşı ülkelerin askerlerinin üzerinde savaş sırasında halüsinasyon/fiziksel kontrolsüzlük gibi semptomlar oluşturan ilaçlar da keşfediyor.
1976 yılında ise, ilk olarak 1910’lu yıllarda kabaca bulunmuş olan mdma, kendisine, öğrencilerinden biri tarafından üzerinde çalışması için öneriliyor. mdma üzerinde çalışmaları sonuç veriyor ve zamanında tam doğru olarak keşfedilememiş olan mdma, kendisi tarafından yeniden keşfediliyor, farklı bir formül farklı bir yöntemle. ilk mdma tecrübesini ise özet olarak şu şekilde aktarıyor:
‘kendimi kafa olarak çok temiz hissettim ve tamamen dürüst olabiliyordum. birisi bana bir şey sorduğunda normalde yalan söylediğim konuların aksine kendimi yanlışlarımla kabul edebilip bunları çok daha kolay dillendirebiliyordum. bu da bana ikili ilişkilerimde inanılmaz bir dürüstlük, temizlik ve ilerleme kaydetmeme yardım ediyordu’.
kendisi saykodelik ilaçların en çok empati kısmına önem veren, o kısmından etkilenen bir kişi idi ve empatiyi bu seviyelere getirip insanın kendisini tanımasına yardımcı oluyor olması onun için en önemli etkenlerdi. sasha’nın eşi ise mdma’i aldığı zaman kitabını yazmaktan çok keyif aldığından, kendisine düşünce temizliği sağladığını söylüyor.
ardından mdma, bu etkileri sebebiyle psikoterapide kullanılmaya başlıyor ve etkileri 83% oranında pozitif oluyor. eski zamanlardan kalma videolar var bu konuda internette. mdma alan çok sorunlu bir çiftin etki altındaki videoları ve iletişimleri gerçekten ilgi çekici.
bir süre sadece psikolog muayenehanelerinde kullanılan bu ilaç, bir noktada tabii ki dışarıya sıçrıyor: halka. yavaş yavaş insanlar gece kulüplerinde, danslarda, festivallerde bu ilacı kullanmaya başlıyor ve çok seviyorlar. sokak adı ecstasy (ekstazi) tabii, içine katılan başka şeyler ile beraber saf mdma olmaktan çıkıyor. bu kullanım artışı devleti rahatsız ediyor, bunun sebebi ise ‘insanların bu kadar yüksek bir şekilde bu kadar çok eğlenmesinin tehlikeli olabileceği’. ancak ironiktir ki terapide kullanılırken kimseyi rahatsız etmiyordu bu ilaç, yani aslında bu noktada saykodelik ilaçlara (veya spesifik olarak mdma/ecstasy’ye) olan karşı görüşün neden çıktığını ve neden bu kadar sertleştiğini anlamak çok mümkün değil. kendini eğlendirmekten keyif alan insanların eğlencesinden rahatsız olan devlet büyükleri sorunun başı oluyor. ki o noktada mdma’in kanıtlanmış yan etkileri yok bile.
neyse, bunların üzerinden bir süre geçiyor, bu süre boyunca da insanlar çılgınca eğleniyorlar, her şey çok güzel. ama sonunda tabii ki ecstasy’nin yasaklanması ciddi olarak konuşulmaya başlıyor. buna tepki olarak ise insanlar amerika'da bir festivalde toplanıp hep beraber ex almaya karar veriyorlar. burada şöyle ufak bir komplikasyon oluyor; bu festivaldeki haplar, oradaki kişilerin bilgisi dahilinde olmadan, içermesi gerekenden 5 kat fazla madde içeriyor ve alan kişilerin çoğu için bu miktar haliyle çok fazla. gecenin sonu çok fazla sayıda kişi için hastanede ateş nöbetleriyle geçiyor ve hayat kayıpları da yaşanıyor. ecstasy tamamen yasaklanıyor. bu noktadan sonra alttan gelen nesil için ise drug denilen şey bir tabu oluyor; zira halka kötülemesi/negatif empozesi o kadar iyi yapılıyor ki, distopyalarda bebeklere elektrik vererek eğitme sisteminden çok farklı olmuyor bu durumun. polislerin bakış açısından ise sadece bir yükselme hırsı oluyor uyuşturucular. kimse bunun ne olduğunu araştırmıyor ve sadece bunu engelleyip devlet adamlarının/üstlerinin gözlerine girmek derdine giriyorlar. bu da bize sasha’nın başta hedeflediği şeyin ne kadar uzağına geldiğini gösteriyor konunun.
sasha, çalışmalarını paylaşmaktan hiç çekinmeyen bir kişi. kendisine sorulan sorulara açık açık uzun uzun cevap vermesi de ecstasy’nin yayılmasında önemli bir etken. kendisi, aksine, çalışmalarını paylaşmak ve bulduğu bu şeyden dünyanın mahrem kalmamasını istiyor. bunun için ise pihkal adı altında bir kitapta bütün araştırmalarını, çalışmalarını, deneylerini ve sonuçlarını en ince ayrıntısına kadar yayımlamak istiyor. yayınevinden reddediliyor, eşiyle beraber kendileri basıyorlar.
sasha’ya, o zamana kadar çalışmaları bilimsel amaçlı ve ilerlemeye yönelik oldukları için müdahale etmeyen dea (amerika'nın narkotik bürosu), pihkal sebebiyle müdahale ediyor ve kendisinin lisansı alınarak çalışmaları sonlandırılıyor. 3 adet incelemeye rağmen pihkal’de herhangi aykırı bir şey bulamıyorlar. ancak bu kitap birçok baskın mekanında cookbook olarak kullanılırken bulunuyor.
sasha 2014 yılında, 88 yasında ölüyor.
bu günlerde ise mdma eski savaş veteranları üzerinde psikoterapide deneniyor. afganistan’da, ırak’ta savaşta travmaya maruz kalmış askerler üzerinde yine 80%‘in üzerinde bir başarı sağlıyor, sağlamakta. yıllardır ailesiyle iletişim kuramayan, geceleri halüsinasyon ve rüyalardan uyuyamayan kişilerin travmalarını ve halüsinasyonlarını bitirmekten, iletişimsizlikten bitme seviyesine gelmiş evliliklerini kurtarmaya kadar gidiyor mdma’in başarıları. bunun dışında artık mdma üzerinde çalışmak legal. enstitülerde, üniversitelerde çalışmalar yapılabiliyor ve artık bir ilaç olarak reçeteyle yazılabilecek noktaya 2021 yılı içerisinde gelmesi bekleniyor.